Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

Tijd, jaar, eeuw en millennium

Soms heb ik van die, laat ik het maar 'bevliegingen' of 'invallen' noemen. Ze overkomen me doorgaans als ik op het punt sta in slaap te vallen. Hier volgt een voorbeeld.

Deze week schoot me het woord ‘meridianen’ te binnen. Meridianen zijn cirkels. Het zijn denkbeeldige lijnen op de aardbol en ze staan er dus niet echt. Ze worden onderverdeeld in ‘lengtemeridianen’ en ‘breedtemeridianen’. De beestjes moeten nu eenmaal een naam hebben.

De z.g. ‘lengtemeridianen’ lopen van noord- naar zuidpool en ze delen het aardoppervlak in 360 moten, zoals je met een meloen kunt doen. Bij de evenaar zijn die stroken het breedst, bij de polen lopen ze in een punt toe. De 0-meridiaan loopt over Greenwich in Engeland en ten oosten daarvan lopen er van 1° - 180° en ook ten westen lopen er van 1° - 180°. En die twee 180-ers vallen samen boven de Stille Oceaan.

De z.g. ‘breedtemeridianen’ lopen evenwijdig met de evenaar en tot aan de noord- en zuidpool. Het zijn 1° - 90° zowel ten noorden als ten zuiden van de evenaar en ze verdelen de aardbol in schijven of plakken als bij een aardappel.

Als ik nu zeg dat een bepaalde stad op 4,5° OL (oosterlengte) en 52,25° NB (noorderbreedte) ligt, dan kun je opzoeken dat ik Amsterdam bedoel. Eigenlijk best handig. GPS schijnt er gebruik van te maken. Big Brother!

De langste breedtemeridiaan heet ‘evenaar’ of ‘equator’ en in kruiswoordpuzzels ook wel ‘linie’. Het is de langste meridiaan, namelijk 40.000 KM. Hoe meer naar het noorden en naar het zuiden des te korter worden de meridianen.
Als je op de evenaar staat, beweeg je je met een snelheid van ongeveer 1666 KM/uur naar het oosten. Zo hard draait de aarde om haar as. Dat is hartstikke hard, maar gek genoeg: je voelt er niets van.
Ik las laatst dat eb en vloed enige invloed hebben op die snelheid: beetje afremmen of opjagen. Maar daarvan heb ik al helemáál nooit iets gemerkt.

Voor de grap moet je eens voorstellen dat je - de noordpool als middelpunt - op de sneeuw daar een cirkel tekent met een straal van 1 meter. De omtrek van die cirkel '2 pie r' = 2 x 3.14 x 1 meter) en dat is iets meer dan 6 meter. Op die cirkel beweeg je je dus met een snelheid van 25cm/uur naar het oosten. En dat is een stuk langzamer. Alles op diezelfde rare wereld. Geinig. Tóch?

En ongewild dacht ik toen aan alle tijdsverschillen op aarde. Hier: 1 april 20.00 uur, dan in Montréal: 1 april 14.00 uur en ’tegelijkertijd’ (!) in Bangkok: 2 april 01.00 uur. Naar Montréal vliegen duurt dik 6 uur, naar Bangkok vliegen duurt 11 uur. Wat IS tijd eigenlijk?

Dit alles deed me weer denken aan Oudejaar 1999-2000. Toen hebben we vanaf ongeveer 12.00 uur (dat is dus midden op de middag, ook wel ‘noen’ genoemd) op de TV kunnen meekijken naar de live Nieuwjaarsvieringen van all over the world!!! Het begon in een gebied dicht in de buurt van die 180ste lengtegraad. Pas twaalf uur later was het bij ons middernacht en dus 1 januari 2000. In de VS lag het vuurwerk op dat moment in de kast en moest men zijn avondeten nog verorberen. Daar was het toen pas 18.00 uur of nog vroeger (aan de westkust).

Maar... stel je voor dat je op lengtegraad 180 (oosterlengte of westerlengte maakt niet uit) op een eiland in de Stille Oceaan, naar het oosten staat te kijken. Achter je rug ligt dus het westen. Op je kalender is het 31 december en je klok wijst bijna middernacht. Als het 00.00 uur is (middernacht) begint op dat eiland de nieuwe dag b.v. 1 januari. Moet je ‘dag’ wel verstaan als ‘etmaal’ en niet als (over)dag en dus geen nacht.

Precies op het moment dat het op dat eiland in de Stille Oceaan 1 januari wordt, wat is het dan in de wereld ten oosten van dat eiland? En wat is het in de wereld achter je rug? Het duur één héél uur voor het tot 1666 KM achter je rug óók 1 januari is. Blijft het dan ergens in de wereld nog 23 uur lang 31 december? Pas ná 23 uur is het op heel de aarde 1 januari. En dan komt vanzelf 2 januari etc. etc. etc.
Tóch een beetje gek idee, dacht ik. Nooit zo over nagedacht.

Wat ik wél helemáál raar vond was destijds op 31 december 1999. Ik probeer het uit te leggen:

Vraag: Wanneer is het 2de millennium begonnen?
Antwoord: Op 1 januari 1001 middernacht om 00.00 uur. OK?
Vraag: Wanneer is dat millennium geëindigd?
Antwoord: Op 31 december 2000 om 24.00 uur, middernacht. OK?
Vraag: Wanneer is het 3de millennium begonnen?
Antwoord: Op 1 januari 2001 om 00.00 uur. OK?

Waarom hebben we dan wereldwijd met zijn allen Oudejaar 1999-2000, bij het begin van het laatste jaar van de 20ste eeuw het eind van de 20ste eeuw en het begin van de 21ste eeuw gevierd en in één moeite door het einde van het tweede millennium en het begin van het derde? Men had het over ‘eeuwwisseling’ en over ‘millenniumwisseling’. Kletskoek natuurlijk! Gewoon een heel jaar verdonkeremaand. En tijd is geld!!!

Dit jaar lijkt het weer normaal te gaan: op a.s. 31 december om 24.00 uur eindigt 2007 en begint 2008 met 1 januari. Voorzichtig met vuurwerk!

Gaan we stiekem wat dubbelzinnig of slordig met de tijd om? Je BENT 20 als je er 20 jaar op hebt zitten en hét IS 2008 als er 2007 jaar op zitten.

Dit is dus zo’n bevlieging. Na een uurtje of zo in slaap gevallen. En, zoals vermeld: “Ik heb meer van dat”. (Zo zeggen ze dat in het dialect van hier.)

Alvast: Prettige jaarwisseling!

Schrijver: Fonsaad, 24 december 2007


Geplaatst in de categorie: tijd

2.7 met 3 stemmen 530



Er is 1 reactie op deze inzending:

Naam:
HALLO!!!
Datum:
20 januari 2008
wat is een eeuw???

Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)