Inloggen
voeg je column toe

Columns

Gender M/V

De verkiezing van het woord van het jaar door Van Dale heeft een gedoodverfde winnaar gekregen. Blokkeerfriezen. Even werd overwogen of Blokkeerfriezinnen zich niet tekort gedaan zouden voelen - hun aandeel was immers aanzienlijk - maar men heeft hier genderneutraliteit laten prevaleren. En de Friezen in Bartlehiem, zult u zeggen, die blokkeren toch ook - om ze terug te laten keren naar Leeuwarden? Ook deze variant vond geen genade bij Van Dale, aangezien de Elfstedentocht op sterven na dood is. De echte Blokkeerfriezen stond een ander doel voor ogen.

Al met al een voorspelbare winnaar, want het had zich een stevige plaats verworven in serieuze en social media. In de kranten liefst 700 keer. Andere genomineerden finishten op respectabele afstand, waarbij Hempathie opviel als bijzondere trouvaille. Een aardige woordvondst (empathie van, resp. voor hem), maar eerder een woordspeling dan een serieuze kandidaat. Alleen in Vlaanderen deed hij het beter.

Vaak zijn het neologismen, nieuwe woorden die als kometen aan ons taalfirmament zijn verschenen en daar een tijd blijven schijnen. Meestal als samenstellingen van bijvoorbeeld werkwoord en zelfstandig naamwoord. We begrijpen meteen wat bedoeld wordt en dat is ook de kracht ervan.
Drie decennia terug had niemand nog gehoord van een klapschaats, maar voor profschaatsers betekende die klap onder hun schaats een revolutie. Sindsdien is het fenomeen ingeburgerd in onze taal.
Originaliteit speelt bij de verkiezing maar ten dele mee, doorslaggevend is de frequentie in het gebruik. En dus moesten de vrouwelijke voorvechters het doen met Blokkeerfriezen (m/v), een genderneutraal woord.

En daarmee kom ik op Gender. Een Fremdkörper in meervoudig opzicht. Sinds een jaar of wat opgerukt in ons taalgebied als een niet te stuiten anglicisme. Klinkt neutraal en ligt makkelijk in de mond. We denken er nauwelijks bij na. Achteloos en vanzelfsprekend. Te pas en te onpas circuleert het in het papegaaiencircuit -als een lege huls.
Wat wordt er eigenlijk mee bedoeld?

Laten we beginnen met de naam van het beestje. De verre voorouders ervan heetten Genus en dat betekent, net als Gender, 'geslacht'. Genus zelf is noch mannelijk noch vrouwelijk, maar neutraal. Onzijdig. De Romeinen wisten wel waar ze mee bezig waren.
Generaties later - daar heb je het weer - kennen wij 'geslacht' nog steeds als een onzijdig woord. Maar inmiddels spreekt de hele wereld Engels en wordt het bij ons neutraliserend, wegnivellerend 'Gender'.
"Kom jongens!" riep ik genderneutraal. Was niet genoeg, volgens een 'slimme collega die op haar toekomst was voorbereid'. "En meisjes!" moest ik eraan toevoegen. Strikt geslachtelijk genomen had ze gelijk.
Niemand voelt zich gepasseerd als we worden aangesproken met 'Beste kijkers', 'Geachte luisteraars', 'Bezoekers van de Bijenkorf, hooguit geïrriteerd bij 'Beste reizigers'. In sommige publicaties houdt de auteur wel rekening met het geslacht: 'daar waar hij staat gelieve zij te lezen, indien van toepassing'.

Op de werkvloer verheugt men zich op de komst van een nieuwe manager m/v, secretaresse m/v, schoonmaker m/v. Anders ligt het bij bankier of winkelier of machinist, alhoewel ik vrouwen ken die zich liever juriste noemen dan jurist. En geen classicus, maar classica.
De allesoverheersende invloed van het Engels heeft ons in zoverre 'geslachtsneutraal' gemaakt dat een schoolleidster zich liever directeur laat noemen dan directrice. Waarmee de Franse overheersing van amper twee eeuwen geleden definitief ten grave is gedragen. Bij een andere schoolleidster staat 'rector' op de deur, naar analogie van haar mannelijke collega's.
Ook zij, rectrix van beroep, had een stille geslachtsverandering ondergaan.
Hoezo genderneutraal? Een koningin is geen koning en Beatrix (van Beatrice) heet niet voor niets 'Beatrix'.

Schrijver: Max
Inzender: MdL, 6 januari 2019


Geplaatst in de categorie: vrouwen

2.0 met 2 stemmen 142



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)