Aandacht voor technologische ontwikkelingen

Het boek ‘De nieuwe economie’, geschreven door Tim O’Reilley en uitgegeven in 2018, geeft inzicht over hoe de wereld van de apps, opensourcesoftware en algoritme systemen, waaronder rekenmodellen, van grote invloed zijn op onze economie. Een wereld waardoor er vele banen kunnen verdwijnen en de vraag rijst of er voldoende werk zal zijn in de toekomst.

Een algoritme is een formule om een bepaald doel te bereiken. Geavanceerde zelflerende algoritmes vallen onder artificiële intelligentie (AI), ook wel kunstmatige intelligentie (KI) genoemd en werd als een veelbelovend iets binnengehaald. Modellen bepalen hoe de samenleving eruit komt te zien. Kort samengevat verwijst het boek ‘Een nieuw sociaal contract’ van Pieter Omtzigt hiernaar en hoe Nederland kapot gaat aan rekenmodellen.

De Algemene Rekenkamer heeft in 2021 een rapport opgesteld, ‘ Aandacht voor algoritmes’. Hierin schrijven zij onder meer: ‘Wij vragen aandacht voor 2 potentiële risico’s bij het datamanagement. Het eerste risico is dat het gebruik van historische data bij een algoritme niet aansluit wanneer maatschappelijke vernieuwingen plaatsvinden. De historische data wordt dan nog steeds op de huidige situatie toegepast. Het tweede risico betreft de vooroordelen in de data. Indien bepaalde bevolkingsgroepen afwijkend zijn behandeld in het verleden neemt het algoritme deze discriminatie over.’ Zo hebben we al kunnen zien dat algoritmen, zoals inzake de toeslagenaffaire, een bron van ellende kunnen veroorzaken.

Tijdens het World Economic Forum in Davos in januari 2018 was eén van de sprekers de Israëlisch historicus en futuroloog Yuval Noah Harari. Hij is de auteur van het boek ‘Homo Deus’. Uit een samenvatting van zijn boek dat ik tegenkwam begrijp ik dat zijn boodschap inhoudt dat wanneer de mens beslissingen steeds meer overlaat aan algoritme, humanisme en liberalisme plaats maken voor dataism. Maar ook dat degenen die de data controleren, de toekomst van de mensheid en van het leven zelf bepalen.
Kunstmatige intelligentie is, volgens hem, niet alleen een gevaar voor de vrijheid, maar ook voor de gelijkheid. Ze dreigt mensen massaal overbodig te maken. In de afzienbare toekomst zal er een onderklasse ontstaan van mensen zonder werk en economisch nut. (Bron Wikipedia)

Het Europees Parlement omschrijft Kunstmatige Intelligentie als volgt: AI is de mogelijkheid van een machine om mensachtige vaardigheden te vertonen - zoals redeneren, leren, plannen en creativiteit. Zij beschouwd KI als essentieel voor de digitale transformatie van de maatschappij en als een EU-prioriteit.

Het feit dat diverse mensen ons wijzen op de risico’s van het gebruik van kunstmatige intelligentie moeten wij niet licht opnemen. En dat dit gebruik verder reikt dan alleen de apps, opensourcesoftware en algoritmes. Wetenschappers en bedrijven maar dus onder meer ook een parlement hebben baat bij het brengen van een positieve boodschap waarin zij vaak een eigen agenda hanteren. Het is van groot belang dat er mensen zijn met een kritisch vertrouwen die bereid zijn een vinger aan de pols te houden.

... De wereld van de technologie is voor de mens moeilijk in de hand te houden. ...

Schrijver: Jet Rood
13 september 2023