Tussen twee gekke, manische broers
(voor Johanna Van Gogh-Bonger (1862 - 1925))
Je bent geboren als Johanna (Jo) Gesina Bonger op 4 oktober 1862 in Amsterdam. Jouw moeder was Hermine Louise Weissman (1831 - 1905) en jouw vader was Hendrik Christiaan Bonger (1828 - 1904), een verzekeringsmakelaar. Jij was de vijfde van tien kinderen. Drie broers overleden op jonge leeftijd. Jij studeerde Engels en als studie-onderdeel verbleef je twee maanden in Engeland. Op jouw 22-ste werkte je als lerares Engels in een meisjesinternaat in Elburg en in een meisjes-HBS in Utrecht. In jouw gezin was veel interesse voor muziek en literatuur. Jij vertaalde voor meerdere uitgeverijen romans.
Via jouw door jou zeer gerespecteerde lievelingsbroer Andries, een kunstverzamelaar, kwam je in contact met zijn vriend Theo van Gogh, een kunsthandelaar in Parijs en de jongere broer van Vincent van Gogh. Andries (1861 - 1936) woonde van eind 1879 tot 1892 in Parijs. Hij werkte als jongste bediende op een commissionairskantoor in Parijs. In 1882 raakte hij met Theo bevriend. Ze bezochten samen exposities en ze spraken veel over kunst. Via Theo kwam hij met artiesten en kunsthandelaren in aanraking. Van 1886 tot 1888 sprak Andries met Vincent over kunst en literatuur. In 1888 trouwde Andries met Anne Marie Louise van der Linden.
Andries vertrok in 1892 uit Parijs, met zeven schilderijen van Vincent. In 1890, op de begrafenis van Vincent, ontmoette Andries de schilder Émile Bernard, van wie hij veel schilderijen kocht. Hij kocht ook veel werk van Odilon Redon. Anne Marie Louise overleed in 1931 en in 1934 hertrouwde hij met barones Françoise van der Borch van Verwolde, een tante van de bibliofiele uitgever en verzetsstrijder Emile van der Borch van Verwolde, die op 20 juli 1943 op de Leusderheide door de nazi's is vermoord. Hij werd 33 jaar. Françoise was 26 jaar jonger dan Andries.
Theo's eerste huwelijksaanzoek in de zomer van 1887 heb jij afgewezen, omdat je op een ander verliefd was, maar die ander niet op jou, waardoor je in een emotionele crisis belandde. In november 1888 ging je enkele weken naar Parijs terug en ontmoette je Theo opnieuw. In december 1888 vroeg Theo jou weer ten huwelijk en de volgende dag moest hij snel naar Arles, omdat zijn broer Vincent een deel van zijn oor had afgesneden. In januari 1889 zijn Theo en jij verloofd. Op 17 april 1889 zijn jullie in Amsterdam getrouwd. Jullie gingen in Cité Pigalle 8 in Parijs wonen en op 31 januari 1890 werd jullie zoon Vincent Willem geboren. Op 29 juli 1890 overleed Vincent door zelfdoding of het pistoolschot van een roekeloze pestkop, die hem al dagen volgde. Overigens overleed Vincent door een wondinfectie, omdat de lokale artsen de kogel niet durfden verwijderen, wat Vincent nou juist wel graag wilde. Er waren geen inwendige organen beschadigd. Nalatigheid van de artsen is dus een derde mogelijkheid, die tot zijn overlijden leidde en gezien de allesbetekenende eindbeslissing wellicht de hoofdreden van zijn heengaan.
Theo raakte in een vreselijk diepe depressie en hij werd in een gesticht in Auteuil opgenomen. Jij zocht contact met de psychiater/schrijver Frederik van Eeden en hij regelde, dat Theo op jouw verzoek naar het Geneeskundig Gesticht voor Krankzinnigen in Utrecht werd gebracht. Dat werd later de Willem Arntz Hoeve in Den Dolder. Zijn arts was Dr. A. Th. Moll. Tijdens de treinreis zat hij in een dwangbuis en waren er twee verplegers bij hem. Vanwege zijn agressie-aanvallen zat hij geregeld in de isoleercel. Hij werd steeds wezenlozer en soms zeer luidruchtig en agressief. Hij moest worden gevoerd. Jouw bezoek wond hem teveel op. Hij had jou al eens willen aanvallen. Hij had suïcideplannen en grootheidswanen, hij was verlamd en dement. Zijn zus Willemien uit Leiden kon hem ook niet meer bezoeken. Een door jou gestuurde bos bloemen maakte hij direct kapot. Theo overleed op 25 januari 1891 in Utrecht door syfilis. Hij werd 33 jaar.
