Verhalen over filosofie

Op mijn zoektocht naar de betekenis van de slang kwam ik terecht bij de oude mythen en sproken. Een Perzisch sprookje was het eerste dat ik vond. Het ging over goed en kwaad een begrip zo oud als de wereld. Het dualisme. Het gedachtegoed van Zarathoestra en de Avesta, Ahura Mazda. ‘Niet door...

FENG JANSEN Met het vaste plan deze ochtend rustig door te komen, heb ik mij in mijn stamkroeg verschanst achter een krant. Kroegbaas ligt nog boven een ‘functioneringsgesprek' met zijn hulpje Jasmijn in kaart te brengen, dus wil ik hem daar niet bij storen. Hij weet niet dat ik beneden in...

Het leven is een doolhof van elkaar snel opeenvolgende gebeurtenissen: het is belangrijk altijd op het goede pad te blijven, maar welk is dit? Probeer je terug te krabbelen, dan zul je merken dat je de weg alleen maar verder kwijt raakt. Laat je niet verleiden door de dingen op de paden van...

Zo aan het begin van de een-en-twintigste eeuw van onze jaartelling is de poëzie in een stroomversnelling terecht gekomen, alleen is het de vraag of zij nu bergopwaarts of bergafwaarts gaat. In hoeverre kun je het heden modern noemen, werkelijk vernieuwend? Het huidige computertijdperk lijkt...

Aforismen worden gedefinieerd als korte, kernachtige gezegden. Het gevaar van aforismen is, dat ze geïsoleerde stellingen zijn en dus geheel op zich zelf staan en dat ze niet meer de mening of het inzicht van de schrijver of bedenker reflecteren, nadat een hoop mensen ze beoordeeld hebben en...

Zonnestralen die over het water glijden, tussen kabbelende bootjes met vrolijke mensen. Blonde haren met blauwe strikken, parasolletjes en manden met etenswaren, die op grote handdoeken eilanden vormen op het land en zich dromend lijken te spiegelen aan eenzelfde beeld wat zich op het water...

Zij zat aan het raam. De gordijnen waren half dichtgetrokken. Zo kon ze de zomerzwoelte buitenhouden. Als ze het rolluik van het raam achter naar beneden liet, konden voorbijgangers haar silhouet niet meer ontwaren. Maar de kier maakt dat Hannah hen kan zien langslopen. Gearmde stellen in stilte...

HET HEEFT IETS verbazingwekkends: zo woedend en polemisch als Andreas Burnier kan uithalen op papier, zo zorgvuldig en omzichtig formuleert zij nu. Geduldig luistert zij naar de vragen, zij denkt even na, buigt voorover en antwoordt weloverwogen, genuanceerd, relativerend zelfs. Beter beschouwd...

Deinend op onze Tjalk, langs Texel stroom afwaarts, realiseer ik mij dat Nederland ook erg mooi is vanaf een boot gezien. Ik voel mij intens gelukkig. De bruiloft van Leonie en Tjallie op het eiland had ik niet willen missen. Ferwerda heeft mooi gesproken over zielsgenoten. Mijn vingers spelen...

Varamihira, de beroemde astroloog liep op een avond door het park achter zijn huis. Hij wandelde langs de gesloten lotusbloemen, staarde in de hemeltrans en struikelde toen over een kikker. De kikker kwaakte klagelijk en Varamihira verontschuldigde zich: "Och, kikker. Het spijt me. Ik zal in het...

De geleerde Arminius, dezelfde die beweerde dat er maar vier soorten voedsel zijn, wilde aan zijn confrere Pancratius proefondervindelijk aantonen hoe op een eenvoudige wijze een toestand van ultiem genot bereikte kon worden. 'Genot is de bevrediging van de zintuigen', stelde Arminius. 'Dat...

Ik ben die ik ben - maar wie ben ik eigenlijk? Zo uiteenlopend word je als mens gezien, getaxeerd en gewaardeerd. Voor de winkelier in de tabakszaak ben ik vooral een geachte klant. Hij begroet me uitnodigend en probeert altijd vriendelijk kletsend een gesprek te beginnen. Voor de politieagent,...

Op de berg Ratna stond het klooster van Het Gouden Pad. Daar onderwezen de monniken en nonnen de leken in het bewandelen van de leer. De opleiding genoot overal een hoog aanzien. Novicen vonden maar één minpuntje. Onder het lerarencorps was de non Cerpise gevreesd, omdat zij de opleiding ernstig...

‘De tijd vliegt’. Wat een raar gezegde. Iedereen weet dat de tijd niet kan vliegen. Maar wat men wel weet is dat het betekent, dat alles korter lijkt te duren dan dat het werkelijk is. Denk er maar aan, als je oude kennissen van je al een hele tijd niet meer gezien heb. Je hebt dan nog zoveel...

U zit op een avond thuis op uw comfortabele bank naar een tv-programma te kijken. Direct na afloop komt er reclame voor knabbelnootjes op het scherm. Ach ja, denkt u bij uzelf, een handje nootjes, dat is nou precies waar ik trek in heb. Maar ja, toen u vanmorgen voor de spiegel stond, had u zich...

Wat is de geheimzinnige “kracht” achter de evolutie van eenvoudige naar complexere vormen van leven en bewustzijn? Dat is, denk ik, de neiging in de natuur tot vorming van gehelen die meer zijn dan de som van hun samenstellende delen. De evolutie is een geschiedenis van vallen en opstaan; het...

De heersers van het heelal waren eens op Aarde en daar vernamen zij van het bestaan van mannen. Omdat nergens op hun andere werelden dat soort wezens voorkwamen, wilden ze weten wat die mannen dan wel mochten zijn. Ze vervoegden zich bij de wijze Hulda, die er om bekend stond dat ze alles wist en...

De veronderstelling dat de individuele menselijke ziel (wat men zich daarbij ook voorstelt) na de dood terugkeert in een ander lichaam, wortelt waarschijnlijk in dezelfde behoefte als die waaruit het christelijke geloof in de "wederopstanding des vleses" is voortgekomen: overleven! In wat hier...

Wakker worden uit de tentakels van de slaaproes, en de toekomstige dag, de dag die nog voor je ligt, als in een voor de handliggende vanzelfsprekendheid aanvaarden. We doen niets anders, elke dag weer, slapen, en weer wakker worden! Álle zintuigen en ledematen functioneren nog, we gaan ons bed...

Zoals twee leeuwenkoppen dualistisch samen, doch eentonig, de tempel bewaken van al wat geschieden zou, zo zijn de gedachten in mijn hoofd, met eenzelfde doel van twee kanten doch bekeken. Maar alles tevergeefs want de wereld rond de tempel is verlaten gelijk mijzelf dus waarom toch leeuwen?

A: Van een scheurkalender: Eenvoudige mensen houden van ordening, maar een genie beheerst de chaos! B: Mijn favoriete genie is Archimedes, altijd al geweest. Vooral dat "geheel of gedeeltelijk" klinkt al zo plezierig. A: "Geheel of gedeeltelijk"? B: Ja, de stelling ging ongeveer...

Is het onderwerp een vangnet of een valstrik voor het denken? Dit onderscheid te benoemen, maakt hier al een theoretische vraag van. Een vangnet is bescherming om niet te verdwalen in of stuk te lopen op een verschrikkelijk bolwerk van stellingen. Een valstrik zou meer de nadruk leggen op de...

In de voorafgaande delen van dit essay heb ik een poging gedaan aannemelijk te maken dat alle ontwikkelingen op de wereld causaal bepaald zijn, dat ze een richting hebben en dat er een stuwende kracht in die richting werkt. Volgens het werkschema dat ik mezelf in deel 1 oplegde, zou ik nu moeten...

Er is nog een andere valkuil. Het verschil tussen objectiviteit en subjectiviteit. Ik wil niet de mogelijkheid uitsluiten dat er verschillende graden van objectiviteit bestaan. Anders hebben de termen “kennisniveau” en “begripsniveau” geen functie meer in onze taal. Opnieuw, wanneer we...

Gelezen in een rouwadvertentie: “Wij weten niet waar de dood ons opwacht, laten wij hem dus overal verwachten. Je instellen op de dood is je instellen op de vrijheid. Als je geleerd hebt hoe je sterven moet, heb je afgeleerd slaaf te zijn. Als je op de dood bent voorbereid, ben je los van alle...

Sandra en Jan trouwen en krijgen twee kinderen. Na vijf jaar komen er butsen in hun relatie, langzaam maar zeker dooft de liefde en belanden ze in een crisis. In de sleur van moeder en huisvrouw is ze niet gelukkig. Het gezin begint steeds meer om hem te draaien, zijn carrière en zijn...

Er is altijd een lijn tussen droom en realiteit. Is je realiteit een illusie dan is de lijn hard en een doorbraak doet 'pijn'. Is je realiteit reëel, dan is deze lijn permeabel en vloeit het langzaam door elkaar heen. Je leven kan een droom zijn en je droom je leven. Is je leven een...

Wie de dingen somber inziet, heeft er hoogstwaarschijnlijk een juiste kijk op. Het leven houdt een keer op en de laatste jaren van een bestaan zijn zelden zonder ellende, verdriet en pijn. De medische wetenschap heeft vooral het lijden verlengd, de mogelijkheid om met allerlei gebreken te blijven...

Als we ervan uitgaan dat alle ontwikkelingen op onze planeet zich in oorzakelijk verband voltrekken, dan dringt de voor de hand liggende vraag zich op, waarop die ontwikkelingen op den duur zullen uitlopen. Ik realiseer mij dat het een hachelijke en bijna per definitie speculatieve onderneming is...

Weinig mensen zullen bestrijden dat alles wat er gebeurt altijd ergens door veroorzaakt wordt. Ook al weten we niet altijd precies waardoor en hoe bepaalde gebeurtenissen veroorzaakt worden, we zijn er niettemin van overtuigd dat er niets gebeurt zonder dat er iets aan vooraf gaat waardóór het...