Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen over idool

De folteringen hebben je ziel verwoest en vermoord

(voor Jean Améry (1912 - 1978))

Je bent geboren op 31 oktober 1912 in Wenen, als Hans Chaim Mayer. Je Joodse vader kwam in 1916 om het leven in de Eerste Wereldoorlog. Je werd in Bad Ischl door je roomse moeder opgevoed.

Terug in Wenen studeerde je literatuur en filosofie aan de universiteit. Door geldgebrek kon je niet alle colleges volgen. Je werkte als barpianist, kruier en hulpkracht in een boekwinkel.
In 1933 bestudeerde je het antisemitisme en het nationaal-socialisme. Je vond jezelf buiten de maatschappij staan. In 1935 werden de Neurenberger rassenwetten afgekondigd en was je diep geschokt, want je besefte dat de nazi's de Joden wilden vermoorden.

Je vond troost bij de Wiener Kreis, opgericht door de filosoof Moritz Schlick, ook wel het logisch positivisme genoemd. Op 22 juni 1936 werd Moritz door de student Johann Nellböck vermoord, omdat Moritz uiterst kritisch over het nazisme was. Hij werd 54 jaar. Je jeugdroman 'Die Schiffbrüchigen' gaat over de Wiener Kreis. Je intellect en spiritualiteit was in wezen Joods, maar je hield meer van het christendom. Het orthodox judaïsme trok je niet. Je ging gebukt onder het wel of niet Joods of christen willen zijn.

In 1938 was de Oostenrijkse Anschluss en vluchtte je in december met je Joodse vrouw naar Frankrijk. Je moeder was tegen je huwelijk. Je ging via Frankrijk naar Antwerpen. In mei 1940 werd je door de Belgen als 'Duitse vreemdeling' naar Frankrijk gestuurd. Je wist uit het interneringskamp in Gurs te ontsnappen en terug bij je vrouw in Brussel werd je communistisch verzetsstrijder. Je verzetsnaam was Roger Lippens. Je verspreidde anti-Duitse propaganda en op 23 juli 1943 werd je door de nazi's gepakt, waarna je in het Fort van Breendonk door de Gestapo continu gemarteld werd en je zat drie maanden in een isoleercel. Je bent door sturmführer Arthur Prauss gefolterd, die vele gevangenen doodgemarteld heeft.

Je armen werden uit hun kom geschoten, omdat je met een vleeshaak omhoog gehesen werd en je werd geslagen met een zweep, terwijl ze jou geregeld op driehoekige, houten wiggen lieten vallen. Deze foltering bleef je de rest van je leven folteren. De pijn verdween nooit. Omdat je geen belangrijke informatie voor hen had, werd je omwille van je Joods-zijn op 15 januari 1944 naar Auschwitz gestuurd. Daar moest je in het Buna-Monowitz werkkamp de meest zware arbeid verrichten, in de IG Farben-fabriek, waar het gifgas Zyklon B werd gemaakt.

Door de oprukkende Russen verplaatsten ze jou naar concentratiekamp Buchenwald en daarna naar Bergen-Belsen, waar je in april 1945 door de Engelsen bent bevrijd. Je kampnummer, dat op je arm was getatoeëerd, was wrang genoeg je grootste, Joodse kenmerk. Je ging terug naar Brussel, waar je tot je grote verdriet ontdekte, dat je vrouw in augustus 1944 was overleden door een hartkwaal. Door je ervaringen in de concentratiekampen was je vervreemd van de tijdgeest.

In 1955 hertrouwde je en noemde je jezelf Jean Améry om je af te zetten tegen de Duitse cultuur en uit liefde voor de Franse cultuur. Je was aanhanger van Jean Paul Sartre en je vermeed Duitsland, al bleef je wel in het Duits schrijven, zoals voor de Zwitserse krant.

In 1964 wist de dichter Helmut Heissenbüttel je naar Duitsland te lokken en sprak je voor de Duitse radio over je kampverleden. Je boek 'Jenseits von Schuld und Sühne' is een klassieker uit de na-oorlogse kampliteratuur. Je werd verscheurd door angst en wrok.
In 1976 verscheen je boek over zelfdoding 'Hand an sich Legen. Diskurs über den Freitod'. Je werd moedeloos en de demonen van vroeger kwamen in extreme vorm terug.
In je laatste roman 'In den Wind gesprochen' schreeuw je het uit van machteloosheid.

Op 17 oktober 1978 heb je een overdosis slaappillen genomen. Je werd vijfenzestig jaar en je bent begraven op het Zentralfriedhof in Wenen.

Schrijver: Joanan Rutgers, 15 februari 2015


Geplaatst in de categorie: idool

3.4 met 5 stemmen 63



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)