DE MILJARDEN DIE VERDWENEN
Op Facebook stond bij Time Capsul een kort filmpje over het New York van 1911. Er reden al trolleys, streetcars en trams, maar koetsen en rijtuigen hadden nog flink de overhand. Een enkele zeer langzaam rijdende auto sierde het straatbeeld, zwarte chauffeur aan het stuur. Voetgangers- heren met lichte hoeden en dames met pompeuze hoofddeksels en witte parasols - bevolkten de straten. De mannen kregen allemaal een krant in de hand gedrukt door een verkoper en leken op weg te zijn naar hun werk of naar huis. De vrouwen hadden wellicht gewinkeld of waren van plan inkopen te gaan doen of ook op weg naar hun werk . Weinig kinderen in beeld.
Ook prachtige plaatjes uit de 19e en begin 20e eeuw van Victoriaanse interieurs en mode en van indrukwekkend uitgedoste Amerikaanse Indianen worden op Facebook gedeeld. Doorleefd, trots en wijs; de blik van de chiefs. Gebroken, eenmaal in de reservaten.
Dames in schitterende kleding, ook bruidsjurken, en heel arme, kinderrijke gezinnen van mijnwerkers en straatventers (streethawks) worden eveneens in zwartwit getoond en last but not least, Black men in Higher Education.
Vergankelijkheid
Het idee dat er zoveel mensen vóór ons hebben geleefd, nu leven en dat in de toekomst zullen doen, kan duizelingwekkend zijn. Wat een verscheidenheid, wat een hoeveelheden. Eusebius Voet, (1706 -1778) arts, religieus dichter en entomoloog, maakte ooit een lied van een psalm van de bijbelse Koning David:
'Gelijk het gras is ons kortstondig leven,
Gelijk een bloem, die op het veld verheven, Wel sierlijk pronkt, maar krachtloos is en teer; Wanneer de wind zich over ’t land laat horen, Dan knakt haar steel, haar schoonheid gaat verloren; Men kent en vindt haar standplaats zelfs niet meer.
Een hoogbejaarde vrouw die de jappenkampen overleefde; één van 'de laatste der Mohikanen' nog zou je kunnen stellen, wees onlangs op het ongemerkt verglijden van de tijd en de veranderingen in mentaliteit die zij meemaakte tussen bijvoorbeeld de mens uit Tempo Doeloe, de koloniale tijd in Nederlands Indië (De 'Goede Oude Tijd' die voor de blanken en Indische Nederlanders onderling warm was) en die van nu. Ze zijn haars inziens niet meer met elkaar te vergelijken.
Stel u een foto voor van een protserige tropenarts die met één hand in de zij en in vol ornaat hoog op een apenrots staat, terwijl koelies zijn bagage naar de overkant van een rivier sjouwen. Zo'n scène spreekt boekdelen!
De blanke was de onschuld zelve vond hij en vergat voor het gemak zijn eigen onderdrukkende rol. Die vergat ook de hier genoemde hoogbejaarde een beetje, aan luxe en personeel gewend als ze was. Een onwetend kind en jong meisje van haar tijd en milieu, ja wat wil je? Tot ze in kamp Tjideng belandde. Haar lichamelijke en geestelijke veerkracht is groots gebleken.
De mens van nu
De mens van nu is erg verzakelijkt, ziet door de bomen het bos niet meer en zijn hoofd staat op knappen door de hoeveelheid informatie die hij over zich krijgt uitgestort. Gehaast en koel is hij niet meer te vergelijken met toen. Uitzonderingen daargelaten. Territoriumdrift drijft hem nog altijd voort, dat doet eveneens de jacht op geld, macht en status. Veel oprechte bewondering krijgt hij niet meer (al bevestigen uitzonderingen gelukkig nog altijd de regel) sinds social media het middel is om iemand van zijn voetstuk te trekken, carrières te vernietigen en relaties te ruïneren. Je gelijk halen, al beweer je de grootste onzin, daar is het allemaal om te doen .
Een soort 'rijbewijs' of 'surfcertificaat'' voor internet halen, bepleit schrijver Ozcan Akyol.
Je aan ethische 'verkeersregels' dienen te houden en anders niet de digitale snelweg op. Het lijkt een prima idee. De hightech bedrijven bekommeren zich niet bepaald om de ziel en de geestelijke gezondheid van zijn gebruikers nu.
Geld, wereldeconomie, internet
Aanvankelijk ruilden mensen goederen of betaalden met schelpen; een betaalmiddel dat lang heeft bestaan. Daarna ging het, nu even in vogelvlucht van klompjes zilver en munten naar kwitanties (India) en bankbiljetten en werd geld haast abstract. Cijfers op papier. Plastic. Pinpassen, bankpassen. Nauwelijks meer cash op zak.
De kloof tussen rijk en arm werd en wordt steeds groter en groter. Dat de Industriële Revolutie en wereldeconomie daar een steentje aan bijdroegen is niet bepaald verbazingwekkend en dat men geen flauw benul had van de gevolgen voor het milieu, kunnen wij de onwetende veelal onbewuste mens uit die tijd niet echt aanrekenen. Wel het uitbuiten van werknemers. De hedendaagse grote, vervuilende, giflozende bedrijven kunnen wij hopelijk wel een halt toeroepen. De politici kunnen de mentale vervuiling op internet wel proberen te bedwingen
Dat de maatschappij aan verandering toe is, wordt steeds duidelijker. 'Eerlijk zullen we alles delen, suikergoed en marsepein.'
(Ik een beetje meer dan jij...)
De vraag is of dit Sinterklaasliedje nog lang zal bestaan. In de winkels wordt alles tegenwoordig tegelijk neergezet eind september. Herfstdecoratie,
Halloweenartikelen en kerstattributen vinden steeds vroeger aftrek. De moderne mens komt tijd tekort. Ook hele jonge mensen voelen dat zo. Hoe maak je die al jong bewust van het belang van kennis over toen en nu? Oorzaak en gevolg. Ethiek? Hoe bereik je de vele niet- lezers? Pubers met breinen die nog niet af zijn? Is het verstandig dat te willen?
Kahlil Gibran zegt hierover:
'Jij mag je kinderen geven van je liefde, maar niet van je gedachten, want zij hebben hun eigen gedachten. Je mag hun lichamen huisvesten, maar niet hun zielen want hun zielen toeven in het huis van morgen, dat je niet bezoeken kunt, zelfs niet in je dromen. Je mag proberen hun gelijk te worden, maar tracht hen niet aan je gelijk te maken.
Facebook. Internet. Mooi en lelijk en nuttig en zinloos tegelijk. Een gigantisch naslagwerk dat wel. Een zegen en een vloek.
De nieuwe mens
Hoe zal de nieuwe mens, die van de toekomst, eruitzien? Hij zal hopelijk minder werken, zich niet vervelen, zichzelf niet drogeren, criminaliteit afzweren en iedereen zal hetzelfde basisinkomen hebben en dat naar wens mogen aanvullen, er zal hopelijk aandacht en tijd zijn voor ethiek, filosofie, sport en spel zonder uitwassen, omgangsvormen, religie, historie, kunst, cultuur en natuur. Geestelijke groei en nederigheid en eerbied voor al wat leeft. Eén zijn met de natuur. Wat wordt het Utopie of Dystopie of iets daar tussenin? Iets waar we ons nog geen enkele voorstelling van kunnen maken? Hoe traag verloopt de evolutie. Wat is de weg lang en vol obstakels, moordzucht, haat, angst en vooral onwetendheid. Het schiet maar niet op. Misschien zal de mens wel nooit veranderen. Tot nog toe is het al eeuwen hetzelfde liedje. Of het nu een Noorman betreft uit 800 na Christus of een politieke partij voor dieren of voor 50 plussers in 2023; conflicten volop! Het is godgeklaagd en dat al in kleine kring, laat staan op wereldniveau.
En maar niet beseffen hoe nietig en onwetend de mens in wezen is, al speelt hij dat en droomt hij dat hij geweldig en reusachtig is, waant hij zich immens! Een god in het diepst van zijn gedachten. Zoals een Romeinse keizer, een Egyptische Farao, een dichter ooit.
Wel of niet een omwenteling
Kan de mens in gebrokenheid, tegengestelden en dualisme levend ooit heelheid en vrede vinden? Zullen delen van zijn hersenen, nu nog sluimerend, ooit ontwaken? Zal hij kunnen en willen denken met zijn hart en nu nog verborgen potentieel ten goede weten aan te wenden? Tot nog toe is het hem niet of nauwelijks gelukt. Deels misschien.
Er zijn en worden baanbrekende ontdekkingen gedaan op het gebied van ziekte, gezondheid en tehnologie. Er is kennis en capaciteit ten goede aangewend op vele terreinen. Er werd en wordt nog steeds gestreefd naar Het aloude Goede, Ware en Schone door mensen van goede wil en wereldverbeteraars. Alleen wordt dat streven gedwarsboomd door duistere krachten met grootheidswaanzin vernietigingsdrang en hebzucht. Door Het Ego met name.
Namen
Cees Nooteboom zegt in Allerzielen:
'Als wij geen namen zouden hebben, zou alles veel duidelijker zijn. Gewoon wat vluchtige materieel met een beetje bewustzijn, verschijningen die komen en zinvol snel weer verdwijnen. Door die namen denken we dat we heel wat zijn, we denken misschien zelfs dat ze ons beschermen, maar wie weet nog de namen van alle miljarden die verdwenen zijn.'
Tot slot: Klimaatdrammers, ontkenners, activisten andersdenkenden en alles daar tussenin, wees wat aardiger, begripvoller, milder naar elkaar! We zitten allen in hetzelfde, zinkende schuitje. (Marjan Slob; Denker des Vaderlands AD 30 sept 2023)
2 oktober 2023
hotmail.com
Biografie van deze schrijverGeplaatst in de categorie: maatschappij
Omwenteling
143
Geef je reactie op deze inzending: