Open brief aan Henri Bontenbal

Geachte heer Henri Bontenbal,

Met belangstelling en instemming heb ik uw Kleine Luydenlezing gelezen, waarin u het concept van een na te streven verantwoordelijke samenleving probeert te schetsen.

Ik neem aan dat uw lezing in eerste instantie niet is bedoeld om mensen te enthousiasmeren voor deze beweging, want daarvoor is hij in een tijd waar oneliners en staccatodenken het het beste doen wat te complex. Meer een preek voor eigen parochie, natuurlijk dat mag en moet soms ook, de net nieuwgekozen president van de VS doet niet anders, maar nu u zo in het defensief gedrongen bent lijkt tappen uit andere vaatjes noodzakelijk, waarmee ik geen pleidooi houd om u te verlagen tot het niveau van sommige politieke tegenstanders.

Nog een paar opmerkingen. De Kleine Luydenlezing. Wie in vredesnaam binnen uw partij heeft dat verzonnen?
Dat klinkt nu niet bepaald als een beweging die in het hier en nu leeft, maar op een partij die teert op een lang vergeten verleden. Abraham de geweldige mag dan voor u en de uwen een eeuwig lichtend voorbeeld zijn, ik vrees dat hij voor de middenklasse, de politieagent, de verpleegkundige (verpleegster? Hoe durft u in 2024!), de onderwijzer, de heilige drie-eenheid van de moderne politiek, een totaal vergeten persoon is. Voor uw stemmers begint de geschiedenis doorgaans bij hun geboorte, of op zijn best bij Pim Fortuyn. En naar hem zult u uw lezing wel niet willen vernoemen neem ik aan. Maar kort en goed: verzin iets beters.

Herhaaldelijk haalt u andere mensen aan, een socioloog, een rabbijn, een theoloog waarmee u ons uw eruditie laat zien en waarmee u ongetwijfeld uw betoog kracht bij wil zetten, maar. Wij zijn toch vooral geïnteresseerd in uw denken en vinden, en dat sneeuwt zo een beetje onder. Alsof u het zelf niet kan. En dat kunt u best meneer Bontenbal, heel goed zelfs.

Meer inhoudelijk: u bespreekt de overheid als een levende entiteit. Bijna als een veelkoppige hydra. Maar is dat niet juist het beeld van de overheid dat door de door u en mij zo verfoeide populisten is gecreëerd? Alsof de overheid niet bestaat uit mensen, burgers, de politie, verpleegsters en onderwijzers incluis? Daarmee maakt u van gewone mensen zowel slachtoffer als dader, een psychologisch en filosofisch gezien misschien interessant uitgangspunt maar wat te lastig voor de politiek van nu.
Dat woordje misschien by-the-way. Dat komt nu niet bepaald krachtig over. Schrap dat maar. Wat we nodig hebben is meer Wij, en minder Ik. Kort en bondig.

Tot slot. Die trotse kompels van u hoeft u niet meer aan onze kant te krijgen. Die zijn er niet meer. Trots waren ze omdat ze hard werkten voor een eerlijke boterham, daar waar wij meer en meer zijn gaan verwachten dat de gebraden kippetjes als vanzelf onze mondjes invliegen en zo ze dat niet doen, ‘ze’ het voor ons moeten doen.
Ja, er is werk aan de winkel. Voor ons allemaal.

Zo, ik heb gezegd.

Heel veel succes met uw werk,