Inloggen
voeg je column toe

Columns

Boekenweekthema ontketent diepgewortelde vetes

Hoe Martinus Nijhoff met zijn gedicht 'De moeder de vrouw' uit 1934 in 2018-2019 voor grote beroering binnen schrijvend en lezend en publicerend Nederland kan zorgen, hebben we inmiddels via de media meegemaakt. De adjunct-directrice van het CPNB Esther Scholten had het thema voor de Boekenweek 2019 al een jaar geleden bedacht en ze had nooit kunnen bedenken, dat juist dit thema tot zoveel tumult zou gaan leiden. Volgens de bestuursleden van het CPNB heeft De Volkskrant deze voor hun uiterst vervelende hetze ontketend door twee opiniestukken over dit thema met veel spotlights online te zetten. Toen vielen de dominostenen vanzelf en kwam de NRC met een petitie tegen het aanstaande Boekenweekthema, die door 200 schrijvers en uitgevers is ondertekend, o.a. door Christine Otten en Jannah Loontjes. De rapen zijn gaar en de strijd tussen de seksen lijkt weer ontwaakt door het opgraven van de strijdbijl. Veel schrijfsters voelen zich terecht gepasseerd, doordat dit vrouwenthema tenminste één schrijfster de kans moet geven om daar over te publiceren tijdens die belangrijkste promotieweek van het jaar.

Het Boekenweekgeschenk 2019 zal door Jan Siebelink worden geschreven, wat zeer voorspelbaar gaat worden, want we kennen zijn tuinierende ouders nu wel en dat geniepige en onderdrukkende gedoe van het protestantse regime, waarin zij gevangen zaten. Zijn romans zijn pure zelftherapie, net als T'Hart en Wolkers al voor hem deden. En Treur na hem. Jan is een moderne dandy, die kickt op zijn enorme verzameling Italiaanse schoenen, maar om nou van hem een diepzinnig boekje over 'De moeder de vrouw' te gaan verwachten, lijkt mij een grote illusie, ook omdat Jan na een hartaanval rustig aan moet doen en zeker geen verre grenzen in zichzelf gaat openbreken. 'Brombeer!', hoor ik jullie denken, maar let op mijn woorden. Ik denk dat ze stiekem voor Jan hebben gekozen, omdat hij het hoogstwaarschijnlijk niet lang meer maakt. Aan de andere kant heeft hij een respectabel oeuvre opgebouwd en heeft hij daarom zeker recht van spreken, maar wat ik zeg, hij heeft zichzelf allang volledig uitgemolken. Natuurlijk krijgt hij zijn grote schare, idolate, dolverliefde plattelandsvrouwen wel mee, maar daar is het zo ongeveer wel mee gezegd.

Het Boekenweekgeschenk gaat door de Turks-Nederlandse schrijver Murat Isik geschreven worden. Zo'n essay is een beetje een tweede prijs, maar toch, je kunt je naam er flink mee vergroten, mits je een overdonderend kleinood weet te leveren. Murat won onlangs de Libris Literatuurprijs voor zijn boek over zijn ouders en hem in zijn woongebied de Bijlmer. Hij zit dus flink in de lift en door zijn populariteit heeft de CPNB-jury voor hem gekozen. Op safe spelen heet dat. Er zit ook dat overduidelijke aspect van migranten voortrekken in, zoals met Kader Abdolah, Kader Abonali en Mustafa Stitou is gebeurd. Een soort misplaatst schuldgevoel jegens immigranten om hen bij onze cultuur te betrekken. En natuurlijk vanuit ordinaire nieuwsgierigheid. In Murat's Bijlmer-boek schrijft hij zeer liefdevol over zijn moedige moeder, met wie hij een nauwe band had. Vanuit Nederland's oogpunt Arabisch overdreven. Maar Martinus Nijhoff was, gezien zijn zoetsappige gedichten over zijn moeder, ook wel zo'n weekhartig moederskindje. Is dat de gemeende deler? Kan zijn, maar dan vind ik het extra doorgestoken kaart, daar het bij voorbaat al gaat uitlopen op een smartlap van jewelste, wat ver bezijden de waarheid is.

De grote kritiek van met name schrijfsters begrijp ik volkomen en is dan ook zeer terecht, daar er weer twee mannen met een duidelijk vrouwenthema de posten gaan bezetten. Couperus, Stendhal, Hesse, Reve, Dickens en Mann zijn slechts enkele schrijvers, die prachtig over vrouwen en moeders hebben geschreven. Mannen kunnen dat blijkbaar erg goed, maar daar gaat het nu niet om, want het is echt opvallend schandalig, dat het CPNB besloten heeft om twee mannen de eer te gunnen, terwijl het Potztausend om een duidelijk vrouwenthema gaat! Naast Vasalis heeft Ida Gerhardt nog veel mooiere gedichten over de moederfiguur geschreven, vlijmscherp en diepontluisterend. Gezien het karige aandeel van schrijfsters, die ooit het Boekenweekgeschenk hebben mogen schrijven, is het juist fatsoenlijk en integer, dat je nu een vrouw naar voren schuift. Als Jan Siebelink een statement wil maken, dan kan hij dat doen door zichzelf terug te trekken, maar iedereen weet, dat gaat deze fatterige ijdeltuit niet doen. Neem anders Jessica Durlacher, moeder van twee zonen, en een in vele opzichten veel betere schrijver dan Jan Koekepan. Of Mirjam Rotenstreich, de vrouw van A.F.Th. van der Heijden, of Kristien Hemmerechts, die ook een tragisch moederschap heeft ervaren. Kristien schrijft in het Nederlands en ze heeft een eerbiedwaardige staat van dienst. Of houdt Nederlandstalige literatuur bij de Nederlands-Belgische grens ineens op bij die kortzichtige prutsers van het CPNB?...

Schrijver: Joanan Rutgers, 19 juni 2018


Geplaatst in de categorie: literatuur

3.0 met 3 stemmen 582



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)