Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

Jan Arends: Naamloos

Naamloos

Ik
schrijf gedichten
als dunne bomen.
Wie
kan zo mager
praten
met de taal
als ik?
Misschien
is mijn vader
gierig geweest
met zijn zaad.
Ik heb
hem nooit
gekend
die man.
Ik heb
nooit
een echt woord gehoord
of het deed pijn.
Om pijn
te schrijven
heb je
weinig woorden
nodig.

Jan Johannes Cornelis Arends werd geboren in 1925 te Den Haag.
Zijn moeder Gerardina Elizabeth was de eerste twee jaren van zijn leven ongehuwd.
Daarna trouwde ze met Frans Barend Arensen en ze kregen nog twee kinderen. Het gezin was katholiek van origine.
Van zijn 8-e tot zijn 13-e jaar zat hij op de Vrije School te Den Haag. Helaas werd hij daar veel gepest, hij hield daar nare frustraties aan over.
Van zijn 13-e tot zijn 18-e jaar zat hij in een katholiek jongensinternaat, vooral omdat zijn moeder heftige reuma had en hem zo onmogelijk goed kon verzorgen.
In 1947 vertrok hij naar Amsterdam, want hij had zichzelf ingeschreven voor de toneelschool, maar hiervoor werd hij afgewezen. Er volgde een lange reeks van beroepen; schoenmaker, huisknecht, hotelportier, krantenbezorger, broodbezorger, ijscoman, fabrieksarbeider bij Scania in Zweden.
Hij werkte als medewerker bij Reclame Adviesbureau Bouman te Leeuwarden. Daar zag hij eruit als een schuw en zielig vogeltje en hij stonk qua lichaamsgeur en ongewassen kleren. Het huisknechtschap deed hij bij rijke meesteressen in de hogere kringen. Hij ervoer hun strenge commando's als seksueel opwindend, dus sadomasochistisch. Hij vertrok dan ook zodra de 'ordinaire wijven', zoals hij ze noemde, medelijden met hem begonnen te krijgen. Echt gevoelscontact kon hij niet hanteren.
Ooit zat hij als huisknecht bij een Belgische graaf in een groot kasteel, waar hij meestal het rijk alleen had, daar de graaf veel op reis was. Hij had dan tijd genoeg om in alle rust te schrijven.
In Amsterdam leerde hij Cieltje Lichtveld kennen, de dochter van de schrijver Albert Helman. Hij hield van Franse boeken en cultuur.

Hij debuteerde in 1955 met een verhaal in Maatstaf en tien jaar later verscheen zijn debuutbundel 'Gedichten', samengesteld door Remco Campert, uitgegeven door 'De Bezige Bij'.

Al met al heeft hij ongeveer zeven jaren in diverse klinieken doorgebracht, vanwege zijn alcoholverslaving en een geestelijke stoornis die zich uitte in onrust. Dat hij een psychiatrisch patiënt was, stak hij niet onder stoelen of banken. In 'Keefman' (1972) schreef hij over de botsingen, die hij had met zijn psychiaters.
Botsingen had hij trouwens ook met collega-schrijvers, zo vond hij bijvoorbeeld dat hij volop recht op de Nobelprijs had. Ik denk dat ze zijn humoristische fantasiewereld niet begrepen.

In 1974 verscheen de verhalenbundel 'Ik had een strohoed en een wandelstok'.
Jan was sociaal gehandicapt, niet in staat om vriendschap te krijgen, laat staan te onderhouden.
De inhoud van zijn werk ging dan ook voornamelijk over vereenzaming en vervreemding, met gekmakende contactarmoede als gevolg.
In 1974 maakte hij een einde aan zijn eigen leven door uit het raam van zijn flat te springen, een flat van vijf hoog (Roelof Hartplein 4), te Amsterdam. Dat was op dezelfde dag als zijn tweede dichtbundel 'Lunchpauzegedichten' uitkwam.

Jeroen Brouwers heeft een hoofdstuk over hem geschreven in 'De laatste deur'.
Ondanks zijn succes als schrijver en dichter, voelde hij zich paradoxaal genoeg meer en meer mislukt en kon hij al die eer niet verwerken. Maar het was vooral zijn psychische stoornis, die heviger dan ooit toesloeg, als een kwaadaardige kaaiman, die eindelijk toehapte.

Hij zou de Multatuliprijs krijgen, maar de reden daarvan viel met zijn tragische einde ook weg.
Zelf had hij geschreven: 'Te plettervallen is een goede dood', maar hij wilde vooral dat zijn onzichtbare, psychische lijden te pletter viel, die ondraaglijke pijn die hem dag en nacht tergde. Voor de mens Arends bleef het een slechte dood.

Schrijver: Joanan Rutgers, 5 november 2010


Geplaatst in de categorie: literatuur

4.0 met 5 stemmen 373



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)