Overal is Susan.

Wat deed ze op dezelfde dag een week vóór haar begrafenis? Wat deed ze om 13.30 uur één week voordat de mensen kwamen om afscheid te nemen van een dode? Wat deed ze om 15.30 uur toen een stoet van meer dan een halve kilometer de straat overstak achter haar doodskist aan, op weg naar de begraafplaats, en een lange file veroorzaakte? Wat deed ze één week voordat haar lichaam een bed vond in de zwarte aarde? Hoe is ze gaan slapen in de nacht van haar dood? De nacht van de opstandig van Jezus, de dood van Susan. Had ze ergens lichamelijk last van? Dacht ze: ‘Ik ga maar vroeg naar bed, morgen een nieuwe dag’? Reinier is later gaan slapen. Hij vermoedt dat ze al overleden was toen hij voorzichtig naast haar kroop. Hij wilde haar niet wekken. Zij sliep extreem licht en kort. Hij slaapt als een os. Ze was koud toen hij haar wekte in de ochtend. Hij schreeuwde de zonovergoten straat op. Het regende hard die avond na haar begrafenis. Koud, nat, donker lentegraf.

‘Het ging net weer goed’, zei Reinier. Het ging wel vaker goed in dit huwelijk. Iedereen blij, want iedereen bad. Gelukkig ging het net goed bij dit afscheid, voorgoed. Want wat als de laatste woorden scheldwoorden waren geweest?

‘Met mevrouw de Jong’, zei ze met een luide stem aan de telefoon. Een ‘mevrouw’ wilde ze zijn. Iemand. Bestaan. Erkenning. Liefde. En veel kinderen. Thomas. De eerste kerngezonde zoon. Nik en Joost werden ook genoemd. De doodgeboren tweeling. Ik was ze glad vergeten. ‘Wat is je diepste verdriet’, had men haar kort geleden nog gevraagd. De dood van deze twee kinderen. En Sandra. Zij was bijna Susans dood geweest. Sandra is beschadigd aan haar hersens door de bevalling. Bo. Het kind waarvoor ze vijf maanden in het ziekenhuis lag en Reinier met de twee kinderen elke week een keer bij ons kwam eten, zodat zijn lasten als tijdelijk alleenstaande vader werden verlicht. Oergezellig. En toen werd het té link. Vijf kinderen.

Over een dode niets dan goeds? Susan bleef in de knop, zei haar vriendin vanaf de kansel met een roos in haar hand. Sandra riep: ‘Mama, ik wil bij jou zijn, dicht bij jou zijn!’ Welk een moeder wil haar kinderen zó achterlaten? Hoe ontzettend is het verdriet van deze dode moeder? Sta op, je bent niet dood! Pubermeisjes met kleine borstjes in witte jurkjes dragen de kist. Protestantse brave lachjes van zelfvoldane geloofszekerheid. Een ontluikende jongeling spiegelt de ironie om deze christelijke poppenkast. De zon schijnt, maar je moet wel een jas aan. De stoet wacht op Bo. Ze schiet haar lila zomerjas aan, lila als de bloemen op de kaart.

Vlak voor de begrafenis meende ik te móeten horen: dit is een vergissing, Susan is ontwaakt. Ze is niet dood. Ze leeft. En toen kwam daar die kist met haar man en kinderen, vreemden en bekenden en vele, vele witte bloemen, schommelend het gangpad door. Ik was later gekomen. Ik, die eerst een dode moet zien om het te geloven, geloofde het. Ze is dood.

“Overal is Susan.” zei Reinier in de kerkelijke toespraak.
Ik herkende dit gemis. Wat een schrijnend verdriet. Overal in huis is mama. Maar mama is er niet. Nooit meer. Ben je er éven aan gewend, vergeet je het, komt het terug als een dolk in je hart. De kerk zat overvol. We zaten op de trap. Ze was 43.

Overleden in haar slaap. Ze had hartritmestoornissen. Maar ze ging niet dood. Daarvoor was ze te jong. Daarover dacht niemand na. Je moet niet zo nadenken. Niet stil blijven staan bij wat je niet kan veranderen. We moeten doorgaan. Het komt wel goed.
Het kwam niet goed.

dood

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

5.0 met 2 stemmen 175