Oorlog en bevrijding

De strijd op en om de Grebbeberg in de meidagen van 1940 was heftig en er werd heldhaftig gevochten, terwijl het materiaal toch wel verouderd was. Mijn vader zie ik nog te paard op een foto tijdens de daaraan voorafgaande mobilisatie. Deze paarden trokken deels ook oudere kanonnen naar de plek van schieten. In de verslagen soms verhalen over onbegrepen berichten over en weer en niet altijd nauwkeurige taxaties in de te volgen strategie. Maar als actief bij de artillerie was hij verder weg gelegerd om op grotere afstand van de Grebbeberg de Duitse vijand te beschieten en tegen te houden. Uiteindelijk is dat niet gelukt, hoewel zijn onderdeel nog een medaille verkreeg omdat zij de oprukkende Duitse aanval wisten te vertragen. Na de overgave zag mijn vader de rookwolken van het bombardement van Rotterdam.

Later bleek zijn ouderlijk huis geraakt te zijn. Er was weinig van over behalve een paar ingekleurde foto’s van opwaaiende zomerjurken van Scheveningse meisjes. Gelukkig was er op dat moment niemand in huis van het gezin. Zij waren elders in de stad bij ome Koos, die woonde net buiten het verwoeste deel van de havenstad. Vaak ging het bij ons aan tafel na de oorlog over dood en bevrijding. Het boek Opmars Naar De Galg over de Neurenberger processen tegen nazi kopstukken stond gewoon in de boekenkast. Diverse zwart-witfoto’ toonden naakte mensen voor een kuil, zag ik bij het af en toe doorbladeren van dat boek. Ook was daar het verhaal over een granaatscherf door het kinderledikant van onze zus, net op het moment dat zij door moeder daar was weggehaald tijdens de bevrijding in 1944 van de zuidelijke stad, waar zij eerder naar toe waren verhuisd.

De oorlogsherinneringen maakten dat mijn jongere broer en ik niet altijd rustig sliepen in ons gammele vijftig jaren stapelbed. Op mij maakte de beelden een helaas niet te wissen indruk. Daar kwam nog bij dat oom Jan, die verderop in de straat woonden met zijn lange tante Bep, ons voorlas uit het jeugdboek Engelandvaarders van K. Norel. En wel op zo’n spannende wijze, dat de ronkende vliegtuigen in de jaren vijftig, mij nogal angstig maakten. Omdat ik bijna zeker wist als jochie, dat deze vliegtuigen bommen konden laten vallen. En dat zou ook ons naoorlogse flatje vernietigd worden, fantaseerde ik. In de oorlogsjaren woonden mijn ouders en zusje in een stad in Brabant. Ook de bevrijding in 1944 van die zuidelijke woonplaats ging gepaard met heftige gevechten tussen Duitse troepen en vooral Engelse bataljons.

Zowel via de lucht als de grond was er oorlogsgeweld. Hun huis bevond zich in die periode midden in de hel van bommen en beschietingen. Geluk bij een ongeluk was dat in hun achtertuin een oud gebouw met dikke muren stond, wat voor het gezin en inwonende familie een schuilplaats bood. Mijn grootvader schreef er later voor een krant een verhaal over. In de opvoedjaren kwam de oorlog regelmatig ter sprake aan tafel. De huidige geruchten van oorlog en redeloos geopolitiek geweld zijn nu weer actueel. Bij de beelden van de recente dodenherdenking kwamen de verhalen en herinneringen weer boven. Alsook het begrip dat dit overleven van geweld een blijvend stempel kan drukken op mensen. Hoe lastig is dat voor ons voor te stellen als burger van dit vrije en relatief rijke land. Vooral in het wankele evenwicht in de wereld van nu.

oorlog bevrijding angst

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

4.3 met 3 stemmen 92