10 mei 1940
10 mei 1940. Het belooft een stralende lentedag te worden. Maar dan, in de prille ochtend… komen de moffen. Deze meest dramatische dag uit de Nederlandse geschiedenis zal rampzalige gevolgen hebben. Hitler had Duitslands westelijke buurlanden al in het najaar van 1939 willen overrompelen. Maar door allerlei oorzaken werd deze Blitzkrieg 18 keer uitgesteld. Vanuit de Benelux landen wilden de Duitsers oprukken naar Parijs. Nadat de Duitse legers zowel in het zuiden, midden als in het noorden van Nederland snel doorstootten, kwam er onverwacht een kentering. In Den Haag slaagde Duitse luchtlandingstroepen er niet in om de regering en koningin gevangen te nemen. In Rotterdam werden de Duitsers geblokt door een fanatiek Marinierskorps op de noordelijke Maasoever. En in Friesland hielden de Nederlanders stand bij Kornwerderzand op de kop van de Afsluitdijk.
Dit relatief succes van het Nederlandse leger kostte 800 Rotterdammers het leven. Hitler en Göring besloten om Hollands verzet te breken en gaven opdracht tot een terreurbombardement op de prachtige Rotterdamse binnenstad.
Eind vorige eeuw sprak ik uitvoerig met een tante die dit bombardement op haar straat had meegemaakt. Al veel eerder vertelde mijn vader mij zijn herinneringen als domineeszoon in het Achterhoekse Varsseveld in de jaren ’40 – ‘45. Toen mijn grootvaders dagboek over zijn tijd als veldprediker in ‘39-‘40 aan de Grebbelinie ook nog eens boven water kwam, zat ik boordevol inspiratie voor mijn roman ‘10 mei 1940, de dag dat de moffen kwamen.’
Deze roman is dus gebaseerd behalve op de grote historische gebeurtenissen, ook op familiedagboeken en – verhalen uit die bewogen periode. Twee drama’s die in dit boek worden beschreven, zijn in de geschiedenis redelijk onderbelicht gebleven. Het eerste is het vergissingsbombardement door Amerikaanse bommenwerpers op west Rotterdam in maart 1943. Dit ‘vergeten bombardement’ kostte destijds aan honderden burgers het leven. Een andere verschrikkelijke gebeurtenis betreft de represaille van de Duitsers in Varsseveld, voor een aanslag die was gepleegd door een verzetsgroep. Daarbij werden vijftig onschuldige mensen door een nazi-vuurpeloton vermoord.
Dat en veel meer narigheid was de nasleep van die 10e mei, 73 jaar geleden; een dag die lente en zon beloofde, maar dood en pijn bracht aan duizenden gesneuvelden, gewonden en nabestaanden.
Geplaatst in de categorie: literatuur
Ik heb het idee dat hele volksmeuten die herinnering niet meer eren en opnieuw als gewetenloze bruten klaarstaan om de mensheid te verkrachten.
De grenzen van 1940 - 1945 zijn geen wet van Meden en Perzen. Grensoverschrijdend gedrag is van alle eeuwen en dus moeten we alom alert blijven. Jouw boek helpt daar gelukkig aan mee. Dat vergissingsbombardement van de Amerikanen kende ik niet en ook niet de vijftig mensen, die in Varsseveld door de nazi's zijn doodgeschoten. Volstrekt onschuldig, ik probeer me één van hen in te beelden en ben diep geschokt.