EXCUSES
Begin deze week even een aflevering van Nieuwsuur teruggekeken. In de aankondiging had ik gezien dat de ‘Kerk’ (PKN) excuses voor hun houding, tijdens de Tweede Wereldoorlog, richting de Joden had gemaakt en dat enkele nakomelingen van verzetsstrijders het er niet helemaal mee eens waren.
Na het even bekeken te hebben bleef ik zitten met een tweeslachtig gevoel. Beide kampen hadden gelijk.
Het feit ligt er dat de gereformeerde Colijn het op een bepaald moment niet meer wenselijk achtte dat er nog meer Joodse vluchtelingen het land binnen zouden komen omdat onze cultuur of eigen identiteit dreigde te verwateren. Zij, die de grens toch wisten over te steken, werden in kampen opgevangen en later alsnog afgevoerd.
Colijn joeg daarmee veel Joden vroegtijdig de dood in. Hard gezegd, maar zo is het.
Toch ben ik het met de nakomelingen van de verzetsstrijders eens. Je moet het genuanceerder doen, want er waren ook veel gelovigen die zich wel hebben ingezet voor de Joden.
Excuses kunnen niet meer zijn dan toegeven dat je destijds fout zat. Iets rechtzetten lukt niet meer. Maar je kunt niet iedereen onder een excuusparaplu scharen. Want zoals gezegd er waren veel mensen wel goed, die helemaal nergens excuses voor hoeven aan te bieden.
Heeft Colijn ooit excuses aangeboden. Mij niet bekend, wel dat Rutte het alsnog deed. Prima, symbolisch van belang, maar wat is het waard. De smet wordt er niet mee weggepoetst. Zij die fout waren, hadden het moeten doen.
Sowieso is het achteraf makkelijk praten. Lees eens boeken als ‘De vergelding’ van Jan Brokken over een kleine gemeenschap in het dorpje Rhoon en wat de impact de bezetting op die gereformeerde gemeenschap had. Of zoiets als ‘De Lege Stad’ van Simone van der Vlugt of ‘ ’t Hooge Nest’ van Roxanne van Iperen, die van mij de NS publieksprijs van had mogen winnen.
Even een paar boeken waarin de beklemmende sfeer geschetst wordt waarin wij hopelijk nooit zullen terecht komen.
Veel mensen hielden zich rustig en wilden zo overleven, normaal gedrag van de doorsnee mens lijkt me. Je moest proberen eten te krijgen voor je gezin – overleven. Het is moeilijk te voorspellen wat voor gedrag je toen zelf zou hebben vertoond.
Dus algemene excuses namens een heel volk of een groep is moeilijk. De NS heeft het gedaan. Vele medewerkers wisten niet exact wat er gebeurde. De Joodse Raad die hun eigen mensen aanwezen en indirect meehielpen? Misschien met goede bedoelingen? Politieambtenaren die in veel gevallen braaf meehielp met het arresteren. Maar ook daar lang niet iedereen.
Excuses, en die soldaten die ons. slechts een paar dagen, verdedigden met verouderd wapentuig dan? Die zich opofferden, tegen beter weten in, voor onze vrijheid?
Nee, als je excuses wil maken dan moet je het exact benoemen en dat gaat vaak niet en heeft geen nut. Degenen die fout waren zijn er niet meer.
We kunnen hooguit excuses maken voor het feit dat ons land zulke types heeft voortgebracht.
Kortom excuses maken is heel moeilijk.
We moeten en mogen wel van het verleden leren, door de waarheid te vertellen. Niet alleen vertellen over ons mooi Indië, maar ook de schanddaden daar gepleegd vermelden. Niet alleen de zeehelden uit de Gouden Eeuw ophemelen, maar ook hun misdaden vertellen. Ons slavernij verleden in de geschiedenisboekjes vermelden. Zodat we waakzaam blijven op het niet maken van dezelfde fouten.
Het jarenlang halve waarheden vertellen tijdens onze geschiedenislessen op school resulteert in figuren als Baudet en Wilders die niets hebben geleerd van het verleden. Die weer dreigen te vervallen in twijfelachtig gedrag. En net als toen, de onderhuidse xenofobe gevoelens van mensen voeden.
We moeten accepteren dat we vandaag de dag niet meer op eilandjes leven. Voor sommigen een helaas.
Vluchtelingen waren er en zijn er nog steeds. Ieder mens probeert zijn leven te verbeteren. Ben net het boek ‘Vita’ van de schrijfster Melanie Mazzuco aan het lezen. Het gaat over de trek/de vlucht van o.a. haar Italiaanse familieleden begin vorige eeuw en eind 18de eeuw naar het beloofde land. Erbarmelijke toestanden. Lees ‘Wat is de Wat’ van Dave Eggers en beleef mee wat een vluchteling doormaakt. Mensen proberen oorlogsgebieden en een hongerdood te ontvluchten - volledig rechtmatig.
Toch is er hoop. Als ik zie hoeveel mensen uit het Forum voor Democratie stappen, omdat ze de club te racistisch en te fascistisch vinden, denk ik dat de winnaar van de NS publieksprijs toch een beetje gelijk heeft gekregen, dat er nog veel mensen zijn die deugen.
Nogmaals goed geformuleerde excuses aanbieden is een van de meest moeilijke dingen om te doen.
1 december 2020
Geplaatst in de categorie: actualiteit
excuses
61
Geef je reactie op deze inzending: