Inloggen
voeg je column toe

Columns

Zelfbeschikking

Stel er valt een brief op de mat van een tijdschriftenbedrijf. Ze bieden je een jaarabonnement aan met 25% korting als je die in één keer betaalt. Je legt de brief bij het oud papier, want je hebt geen behoefte aan een abonnement. Maar je had even verder moeten lezen. Want als je niet binnen twee weken hebt laten weten dat je het abonnement niet wilt, dan krijg je nog één keer een brief om je eraan te herinneren dat je moet laten weten dat je het niet wilt. En anders gaat het bedrijf er vanuit dat je het abonnement wilt. Twee weken later komt de herinnering, je legt de brief weer bij het oud papier. De week erop valt het tijdschrift op de mat dat je niet besteld hebt. Waar je nooit voor getekend hebt. Maar het bedrijf vertelt je dat je eraan vast zit, want je hebt twee keer niet gereageerd.

Dit vat een beetje samen wat de nieuwe donorwet inhoudt waar de Eerste Kamer vandaag over discussieert. Als je nog niet een keuze hebt vastgelegd in het donorregistratiesysteem, dan krijg je twee keer een brief om dat alsnog te doen. Doe je het niet, dan gaat de overheid ervan uit dat zij je organen aan een ander mogen geven op het moment dat een arts je hersendood heeft verklaard. Daar zijn allerlei verschillende meningen over, of je echt dood bent als je hersendood bent, maar daar gaat deze column niet over. En daar gaat ook de discussie vandaag in de Eerste Kamer niet over. Waar het wel over gaat is hoe kies of onkies het is dat de overheid wil beschikken over organen van mensen die om wat voor reden ook zelf geen actieve keus gemaakt hebben om hun organen vlak voor hun overlijden al of niet te doneren. Ik schrijf bewust 'vlak voor hun overlijden', want er wordt in de media steeds gesproken over donatie van je organen 'na je overlijden', maar dat is alleen het geval als hersendood ook echt dood zou zijn, en daar blijf ik, mede gezien vele elkaar tegensprekende uitspraken van artsen hierover, zeer kritische vraagtekens bij zetten.

Maar stel, voor het gemak van de stelling, dat hersendood echt dood is, dan gaat de wet dus over het doneren van je organen na je dood. Die wet verplicht je een keus te maken of je dat wel of niet wilt, en anders beslist de overheid dat je het gewild hebt. Men zegt in de media er steeds bij dat de nabestaanden het laatste woord mogen hebben, maar dat klinkt leuker dan het is. Ze mogen namelijk 'bezwaar' maken, en moeten 'bewijzen' dat de overledene de twee brieven niet kon beantwoorden en dat de overledene het echt niet gewild zou hebben dat haar of zijn organen uit zijn of haar lichaam worden gehaald. Dan zit je daar met al je verdriet en dan moet je met juridische bewijzen komen om te voorkomen dat ze in je dierbare gaan snijden, die daar zelf nooit toestemming voor heeft gegeven.

Ik heb het dossier afgelopen jaar gevolgd, geschokt als ik was dat deze wet door de Tweede Kamer geloodst was. Nota bene alleen aangenomen omdat één kamerlid in de file stond en niet op tijd aanwezig kon zijn voor de stemming. Anders was de wet niet aangenomen. Eén stem verschil: 75 voor en 74 tegen. Over een onderwerp van letterlijk leven en dood. Je zou verwachten dat daar toch een wat ruimere meerderheid voor nodig zou zijn. Democratie door het oog van de naald. Wat ik vervolgens las op de site van de Eerste Kamer, schokte mij des te meer. Er werden goede kritische vragen gesteld, maar de antwoorden waren ronduit verschrikkelijk. Zoals die over de rol van de nabestaanden, hierboven beschreven. Toen ik dat las, wist ik het zeker: deze wet mag er absoluut niet komen.

