Verbeelding

Als ik de socioloog Max Weber mag geloven ben ik geboren in een onttoverde wereld. Ik heb geen vergelijkingsmateriaal, dus ik neem aan dat het zo is. Het hedendaagse leven is natuurlijk geen schilderij van Jeroen Bosch, en ik weet niet of ik dat wel zou willen. Wonderlijk is de Tuin der Lusten wel, met al die gekke figuurtjes en onbegrijpelijke taferelen. Iets meer verwondering zou ik dan ook wel welkom heten in de hedendaagse onttoverde wereld.

Ik heb het gevoel dat er iets mist. Iets dat we vroeger wél hadden omdat we weinig wisten, en daarom dingen aan onze verbeelding overlieten. De geniale William Blake, die zijn eigen mythologie bedacht, liet het tegenovergestelde van de verbeelding, de rede, tot uitdrukking komen in de bebaarde oude man Urizen; ‘Your Reason.’ Blake hekelde het Newtoniaanse materialisme en de religieuze dogmatiek. Urizen was schuldig aan de rede, en stond de verbeelding in de weg.

Blake bood tegenwicht aan de Eeuw van de Rede oftewel de Verlichting, die samenviel met de 18de eeuw. Het belang van logisch redeneren en wetenschap kwam voorop te staan. Blake leefde ook in deze tijd, en leidde een leven dat in het teken stond van de verbeelding. Zijn werk werd tijdens zijn leven niet gewaardeerd en Blake zelf werd beschouwd als een gek. U en ik weten dat de grens tussen een gek en een genie een dunne is. Blake was echt niet gek en de echte waardering zou pas na zijn dood volgen.

Ik heb op twee universiteiten opleidingen gevolgd, heb leren articuleren en mezelf uitdrukken. Therapeutische gesprekken hebben ertoe bijgedragen dat ik mijn opvattingen beter kan verwoorden. Met andere woorden, ik ben ook door de wasmachine van de rede gegaan. Het was een lang programma, maar ik kan converseren, uitleggen, reflecteren en luisteren. Dit is allemaal zeer redelijk. Toch miste er iets, want jaren geleden begon ik gedichten te schrijven. Ik wilde mijn verbeeldingskracht gebruiken en die in de gedichten leggen.

De verbeelding bracht me bijvoorbeeld naar een huisje in Amerika waarin, terwijl het buiten donker was, een man, een kwade genius, snode plannen aan het beramen was, over hoe hij zijn clientèle verslaafd kon houden, zodat ze zijn producten bleven afnemen. Dit voorgaande is maar een klein fragment uit een langer gedicht waarin ik van alles voor me zag, terwijl ik op een stoel zat in mijn huiskamer, achter mijn computer, in mijn woning aan de Albert Cuyp.

Prime Time Fix

One million ostriches
Heads buried in the sand
Their daily fix secured
Indifference to surroundings at hand

One million addicts
Not in control
Unaware of the seductive forces
Unconscious fast food has its toll

One million miles away
A small house in the sand
Looking out the window
A man sees what’s in hand

One million folks
Tuned into a matrixed land
Unaware of the hoax
Securing their fix at hand
Heads in the sand
Not seeing what’s in hand

Man sees, shakes his head, smokes a fag
Man grips, shuts his shutters, cuts some slack
Man assents after outside he looked
“There’s one thing I got to do
Got to keep my clientele hooked
Make sure no-one’s overlooked”

One million stars above
Shining over addict land
Not catching people’s eyes
Enlighting just the sand
Really, it’s what’s in hand
Don’t understand

Dat ik ongeveer dertig boeken over taoïsme heb verzameld in de afgelopen jaren is ook geen toeval. Want wat is Tao? Dat laat zich niet uitleggen. Je kan je er hooguit een voorstelling van proberen te maken, maar je zal niet ver komen. Het is zo abstract dat je verbeelding aan het werk moet. En soms zal het je lukken een glimp van die Tao op te vangen. Met het lezen van de Tao Te Ching ben je nergens zonder je verbeeldingskracht. Op de Tao Te Ching kan je geen Newtoniaanse wetten loslaten. De wereld van Tao is niet te onttoveren. Ik wil betoverd worden door de wereld waarin ik leef. Urizen mag dan gewonnen hebben, zijn heerschappij kan niet anders dan tijdelijk zijn. U zult zich nog verwonderen.

verbeelding rede

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

3.2 met 5 stemmen 48