Afrika als attractie

Hulp aan goede doelen is natuurlijk nooit verkeerd. Je hoopt dat elke euro die je inlegt maximale waarde oplevert, liefst met tastbare impact. Ik zit in 5 vwo en heb de kans om mee te gaan naar Tanzania om aan een school te klussen. Klinkt sympathiek, en dat is het in de basis ook. Maar het idee dat ik iets wereldschokkends ga verrichten, is na wat langer nadenken behoorlijk afgebladderd. En daar zit precies mijn punt.

De organisatie die dit alles mogelijk maakt, serveert het als een humanitair arrangement: een paar dagen bouwen, een paar dagen rondkijken, en tussendoor Afrikaanse realiteit in een veilige dosering. Die school waar we heen gaan? Al meerdere keren verbouwd door andere groepen vrijwilligers. De lokale bevolking weet exact hoe het protocol werkt wanneer de volgende lading enthousiaste westerlingen uit de bus stapt. Het voelt meer als een roulatieprogramma dan als structurele ontwikkeling.

Het echte pijnpunt is dat de impact vaak cosmetisch blijft. We bouwen – heel gedreven – aan stenen, maar ondertussen bouwen we nog harder aan ons eigen morele CV. “Kijk mij eens helpen.” Je ziet het al voor je: keurige groepsfoto, schoolgebouw op de achtergrond, bijschriftje op Instagram dat leest als een jaarverslag van je eigen deugdzaamheid. Professioneel gewin in humanitaire verpakking.

De reis zelf heeft ook iets dubbels. Om überhaupt mee te mogen doen, mag je zo’n € 1300 aftikken. Best een bedrag voor een ervaring die tegelijk wordt verkocht als ‘helpen’ én als ‘ontdekken’. Het lijkt bijna alsof we geëxporteerd worden als vrijwilligers, maar geïmporteerd als toeristen. Een prettige win-winsituatie: wij brengen geld en handen, zij bieden een gecontroleerde kennismaking met armoede die behapbaar blijft.

Begrijp me goed: helpen is nooit zinloos. De intentie is vaak oprecht, de inzet waard om te waarderen. Maar we moeten eerlijk blijven over het mechanisme. Want er is altijd een tweede kant aan dit soort projecten, en niet iedereen ziet die. Vooral de mensen die na afloop denken dat ze de wereld fundamenteel hebben bijgestuurd. Die overtuiging is sympathiek, maar ook licht naïef.

Als we écht verschil willen maken, moeten we misschien iets minder focussen op het verhaal dat we thuis kunnen vertellen, en iets meer op wat lokaal werkelijk nodig is. Niet meer selfies, maar meer samenwerking. Niet het gevoel van impact, maar daadwerkelijke impact.

En misschien begint dat bij het besef dat je met een week klussen niet de geschiedenis herschrijft, hooguit je eigen perspectief.

ontwikkelingshulp vrijwilligerstoerisme hulpreizen

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

5.0 met 1 stemmen 6