Alle inzendingen van Jan

Laat ik toch maar eens een moderne Franse filosoof lezen, dacht ik toen ik de titel 'De Haat Tegen De Democratie' las. Het is een boek van Jacques Rancière en het viel mee en het viel niet mee. Eerst: waar gaat het over? In mijn boek over democratie, dat nog moet verschijnen, ga ik uitleggen dat democratie niet bestaat, maar Rancière schrijft er…

Soms lees je een boek en denk je, dit viel niet mee. Eigenlijk heeft het me teleurgesteld. Het is een slecht boek. Maar, als je eerlijk bent, en je kijkt in je aantekeningen wat daar staat, dan denk je dat je toch wel iets nieuws hebt gelezen. Het viel tegen, maar er staan toch nog enkele inzichten in die je, eerlijk is eerlijk, niet eerder zelf…

Deze vakantie was ik in Denemarken op de top van de Himmelbjerg in Denemarken. Net als Nederland heeft Denemarken geen bergen en de Himmelbjerg is met zijn 147 meter niet eens de heuvel die het dichtst bij de hemel is, maar er moet gezegd dat de heuvel een prachtige naam heeft. De heuvel wordt ook flink bezocht. Toen ik er kwam, wandelend vanuit…

Onlangs las ik het boek met de titel: ‘Ik moet, het is mijn roeping’. Het is een politieke biografie van Pieter Jelles Troelstra. De schrijvers bespreken de vraag of het nog wel gepast is een boek over deze man te schrijven. Wat zou relevant zijn voor hun tijd, het boek kwam in 1981 uit. Maar wat is nu nog relevant, bijna vijfenveertig jaar later…

Het is koud in de bunker. De geur van vochtige muren, olie en metaal hangt zwaar in de lucht. Hij zit aan zijn bureau, het hout kaal en versleten. Zijn vingers rusten op het tafelblad. Af en toe kijkt hij naar het pistool naast hem. Het einde binnen handbereik. Een verre trilling schudt zacht het beton, even flikkert het licht. Hij sluit zijn ogen…

Martha Gellhorn was journalist en een verdraaid goede ook nog. Ik kwam haar tegen in het boek van Geert Mak 'De Wisselwachter' als één van de jonge schrijvers die door president Roosevelt het land werd ingestuurd om de gevolgen van de economische crisis in de jaren dertig te beschrijven. Verslagen van haar en haar collega’s werden de ogen van de…

Achter de schuur had hij hem gevonden. Zijn hond. De keel was weg. De bladeren kraken onder zijn laarzen. Geel, bruin, nat. In het bos ruikt het naar rot en schimmel. Bij de beek staat hij. Breed in de borst, de vacht vaal en ruig. Hij knielt. Het richtkruis rust tussen de gele ogen. De wolf beweegt niet. Hij houdt zijn adem in. Wijsvinger aan…

Vorige twee weken schreef ik over het Afghaanse dameselftal en eindigde ik ermee dat de Taliban nog aan de macht moest komen. Ik beschreef hoe hard de Afghaanse samenleving voor vrouwen was. Vrouwen werden door geesteszieke mannen gedwongen in de anonimiteit te leven. Maar zonder de Taliban hadden sommige vrouwen nog een kleine kans en één van degenen…

Bij het controlepunt Ze stonden er al uren voordat het licht werd. In rijen waarvan het eind niet te zien was, zelfs niet door degenen met een verrekijker. De vrouwen hielden de kinderen vast alsof ze zouden opstijgen als ze loslieten. Zij die geen kinderen - of geen kinderen meer - hadden, klemden zakken tegen zich aan. Er werd gezegd dat wie…

Vorige week schreef ik over het Afghaanse dameselftal en eindigde ik – en toen moest het ergste nog komen. Ik beschreef hoe hard de Afghaanse samenleving voor vrouwen was – zonder Taliban. Vrouwen werden door geesteszieke mannen gedwongen in de anonimiteit te leven. Maar zonder de Taliban hadden sommige vrouwen nog een kleine kans en één van degenen…