Sinds de wet in de Tweede Kamer is aangenomen, hebben velen mensen zich laten registreren met 'Nee', en hebben zelfs velen hun 'Ja' in 'Nee' veranderd. Dat laatste lijkt raar. Maar ik lees op de sociale media wat mensen daartoe beweegt. Men vindt, wat mij betreft geheel terecht, dat doneren iets vrijwilligs moet zijn. Dat zit ook in het woord ingeweven: donatie. Een verplichte donatie is geen donatie meer. Dat wordt een contributie. De dwang die de mensen voelen die van deze nieuwe wet uitgaat, doet ze besluiten hun donatie terug te nemen. Precies het tegengestelde dus wat de wet beoogt. Want men wil meer donoren.

Maar in plaats van voorlichting te geven en mensen te bewegen vrijwillig donor te worden, zet men ons voor het blok: je bent donor, tenzij je duidelijk aangeeft het niet te willen zijn. Ik voel dat hier een enorme loop wordt genomen met mijn recht op zelfbeschikking. Tot in de dood en erna. Artikel 11 grondwet en verankerd in vele internationale verdragen over de rechten van de mens. De integriteit van mijn lichaam. Waarover alleen ikzelf, en niemand anders, beslissen mag. Dat recht heb ik hoog. Zeer hoog. En ik vind het bepaald onkies van onze overheid dat ze menen dat onze organen staatseigendom worden, enkel omdat er twee brieven niet beantwoord zijn. Zou u het pikken, dat abonnement van dat tijdschriftenbedrijf? Nee toch zeker.

Natuurlijk gun ik iedereen die het wil en nodig heeft, een nieuw orgaan om verder te leven. Ik schrijf bewust 'die het wil en nodig heeft'. Want je kunt het wel nodig hebben en toch niet willen. Vreemd genoeg gaat men in de media er vanuit dat iedereen dat maar wil. Terwijl daar toch veel haken en ogen aan zitten. Praktisch, medisch, spiritueel. Afstotingsgevaar, levenslange medicatie met allerlei bijwerkingen, mensen die vertellen over hoe hun karakter daarna veranderde, en dat ze opeens dingen deden en lustten waar ze voorheen een hekel aan hadden of juist andersom. Dat zou met het karakter en de voorkeuren van je donor te maken kunnen hebben. Die vermengen zich dan opeens met de jouwe. Je moet het allemaal maar willen.

Het alternatief is dat je doodgaat. Dat laatste moet blijkbaar koste wat kost voorkomen worden. En toch is het de enige zekerheid die we hebben. Ik wil graag de zekerheid dat als dat dan gebeurt, ik met al mijn organen intact een kist inga, morsdood, zo dood dat je echt er geen discussie over kunt hebben of ik wel of niet dood ben. En dat die tempel die in dit leven mijn lichaam was, in een oven volledig tot as wordt. Uitstrooien over de Noordzee graag, tussen de zeehondjes, samen met de as van mijn hondjes. Niks geen stukje van mij dat nog meelift in het lijf van iemand op aarde die mij steeds weer naar die aarde terugtrekt, nee, mijn energie reist vrij en vrolijk en zen door het universum. Mocht ik ooit een orgaan nodig hebben, dan hoop ik dat ze zover zijn dat ze een klein stukje van me kunnen klonen tot het benodigde orgaan. Dan wil ik het wel. Maar als iemand anders mij zijn of haar orgaan wil geven, geef het dan aan iemand anders. Iemand die het wil.

Schrijver: Gabriëla Mommers, 30 januari 2018


Geplaatst in de categorie: actualiteit

4.0 met 12 stemmen 370



Er zijn 13 reacties op deze inzending:

Naam:
Anneke Haasnoot
Datum:
16 februari 2018
Email:
annekehaasnoothotmail.com
Zo je hebt heel wat tongen losgemaakt zie ik. Dat je ook proza schrijft ontdek ik nu pas. Goed stuk waarin ik me helemaal kan vinden. Ik ga meer van je lezen.
Naam:
Gabriëla Mommers
Datum:
14 februari 2018
Dat de schrijver en de commentatoren mogelijk zelf niet in een donorafhankelijke medische situatie verkeren, laat onverlet dat zij wel een eigen mening over deze kwestie mogen hebben en die mening ook hier mogen ventileren. Het zijn namelijk wel de organen van de schrijver en de commentatoren waar de nieuwe wet - die met slinkse vriendjespolitiek door onze strot is geduwd - op ongrondwettelijke wijze beslag op wilt leggen. Daar vind ik wat van. Dat vind ik schandalig.
Naam:
Karel Jong
Datum:
13 februari 2018
Niet alleen de redactie bepaalt wat een zinnige discussie is. Daar hebben wij zelf ook een verantwoordelijkheid in. Mommers haalt er steeds zaken bij. Nu weer het begrip 'schuldgevoel'. En de herhaling over 'respectvolle discussies'. Dat weten wij nu wel. Een ieder is uiteraard vrij in de keuze. En ja, er zijn verkeersdoden en andere akelige ziekten.

