Urkerdag
Kortgeleden heb ik de Urker dag bezocht, dit is elk jaar de laatste zaterdag vòòr Pinksteren. Er zouden optredens zijn, volkskledij gedragen, kraampjes in de straten, was opgehangen, diverse Urkse lekkernijen, maar natuurlijk ten eerste vis.
Het parkeren was vòòr het dorp in een stuk weiland, veel auto's. Het dorp binnenkomend zag ik rijen mensen voor een betaalautomaat staan om contant geld te pinnen voor de kraampjes. Ook ik en stond achter een verklede moeder en dochter en vroeg of ik een foto mocht nemen. Ja, hoor dat mocht. Ik bedankte en nam wat foto's en zei dat toch niet iedereen het leuk zal vinden gefotografeerd te worden. Nou, vandaag wel, zeiden ze, iedereen mag je vandaag fotograferen. Ik was blij met die wetenschap en begon met mijn kleine cameraatje meteen de kleine verklede kinderen te fotograferen die achter oude kinderwagens waarin ook weer verklede poppen lagen, jongetjes met zwarte petten of hoedjes en roodgestreepte kieltjes achterop de fiets, meisjes met kapjes waaruit plukken nephaar en gebloemde satijnen bloesjes en lange rokken, meisjes die elkaar hielpen met het kapje en spelden, het was druk en overal kwam er rook uit de kleine rokerijtjes in de straten die zalm, poon of ander vis rookten, er hingen boerenbonten zakdoeken en theedoeken aan waslijnen.
We begonnen bij de markt aan de haven. Ik zag een man met hoesjes voor smartphones en ik bedacht dat ik er één nodig had voor mijn nieuwe apparaat. Maar had gelijk al spijt, want de man was wel behulpzaam maar opdringerig en het was een buitenlander en ik had hem liever van een Urker gekocht. Maar goed, nu ik thuis ben heb ik me ermee verzoend. Er waren gewone marktwaren, en het was druk, er liepen overal verklede mensen tussendoor en wat zagen ze er toch mooi uit en wat waren ze trots met hun verklede kind en hoe graag poseerden ze. We liepen daarna door de kleine straatjes naar de vuurtoren, waar mensen op stonden en toen naar de kade die zo fotogeniek is met de vuurtoren erachter, deze en gene er langs lopend in Urkerdracht .....het was beter dan toneel, ieder ging zo op in haar of zijn rol. We liepen langs de haven waar netten hingen en ja dat decor met klederdracht was het summum. Mijn vriendin verbaasde zich erover dat er hier nog met oude kinderwagens gelopen werd. Maar die worden op zolder of in een schuur bewaard en komen één keer per jaar tevoorschijn om hiermee te flaneren, zei ik. Er waren dikke Urkermannen van middelbare leeftijd en magere, veel magere vrouwen die er wat verweerd uitzagen, maar door de dracht weer aandoenlijk. Er waren veel kinderen. Ik hoorde eens dat je op Urk pas meedeed als je minstens vijf kinderen had. Dat was vroeger.
Ik wilde een jong moedertje fotograferen met haar kind in de kinderwagen en zag bij haar een jongen staan van wie ik dacht dat hij de vader was. Ik vroeg haar laat hem er ook bij. Maar hij liep weg en ik vroeg, wil hij niet? Nee, zei ze lachend het is mijn ex. Dus hier wordt ook jong gescheiden, of het was een jeugdvriendje die ze haar ex noemde. We liepen de haven rond en de kleine straatjes in en ineens zag ik drie dames in Scheveningse dracht. Omdat ik weet dat een buurmeisje van mij lang geleden naar Urk is verhuisd, dacht ik meteen aan haar. Ik vertelde dat ik ook uit Scheveningen kwam, welke straat dan, vroeg ze. Ik noemde de straat waarop zij mijn broers naam noemde, dat ze zijn gezicht in mij zag. Wat een toeval. Ik heb haar vaak willen bezoeken want wist dat ze een boetiekje in Urk had en haar nooit gevonden. Nu stond ze zomaar in dracht en leek ze op haar moeder.
Ik vroeg haar hoe het was om in Urk te wonen...nou het is hier, zei ze, zoals vroeger in Scheveningen.
Maar ik denk nu, dat kan niet, want Urk heeft zijn eigen sfeer en locatie, het is een beetje een schiereiland gebleven. Terwijl Scheveningen altijd al verbonden was met het sjiekere Den Haag.
In het Urker museum had ik gelezen dat de Urkse vloot de grootste van de wereld is. Een net is één kilometer lang en de opening twee. Daar zijn de Urkers (nog) trots op. Raar dat er geen schaamte is, want waarom zou je helemaal van de andere kant van de wereld je vis moeten vangen. Vroeger visten de mensen voor hun gezin, dorp, later land. Nu willen ze een wereldmarkt beheersen. Je ziet natuurlijk dat dit zijn tol heeft geëist. Veel Urkse mannen, van middelbare leeftijd, zijn te dik. De vroegere waren tanig en sterk. Nu zullen ze ook nog wel sterk zijn, maar vadsig en ongezond. In de plaatselijke krant wordt nog steeds personeel voor de visfabriek gevraagd. In mijn ogen is deze hele visindustrie een absurde uitwas geworden.
Het klederdracht-fenomeen, mijn moeder heeft ook nog dracht gedragen maar al met haar 20ste verruild voor 'burgerdracht', triggerde me een beetje die dag. Wij hebben er als kind altijd lacherig om gedaan, die dracht. Eerder schamen dan trots voelen. Want ja, je kwam uit Scheveningen en er werd vis verkocht en vis stonk en als je vis verkocht, moest je altijd boenen en zorgen dat niemand het rook.
Maar in Urk waren ze trots op hun vis, nog, en hun identiteit. Ik vond dit bevrijdend en mooi. Tegelijkertijd, helemaal als vegetariër zie je dat teveel teveel is. Hoeveel vis mag er nog gewoon en gezond leven. Zonder plastiek, in schone oceanen, waar ze niet opgeschrikt wordt door elektrische schokjes en opgeslokt door een soort zuiggevaarte?
Hoe lang duurt het voordat de Urkers hun visvangst laten varen? Ja en wat gaat die bevolking dan doen? Er zullen nieuwe (uit)vindingen komen en daarmee tijdverdrijf. En inzicht dat soms minder voedsel beter is.
Na een paar dagen was ik in Giethoorn en ja hoor daar werd ook klederdracht gedragen vroeger en door een advertentie, op straat uitgesteld, werd ik verleid me in klederdracht te laten fotograferen. Ze hadden daar Staphorster dracht aan een rek hangen. Ik zag een vrouw verkleed worden en met het kapje op leek ze als een echte Staphorstse. Ik dacht dat het aan haar gezicht lag, zo oer Nederlands, passend in de dracht. Maar toen ikzelf verkleed werd en me in de spiegel zag, schrok ik. Ik paste ook precies in deze dracht! Ook mijn gezicht zo oer in deze bloemendracht en lange rok waaronder klompen! Ik heb de foto gekscherend naar mijn kinderen, vriendinnen en vrienden geappt en vroeg of ik zo gekleed zou blijven, ieder vond me er in passen....
Behalve mijn ene broer, niet langer dan 10 minuten, appte hij.
Geplaatst in de categorie: emoties
emoties
209
Geef je reactie op deze inzending: