Honger, oorlog, pest

Niemand noemt McNeill’s magistrale studie over het pandemie-verschijnsel. Daar kunnen we wat van leren en het verdient dus aanbeveling. In de jaren twintig van de vorige eeuw waren Duitse bacteriologen de besmettingsgevaren van luizen, ratten en vleermuizen op het spoor. Maar William Hardy McNeill wordt momenteel over het hoofd gezien. Misschien omdat we het druk hebben met de planningen van de versoepeling. Hij publiceerde in 1976 zijn baanbrekende ‘Plagues and peoples’, pas in 1989 in Nederlandse vertaling uitgegeven bij Bert Bakker.

Het begon allemaal met een verdacht cruiseschip dat niet mocht afmeren in de haven van Shanghai en boze verwende toeristen die twee dagen op hun orange-juice moesten wachten. Daarna was er een zakenman uit Lombardije die op een markt in Wuhan, voor 80 dollar per 100 gram, gemalen pangolinpoeder had gekocht. De Rai noemde Bergamo, Cremona en Lodi meteen als riskante reisbestemmingen. Als een omgedraaide Hannibal trok covid19 pijlsnel over de Alpen, steeds verder noordwaarts. En nu luisteren we dagelijks naar de enerzijds-anderzijds-directieven van Hugo, Irma, Jaap en Mark.

In beperkte kring wordt McNeill (1917-2016) gezien als een nieuwe Norbert Elias. Als jongeman schreef hij al een biografie over zijn inspirator Toynbee, de Thucydides van onze tijd, de enige historicus die de cover van Time Magazine sierde, naar aanleiding van zijn ‘A Study of History’.

Gebruikmakend van Chinese documenten plaatst McNeill honger, pest en oorlog in perspectief. Keer op keer wordt de mensheid zwaar getroffen en gedecimeerd door besmettelijke ziekten, misoogsten en gewapende conflicten. En keer op keer zijn mensen in staat om zich op te richten en te herstellen van de grootste rampspoed. Overal vinden ze plaats, the survivals of the fittest.

De Spaanse griep heerste honderd jaar geleden. Ditmaal kreeg de pangolin de schuld. Dat is een onschuldig en weerloos zoogdier, waarvan vanouds gezegd wordt dat de schubben een geneeskrachtige werking garanderen tegen allerlei aandoeningen, zoals vrouwenziekten. Chinezen kopen levende pangolins en laten ze voor hun ogen slachten of ze doen dat zelf. Ze gaan niet zachtzinnig te werk; het is een wreed volk. Een pangolin? Op de illegale markt kan het nog steeds.

wetenschap covid-19 McNeill pangolin

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

4.0 met 2 stemmen 90