Mij ging het vooral om de constatering, dat in dit specifieke draadje de schrijver en de commentatoren zeer waarschijnlijk niet in een medische situatie verkeren, waarbij een donororgaan een enorm verschil zou maken. Onverlet talloze andere akelige ziekten waarbij transplantatie zinloos is. Succes verder met de discussie op deze plek. De Wet is overigens vanmiddag aangenomen door de Eerste Kamer.
Naam:
Gabriëla Mommers
Datum:
13 februari 2018
Sorry Karel, maar er wordt wat mij betreft ons teveel schuldgevoelens aangepraat met voorbeelden van mensen in een medisch donorafhankelijke situatie. Ik heb met iemand die in zo'n situatie zit overigens een zeer respectvolle discussie gehad, met begrip naar elkaar van beide kanten.

Wat mij verbaasd is dat het om 150 doden per jaar gaat. Ieder is er een teveel, uiteraard. Maar in het verkeer vallen per jaar 629 doden in ons land. En door roken 20.000 mensen, in ons kleine landje alleen al.

Dit om even de zaken in perspectief te zetten. Ik heb nog niemand gehoord die vindt dat iedereen zijn auto moet inleveren, of dat roken bij wet verboden moet worden. Dat laatste zijn ze wel beetje bij beetje mee bezig, in de openbare ruimte. Al die rokers zijn ook geen goede donoren, per definitie ongeschikt door alle gif in hun lijf.

Nogmaals: ik gun ieder een gezond en lang leven. Maar om toch nog even op je aanname terug te komen dat de schrijfster van deze column in een comfortable medische situatie zou verkeren: dat is helaas niet zo. Al jaren niet meer. En in mijn situatie kan dat door een donatie ook niet verholpen worden. Zou dat wel kunnen, dan zou ik dat overigens niet willen. En daar heb ik zeer goed over nagedacht. Waarvan akte.

PS Je moet zelf weten of je nog reageert of niet, Karel, en dat geldt voor iedereen die hier op mijn column reageren wilt. Zolang de redactie de reacties zinnig acht, gaat de discussie verder.
Naam:
Karel Jong
Datum:
13 februari 2018
Neen, ik suggereerde geen koppeling medische situatie aan fictief stemgedrag. Wel dat ik sterk de indruk heb gekregen, dat schrijver en commentaren geen van allen in een donorafhankelijke gezondheidssituatie verkeren. En ik meldde mijn belangstelling voor een 'mooi evenwichtig, betrokken en helder betoog' van een medemens in een dergelijke medische situatie. Dit nog even als antwoord op nabrander van Hanneke van Almelo. Ik stel voor, dat ik het hierbij nu echt laat.
Naam:
Hanneke van Almelo
Datum:
11 februari 2018
Karel, om toch de draad nog even op te pikken, ik ben inderdaad in de benijdenswaardige positie dat ik niet afhankelijk ben voor overleven van het orgaan van een ander. Je suggereert dat als ik wel in die positie verkeerde, ik automatisch voor verplichte afdracht zou zijn. Niet dus.

Ik vind orgaantransplantaties prima, maar puur op vrijwillige, pro-actieve basis. En niet als automatisme. Extreme persoonlijke omstandigheden kunnen niet uitmonden in een generale verplichting.
Naam:
Karel Jong
Datum:
9 februari 2018
Inderdaad 'prima' dat ook mijn reactie in dit draadje staat. Omdat de eensgezindheid nogal overduidelijk is in de commentaren. Maar dit even terzijde.
Dat enkele leden van de Eerste Kamer 'respectvolle reacties' hebben gegeven, zegt mij weinig. Ook in de politiek zijn de meningen en invalshoeken verdeeld. En ik heb in dat circuit enige ervaring. Maar goed, het streelt als je column samenvalt met standpunten van Kamerleden. Niet zo schokkend, als je mij toestaat.