We zien het Nederlands dameselftal zwalken op het Europese voetbaltoernooi. Ze doen hun best, maar dat doen de anderen ook en hun best is beter. Ondertussen lees ik een boek met de titel ‘de Afghaanse leeuwinnen’. Die doen ook hun best en u heeft waarschijnlijk nooit van ze gehoord, net als ik voordat ik het boek pakte, omdat ze nooit tot een wereldtoernooi…

Diplomaten moeten soms in het openbaar onderhandelen en dan zeggen ze de gekste dingen. Begin jaren zestig dreigde Nederland in oorlog te raken. Weinig Nederlanders weten het. We hadden de Karel Doorman, ons enige vliegkampschip, samen met een groot deel van onze vloot paraat. Het leger was op zijn qui vive en er is daadwerkelijk gevochten. Een marineschip…

Chris van der Heijden is vernoemd naar een man die hij in zijn laatste boek meteen aan het begin ontmoet. Bijzonder is, dat Chris de man niet kent, ene Christofoor. Die man weet heel veel over zijn vader en vooral over een tijd dat Chris zijn vader niet kende: het leven van zijn vader in de Tweede Wereldoorlog. Chris moet naar een klooster dat bovenop…

Olaf had zijn jack gepakt en was weggelopen, zonder dat iemand hem tegenhield. Het gebeurde nadat zijn vader had gezegd “Doe nou gewoon een keer even normaal”. Daarbij had hij met zijn hand tegen het aanrecht geslagen, niet hard, meer om te benadrukken dat hij het meende. Doelloos loopt hij door de stad. Hij loopt een boekhandel in. Vanuit…

De geur van metaal en olie hangt in de kamer. Een open kast, dozen met uniformen, een foto in een lijstje. Vier mannen op een stoffige vlakte, wapens in de hand, opgestroopte mouwen. Hij staat links, zijn arm om de schouder van een ander die een week later geen gezicht meer had. Zijn handen liggen plat op de oude Nokia. Er knippert een blauw lichtje…

’s Ochtends, even na achten, staat de man bij het raam. De tijd dat de hond van de buren gewoonlijk langskomt. Hij loopt dan het grindpad op, snuffelt bij de struiken, plast tegen de regenpijp, kijkt een paar seconden naar het raam, en verdwijnt weer. Maar nu verschijnt hij niet. De man blijft een tijdje staan. Dan zet hij koffie. De krant ligt op…

De gang ruikt naar linoleum, bleekwater en iets flauws dat doet denken aan lauwe bloemkool. Verderop piept een kar. Een vrouw met een badge duwt hem traag vooruit, zonder op te kijken. De zoon stopt bij kamer 18. Hij ademt diep in, klopt en en duwt de deur open. ‘Hoi pa.’ Zijn vader zit rechtop in de stoel bij het raam, handen op de knieën, de…

‘Natuurlijk zijn de tijden veranderd, maar jurkjes en korte broeken in alle kleuren, teenslippers. Ik weet niet, hoor. Dat trek je aan als je naar een barbecue gaat.’ Ze maakt haar ogen los van de anderen en kijkt hem aan. Hij knikt. Draait zijn lepeltje traag in de koffie. Het maakt een kring in het schuim. ‘Bij Janice was íedereen in het zwart…

Al de hele ochtend is de lucht dreigend. De enige reden dat het nog droog is, is de stevige wind. Ze zitten tegenover elkaar aan de keukentafel. Hij heeft haring gehaald bij de visboer. Drie stuks, geen uitjes, geen zuur. Zoals iedere vrijdag. Hij eet uit de hand. Mond open, hoofd in de nek. Twee Hollandse vlagprikkers en een staart liggen op een…

Ze slenteren gearmd over de boulevard, links het meer. Hij ademt zwaar maar zegt niets. Er staan bankjes in de schaduw, allemaal bezet. De zon hangt hoog, wit en scherp uitgesneden tegen de trillende lucht. Het water eronder is als gerimpeld melkglas. Een boot trekt een platte, glinsterende streep. Het ruikt naar warm hout, steigerplanken, vis en algen…

Zaterdag besluiten de PvdA en GroenLinks te fuseren tot een nieuwe partij. Boem. Klaar. Er komt één lijst bij de volgende verkiezingen eind dit jaar. Alleen in een paar gemeenten, zoals Groningen, blijven er twee partijen uitkomen bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2026 die er na komen. In het Dagblad van het Noorden lees ik een verontschuldiging…

Hij hangt zijn jas aan de kapstok. Op het aanrecht staat zijn glas van gisteren. De kraan druppelt. Hij draait hem strak dicht. De slaapkamerdeur staat op een kier. Ze ligt op haar zij, gezicht naar de muur. In de badkamer kleedt hij zich uit. Zijn voet blijft haken in zijn sok. Hij zet een paar stappen bij om in evenwicht te blijven. Op de rand…

Ze zet de koffie neer. Daarna de stukken boterkoek op een servet. Buiten bewegen de dennen. ‘Suiker?’ Hij schudt zijn hoofd. Zijn hand trilt. De klok tikt. ‘Misschien straks een wandeling,’ zegt ze. ‘Misschien.’ Een koekoek roept. Ze strijkt over haar bovenbenen. ‘Ik zag gisteren een ree.’ Hij zwijgt. ‘Een mannetje. Dichtbij.’ ‘Zo.’…

Als ze binnenkomt, staat haar moeder gebogen over een van de kartonnen dozen. ‘Hoi mam.’ Haar stem klinkt hol in de halflege kamer. Haar moeder kijkt schuin over haar schouder. ‘Daar ben je. Kon je niet eerder weg van je werk?’ ‘Het is nog voor twaalven, mam. Zoveel is er niet meer te doen.’ De moeder laat haar blik over…

Hij parkeert op de oprit naast zijn vaders huis. Als ze uitgestapt zijn, zegt de vader, steunend op de rand van het portier: 'Heerlijk. Thuis.' De zoon kijkt naar hem. Hij ziet een breekbare man, de huid strak over zijn schedel, gelig. De net gekregen uitslag van de ziekenhuisonderzoeken is hem aan te zien. 'Koffie. Goeie koffie.…

De verwarring begint eigenlijk al bij het woord democratie. De macht aan het volk. Wie beweert dat het volk in Nederland aan de macht is, liegt. We kunnen, zo schreef Willem Drees al in 1975, aan de individuele kiezer nooit het gevoel geven dat hij veel invloed heeft. De enkeling die meer te zeggen zou willen hebben, is één van ongeveer acht miljoen…

Op de avond als de eerste verkiezingsnederlagen en -overwinningen bekend worden, moeten lijsttrekkers voor zaaltjes gaan staan en hun aanhang een hart onder de riem steken of samen juichen. Vervolgens lopen ze bewust in de armen van journalisten die maar één vraag hebben: wat betekent deze uitslag? Wat heeft de kiezer gezegd? En hier gaat het mis…

Afgelopen zaterdag was ik bij een demonstratie. Geen idee waarom, maar goed, ik was er wel. En ik dacht ook, het is wel goed om te laten zien dat er mensen zijn die deze regering niet zien zitten. Dit verandert niets, maar misschien is het wel goed dat mensen kunnen zien dat er mensen zijn die solidariteit belangrijk genoeg vinden om de straat voor…

Ik liep zomaar wat. Ik heb van die ochtenden dat ik niet weet waar ik naartoe moet, dus dan loop ik maar. Niet dat ik ergens naar op zoek was, of zo. Dat zeggen mensen dan altijd: je loopt niet zomaar, je zoekt iets. Ze trekken er dan vaak een intellectueel gezicht bij. Het is zó’n flauwekul. Ik trek dat niet. Maar echt! Ik zou eigenlijk op school moeten…

De keukendeur zwaait open. Wild. Hij staat in de deuropening, buiten adem. Zijn jas hangt half van zijn schouder, zijn haar nat van zweet. Zijn ogen schieten langs de tafel, de dampende schalen, de drie borden, haar handen die een bord omklemmen. Hij komt naar haar toe, pakt haar onderarmen vast. ‘Weet je het zeker?’ Zijn stem schor. ‘Vergis je je…