PRINSESSENTINT EN GEUZENKLEUR

Er is een kleur die al jaren favoriet is bij vrouwen en kleine meisjes en die wordt geboycot door jongens en mannen. Sla een willekeurige speelgoedfolder open en u heeft het bewijs. Het begint vaak al bij de geboorte. Kraamvisite krijgt lichtblauwe en witte muisjes op beschuit als het een jongetje is en roze en witte muisjes, als er een meisje is geboren. Dit is trouwens een puur Nederlandse traditie. Tot 1990 werden deze gesuikerde anijszaadjes alleen in roze en wit op de markt gebracht. De kleur roze staat onder andere voor zachte, tedere liefde, trouw, humor, blijdschap en gevoeligheid. Termen die de hedendaagse mens eerder associeert met vrouwen dan met mannen. Denk eens aan de animatiefilms met Barbie in de hoofdrol, daarin speelt roze een grote rol. In de kleurtherapie, waarvan De Duitse acupuncturist en homeopaat Peter Mandel de grondlegger is, helpt de kleur de gevolgen van trauma’s- en dat bij zowel mannen als vrouwen- te helen. Tot ongeveer de jaren veertig van de twintigste eeuw was roze echter vooral de kleur voor jongetjes, aangezien het dicht bij rood lag; een ‘krachtdadige’ kleur. Voor de meisjes werd toen juist blauw gebruikt, een kleur die beschouwd werd als delicater (de hemel, Maria) en dus vrouwelijker! Hiermee wordt weer eens benadrukt hoe belangrijk het is om weet te hebben van geschiedenis.
Tijdens de Giro d’Italia wordt als sinds 1930 roze gedragen door de wielrenners, hetgeen voor de macho cultuur in Italië ook nu geen probleem vormt. Hoe anders was het toen een voetballer in de 21e eeuw tijdens de training met roze voetbalschoenen aan kwam zetten. De fans in Nederland kwamen in opstand! Niets is echter zo smaak- en cultuurgebonden als kleur. Roze werd zelfs een geuzenkleur voor de homobeweging en voor vrouwen met borstkanker. Voor de eerste groep in de vorm van een roze driehoek en voor de tweede groep in de vorm van een roze lintje oftewel pink ribbon. Omdat in WOII de homofiele medemens onder het terreur van het hakenkruis gedwongen werd een bleekroze driehoek op de mouw te dragen, kan ik me het beste vinden in hun keuze voor deze kleur als erekleur. Bij de vrouwen vind ik de vlag de lading minder goed dekken. De Stichting Pink Ribbon doet haar best, maar heeft niet ieders algehele sympathie. Alles rondom de levensbedreigende ziekte, wordt te zoet, te liefelijk en te zacht, te eufemistisch kortom, neergezet. Natuurlijk, kleuren hebben een functie, je kunt er vaak beroepen aan aflezen. Elke kleur, op een paar universele kleuren na, heeft een betekenis die per cultuur verschilt.
Voorbeeld hiervan is de kleur rood waarvan het roze als gezegd is afgeleid. In China staat deze voor rouw, in Nederland voor vuur, gevaar, passie en liefde. In 2003 waagde een warenhuis, beroemd om zijn rookworst, het om roze poloshirts voor heren op de markt te brengen. De eerste dragers bleken de vijftig plussers, die de veelal door hun partners gekochte shirts, zij het soms ietwat tegenstribbelend, droegen. Toen filmster Bradd Pitt zich een roze maatkostuum liet aanmeten en voetballer Ruud Gullit in een organza roze overhemd verscheen, kwam de kleur onder jongens en mannen weer meer in zwang. Zo wisselen voor- en tegenbewegingen zich in de loop van de geschiedenis op tal van terreinen af. Ik persoonlijk had liever blauw als geuzenkleur voor de bestrijding van borstkanker gezien. In de modewereld probeerde men de afgelopen jaren nog een stapje verder te gaan door voor de man ook roze jurken, rokken, bustiers en hoge hakken te ontwerpen, zij het met driedelig grijs gelardeerd om het al te zoete wat weg te nemen. Mijn oudste kleindochter werd als peuter in stoer legergroen gekleed, maar ging op een gegeven moment spontaan overstag voor roze en waarom ziet iemand zogenaamd roze olifantjes als hij te diep in het glaasje heeft gekeken? Goedbeschouwd is deze column vooral een pleidooi voor begrip en verdraagzaamheid en vooral voor kennis, opgedaan door het bestuderen van kunst-, cultuur-, muziek-, literatuur-, vaderlandse-, wereld- en vrouwengeschiedenis (Jaarboek 2011 met name), het daarna laten vallen van vooroordelen, ontstaan door onwetendheid. Persoonlijk vind ik wel dat er verschil moet blijven, maar toch zou het in de verre toekomst zomaar kunnen gebeuren dat er enkel en alleen androgyne wezens op onze blauwe planeet rondlopen. Laten we vooral niet vergeten dat roze ook staat voor licht dat doorbreekt en een nieuwe dageraad.

Schrijver: Anneke Haasnoot, 7 maart 2012