Vervolgens ga je uitleggen wat al bekend was: waarom jij geen donor wil zijn. Dit soort verhalen kennen wij uiteraard in talloze varianten. Dus om dat nu weer in je reactie te benadrukken, lijkt mij 'overkill'. Over de stijl van voorlichten valt altijd te twisten. Schuldgevoel veroorzaken kan inderdaad niet de bedoeling zijn. Onderstrepen dat iedereen uiteindelijk een eigen keuze mag maken, lijkt mij voor de hand liggen. Je scheert compleet langs mijn indruk dat jouw type column en de reacties daarop geschreven zijn vanuit een min of meer veilige medische situatie.

Dat levert uiteraard een wat eenzijdig beeld op. Zeker weten dat leden van de Eerste Kamer ook de verhalen lezen van mensen die op de rand van de afgrond leven, met de gedachte dat een donororgaan redding biedt. En ook daar zal zeker 'respectvol' op gereageerd worden of zijn.

Over de spirituele kant heb ik weinig te melden. Geen ruimte om in discussie te gaan of een nieuwe nier, lever of hart ook de eigenaardigheden plant in het ontvangende lichaam. Dat gaat mij voor nu even te ver. Verder lees ik je bijdragen doorgaans met belangstelling. Ik stel voor het hierbij te laten.
Naam:
Gabriëla Mommers
Datum:
9 februari 2018
Prima dat er ook een andere mening aan de reacties wordt toegevoegd, Karel. Ik heb inmiddels twee reacties ook uit de Eerste Kamer gekregen, beide respectvolle reacties die mijn bijdrage konden waarderen.

Waar het vooral om gaat is het feit dat ik het oneens ben met de wijze waarop de overheid ons nu automatisch wil registreren voor iets dat wat mij betreft alleen vrijwillig en vrij kan worden gegeven. Ik vind het een enge wet. Ik hoor veel geluiden van mensen die nu geregistreerd donor zijn maar ook tegen deze nieuwe wet zijn, om dezelfde reden.

Daarnaast wilde ik ook duidelijk maken dat ik zelf geen donor wil zijn en ook niet wil ontvangen. Want het lijkt wel alsof niemand er meer voor uit durft te komen geen donor te zijn of te willen zijn. De reclamespotjes praten ons een behoorlijk schuldgevoel daarover aan. En als je er dan toch voor uit durft te komen, dan komt altijd die opmerking dat je dan ook niet moet willen ontvangen. Dat wil ik dus ook niet. Vandaar dat ik dat nog even toevoegde.

Als ze al die miljoenen die ze hier in willen steken, nou eens staken in onderzoek naar het klonen van onze eigen organen voor eigen gebruik, dan zijn ook veel zieke mensen geholpen, en dan wil ik op die manier ook wel geholpen worden.

Je cynische opmerking over lichamelijke integriteit uitstrooien vind ik minder charmant, maar het zij je vergeven. Ik begrijp dat dit onderwerp ook voor jou belangrijk is, en vanuit een andere invalshoek. Voor alle volledigheid: ik heb in mijn jonge jaren lange tijd een donorcodicil bij me gedragen. Na verloop van tijd ben ik anders over zaken gaan denken, heb me er meer in verdiept, ging twijfelen, nog meer in verdiept, en de bewuste keuze nu gemaakt voor een nee. De belangrijkste redenen zijn hierbij van spirituele aard en van medisch-praktische aard.

Wat het laatste betreft: ik vertrouw de diagnose hersendood niet - er zijn mij teveel mensen die daaruit bijkomen en kunnen navertellen dat ze hoorden dat men hun organen uit hen wilden halen. En er zijn inmiddels behoorlijk wat hartchirurgen, anesthesiologen en verpleegkundigen die weigeren aan deze transplantaties mee te werken. Zie ook hetgeen de cardioloog Pim van Lommel daarover op internet vertelt. Volgens hem is iemand die 'hersendood' is dus helemaal niet dood, en heeft men nog steeds een bewustzijn, net als bij iemand in coma.

