Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen over filosofie

Sint Joris Luyendijk en de 7 vinkjes-draak

Op 1 november 2023 was Joris Luyendijk in de Goudse Schouwburg. Hij deed daar zijn theatershow 'Zoveel meer dan zeven vinkjes'. De eerste, getoonde filmbeelden waren van mannen en vrouwen uit het verleden, die toonden hoe aangepast en bekrompen zij over de positie van de vrouw dachten. Daarna kwam de Koerdisch-Turkse schrijfster Dilara Bilgiç op het podium om Joris te introduceren. Dilara (2002, Adiyaman) debuteerde in 2020 met 'De Black Box Democratie' (Boom uitgevers) en in 2022 verscheen 'De Gelabelde' (Pluim). Ze wist Joris enthousiast aan te kondigen. Joris ratelde aan één stuk door over zijn laatste boek 'De zeven vinkjes - Hoe mannen zoals ik de baas spelen', wat in 2022 bij uitgeverij Pluim (Mizzi van der Pluim/Rianne Blaakmeer) verscheen. Dit boek gaat over de machtspositie van mannen zoals Joris. De 7 kenmerken van deze dominante groep zijn: man, wit, hetero, minstens 1 in Nederland geboren ouder, minstens 1 ouder met een hoge opleiding, een goed inkomen, een zekere maatschappelijke status of cultureel kapitaal, zelf een atheneum- of gymnasiumopleiding afgerond en zelf een universitaire opleiding afgerond.

Stel je voor dat je nooit uitsluiting of discriminatie op basis van sociale klasse, cultuur, huidskleur, geslacht, seksuele identiteit of opleiding hebt kunnen ervaren... Hoe werkt zo'n tekort aan levenservaring door in je persoonlijkheid en mensbeeld? Joris onderzoekt van binnenuit hoe zijn lichaam, nest en opleiding hem vormden. Zijn boek gaat over het piepkleine groepje Nederlanders, die als enigen niet kunnen weten hoe kansenongelijkheid voelt. Dit zijn de 7-vinkjes, en juist zij bepalen voor de rest van het land hoe we over kansenongelijkheid praten, en of we er ooit echt iets aan gaan doen. Dit kleine, elitaire clubje vormt een gesloten netwerk, dat elkaar de hoge banen toebedeelt, waardoor ze zichzelf ook in stand houden. Deze 7-vinkjes vormen 3% van de Nederlandse samenleving en zij bevinden zich voornamelijk bovenin hoge torens. Met het grondpersoneel, zoals baliemedewerkers en schoonmaakpersoneel, hebben zij weinig feeling. Daar distanciëren zij zichzelf van. Hoe hoger in de hiërarchie, hoe meer de 7-vinkers op elkaar gaan lijken. Zij spreken dezelfde taal en zij hebben hetzelfde uiterlijk. Tijdens de show werden er ook enkele, korte filmbeelden getoond. Mark Rutte kwam herhaaldelijk voorbij. Mark is hét meest erge prototype van een 7-vinker.

Joris Cornelis Luyendijk is geboren op 30 december 1971 in Amsterdam. Hij is journalist, schrijver en antropoloog, gespecialiseerd in de Arabische en islamitische wereld. Vanaf zijn 5-de is hij in Hilversum opgegroeid. Hij ging naar het Gemeentelijk Gymnasium in Hilversum, op de hoek van de Schuttersweg en de Albertus Perkstraat. Dit gymnasium is in 1913 opgericht. Andere oud-leerlingen zijn o.a.: Hans Wiegel, Cees Nooteboom, Willem Jan Otten, Kim van Kooten, Mabel Martine Los en Arthur/Lucas Jussen. Joris studeerde politicologie, geschiedenis en Arabische en religieuze antropologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij studeerde ook in Kansas en Caïro. In 1998 verscheen zijn eerste boek 'Een goede man slaat soms zijn vrouw' bij Podium (Joost Nijsen), een verslag van zijn poging om te integreren in een islamitisch land. De titel komt van een meisje, die zegt, dat een kerel die nooit de handen laat wapperen, geen geloofwaardige huwelijkskandidaat is. Van 1998 tot 2003 was Joris in Caïro, Beiroet en Oost-Jeruzalem correspondent voor de Volkskrant en Radio 1. Later ook voor de NRC en de NOS. In 2001 verscheen 'Een tipje van de sluier: islam voor beginners'. Van 2003 tot 2011 woonde Joris weer in Amsterdam. In 2006 verscheen 'Het zijn net mensen', over zijn werkzaamheden als correspondent voor het Midden-Oosten in 1998-2003.

In 2010 verscheen 'Je hebt het niet van mij, maar...', waarin Joris na een maand aan het Binnenhof de Haagse politiek beschrijft. In 2011 verhuisde hij met zijn gezin naar Londen. Hij werkte ruim 2 jaar voor The Guardian en hij had een blog over de financiële wereld van de Londense City. Hij begreep de geheimtaal van zijn collega's maar slecht. Soms citeerden ze een zin uit een film. Dan lachte hij maar wat schaapachtig mee. In 2015 verscheen 'Dit kan niet waar zijn: Onder bankiers', een onderzoek naar de financiële sector in Londen. In 2017 verscheen 'Kunnen we praten', een uitnodiging on in gesprek te gaan over de politiek. Geschreven voor iedereen die net als hij het vertrouwen in de traditionele politieke partijen voor een belangrijk deel of helemaal kwijt is. In 2019 verscheen 'Hoop', waarin Joris 100 wetenschappers, ondernemers en kunstenaars aan het woord laat, die de vraag 'Hoe hou jij hoop?' beantwoorden. Met o.a. Gerard 't Hooft, Louise Vet, Bibian Mentel, Stine Jensen, Micha Wertheim, Griet Op de Beeck, Merlijn Twaalfhoven, Jeroen Smit, Dick Swaab, Kim Putters en Lavinia Meijer. In 2020 verscheen 'Pessimisme is voor losers: op de rand van een nieuwe tijd', wat hij samen met Kees van Lede schreef, over macht, complotdenken en de grenzen van de vrije markt. Kees speelde decennialang een sleutelrol in het internationale deel van het Nederlandse bedrijfsleven. De 30 jaar jongere Joris dient hem van repliek.

Tijdens de show kwam het boek 'Witte onschuld. Paradoxen van kolonialisme en ras' uit 2017 van de antropologe Gloria Daisy Wekker (13 juni 1950, Paramaribo) voorbij. Joris is een echte intellectueel, die snel en moeiteloos zijn zegje weet te doen. Vanuit mijn zijbalkonpositie leek het voor mij steeds alsof Joris steeds zijn ogen gesloten hield. Zijn oogbollen leken steeds op holle ogen, zoals je wel bij oude standbeelden ziet of bij enge, zombie-achtige figuren in horrorfilms. Het leek wel alsof hij door een buitenaardse, kwaadwillende entiteit bezeten was. Heel griezelig allemaal. Blijkbaar keek hij voornamelijk recht de zaal in. De eerste helft was een pittige informatiestroom, die hij op ons afvuurde, en voor mij soms iets te rap van stof. Als een meester, die voor de zoveelste keer zijn lesstof aan het uitleggen is en daarbij zijn tempo opvoert. Heel erg continu vanuit zijn verstand. Al met al miste ik enorm veel een spirituele diepgang. Het bleef allemaal zo op hetzelfde, verstandelijke niveau steken. Het publiek kon via een geprojecteerde QR-code en een sms-adres vragen aan hem stellen. Na de pauze ging hij nog even met zijn rappe tempo door, maar hij breidde er al snel een eind aan. De laatste filmbeelden waren natuurlijk voor Mark Rutte, die tenslotte iets van zelfreflectie toonde, volgens mij. Misschien om Mark niet volkomen af te zeiken. Vervolgens ging Joris op de gestelde vragen in en werden er door enkele bezoekers extra vragen gesteld. Dat ging via een grote dobbelsteen met een microfoon erin. Dilara verzorgde het dobbelsteenspel en zij sloot de lezing af. Zij liet natuurlijk niet na om het publiek te wijzen op de signeersessie met de ruimschoots aanwezige boeken 'De zeven vinkjes'. Na de informatieshow is het kopen van dat boek vrijwel overbodig of het moet je om zijn handtekening en een glimlach van dichtbij gaan. Over de vinkjes als zangvogels is helaas niet gesproken.

De tante van Joris was de VVD-politica Louise Vonhoff-Luijendij, die in 1953 met de VVD-politicus Hendrik Johan Lubert Vonhoff (1931 - 2010) trouwde. Hendrik's nicht Anna Vonhoff was getrouwd met Johan van Gogh, de vader van Theo van Gogh. Anna was Theo's moeder. Louise en Hendrik kregen samen 2 dochters en een zoon. Louise overleed op 2 februari 2019 in Hilversum. Zij werd 92 jaar. Bij 'Khalid en Sophie' zei Joris onlangs 'Ontmenselijken is het ergste wat er is!'. Dat zij hij ook in zijn show in verband met gediscrimineerden en niet-7-vinkers. Overigens is zijn 7 vinkjes-model geen wet van Meden en Perzen, ook al weet hij er zelf intellectueel gezien steeds een mouw aan te passen. Voor zover het wel klopt, heeft hij vooral die draak in zichzelf verslagen.

Schrijver: Sir Joanan Rutgers
2 november 2023


Geplaatst in de categorie: filosofie

4.0 met 1 stemmen 165



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)