Het spirituele element is dat ik geloof dat je energie met je orgaan meegaat in het lichaam van de ander, en dat dit geen prettige manier van sterven is, en geen rustig en vredig overgaan naar een volgend leven - waar ik in geloof. Hans Stolp geeft over dit onderwerp lezingen. Zie ook:
bit.ly/2ErpGSu

Desalniettemin is het goed dat we vanuit verschillende standpunten over dit onderwerp met elkaar blijven discussiëren. Waarbij ik hoop dat we het erover eens mogen zijn dat ieders eigen keuze inzake donatie altijd gerespecteerd dient te worden. Met dank voor je reactie.
Naam:
Karel Jong
Datum:
8 februari 2018
Is het mogelijk, dat de auteur en de schrijvers van reacties zelf niet medisch in de situatie verkeren, dat een orgaan hun leven kan redden of de kwaliteit ervan aanzienlijk kan verhogen? De discussie- ook hier- laat ik inhoudelijk voor wat deze is. Ik kan daar niets aan toevoegen. Maar ik ben zeker benieuwd naar een 'mooi, evenwichtig, betrokken en helder betoog' van een persoon die aan de rand van de afgrond balanceert in de wetenschap, dat een orgaan een gigantisch verschil maakt. Ondanks levenslange medicatie, risico's en bijwerkingen. Fijn dat de column naar de leden van de Eerste Kamer is gestuurd. Deze leden hebben inmiddels al kilometers post gekregen. En netjes opschrijven kan Mommers wel. Maar nieuws bevat de bijdrage niet. Zeker niet voor leden van de Eerste Kamer.

Behalve wellicht de gedachte aan de lichamelijke integriteit verbrand en wel uit te strooien over de Noordzee. Gelukkig laat de overheid onze lichamen na de dood geheel vrij. In zoverre, dat deze wel binnen een bepaalde tijd en onder allerlei criteria begraven of verbrand moeten worden. Mooi dat de lichamen intact het crematorium ingaan of tot stof zullen wederkeren via begraven. Welnu, het blijft een onderwerp waar uiteraard verschillend over gedacht wordt. Ik kan mij echter niet aan de indruk onttrekken, dat de verontwaardigden meestal zelf niet in een akelige gezondheidssituatie verkeren, althans welke met een donororgaan geheel of ingrijpend verbeterd kan worden.
Naam:
Gabriëla Mommers
Datum:
4 februari 2018
Dank voor jullie positieve reacties. Ik heb ervoor gezorgd dat de column bij alle 75 leden van de Eerste Kamer terecht is gekomen. Hopelijk dat ze hem lezen. Van één van hen kreeg ik al antwoord. Vandaag in Buitenhof kwam het onderwerp ook weer ter sprake, over de rol van nabestaanden, hoe het nu in de praktijk gaat, en dat dit straks zo blijft. En dat blijkbaar, voor iemand die geen familie meer heeft, een werkgever nog als 'nabestaande' wordt beschouwd. Dat zijn van die momenten dat mijn ouderwets Hollands houten boerenklompen spontaan doormidden breken.
Naam:
Günter Schulz
Datum:
4 februari 2018
Volledig met de reacties van Hanneke en die van Ton eens. Het is een verademing maar tegelijkertijd een lichte frustratie voor mij zelf te moeten constateren, dat het een sublieme column is en tegelijkertijd de wetenschap, dat ik zulks wel kan voelen maar nooit zo raak zou kunnen verwoorden. Graag gelezen.
Naam:
Hanneke van Almelo
Datum:
1 februari 2018
Uit m'n hart gegrepen, Gabriëla.
Naam:
Ton Hettema
Datum:
1 februari 2018
Mooi evenwichtig, betrokken en helder betoog.
Goede vergelijking met dat abonnement, dat snap je meteen. Ik heb het idee dat deze slinkse vorm van 'vrijwilligheid' vaker wordt toegepast. Daar kunnen we niet waakzaam genoeg over zijn. Big Brother en Big Sister zijn nogal bevaderend en bemoederend over 'ons', de goedgelovige onderdanen.

Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)