Jij erfde alle schilderijen, tekeningen en brieven van Vincent. Mede door Frederik van Eeden ging jij aan de Koningslaan 4 in Bussum wonen, vlakbij Frederik, die wel eens 's avonds op de thee kwam. Je begon er een pension, Villa Helma. Begin 1892 heb jij diverse, kleine exposities georganiseerd, o.a. in de kunstenaarssociëteit Arti et Amicitiae op het Rokin 112. Jouw jeugdvriendin Anna Dirks woonde in Villa Op den Akker aan de Parklaan 35 in Bussum. Zij was met de schilder Jan Veth getrouwd. Via haar leerde jij veel Tachtigers kennen en zo ontmoette je ook Isaac Israëls, met wie jij van 1894 tot mei 1897 een liefdesrelatie had. Jouw zoon Vincent Willem was een jeugdvriend van Paul van Eeden, de zoon van Frederik, die op 21 februari 1913 op zijn 24-ste door tuberculose overleed. In 1901 hertrouwde jij met de Joodse kunstschilder/jurist Johan Cohen Gosschalk, met wie jij en jouw zoon in Villa Eikenhof op de Regentesselaan 39 in Bussum ging wonen. In 1903 verhuisde je met Johan en jouw zoon naar Amsterdam, waar jullie op de Brachthuyzer straat 2/hoek Koninginneweg 77 gingen wonen. Daar bleef jij tot jouw overlijden wonen.
In 1905 organiseerde jij een grote Van Gogh expositie in het Stedelijk Museum te Amsterdam, met ruim 450 werken van Vincent. Johan hielp met deze expositie en hij zorgde net als jij voor meer bekendheid van Vincent's werk. Er volgden exposities in Berlijn en Londen. Voor 'De Kroniek' vertaalde jij korte verhalen uit het Engels en het Frans naar het Nederlands om wat bij te verdienen. Jij hield contact met de vriend van Vincent, de Belgische schilder Eugène Boch, die in 1888 door Vincent is geportretteerd, getiteld 'Le Poète'. Eugène's oudere zus was de schilderes Anna Rosalie Boch, die het talent van Vincent bewonderde. En je bleef in contact met Émile Bernard, die jou ook hielp om Vincent's werk te promoten. In 1910 lieten Johan en jij een zomerhuis bouwen, in het Rozenlaantje in Laren, genaamd 't Lanthuys. Op 18 mei 1912 overleed jouw man Johan in Amsterdam. Daarna noemde je jezelf weer Van Gogh-Bonger. In 1914 verscheen jouw boek 'Brieven van zijn broeder', met een biografie van Vincent.
Je was een overtuigd socialiste en je wilde het werk van Theo afmaken. Theo geloofde in de schilderkunst van zijn broer, maar hij was er niet meer om zijn kunstwerken aan te prijzen. Die last rustte nu op jouw schouders en je droeg het met charme en een eindeloos doorzettingsvermogen. In 1914 verkocht Frederik van Eeden zijn 'De Zaaier' van Vincent voor 14.000 gulden. In 1915 verhuisde je met jouw zoon naar New York, waar je Vincent's brieven in het Engels vertaalde. Je vertaalde uiteindelijk 526 brieven. In 1919 was je terug in Nederland. Je was slim en teder. Johan had jouw diverse keren geportretteerd, o.a. in 1905, en Isaac Israëls in 1925. Vincent heeft jou gek genoeg nooit geportretteerd, wat sneu is na alles wat jij later voor hem hebt gedaan. Overigens heeft hij Theo ook nooit geportretteerd. Misschien kwamen bloedverwanten te dichtbij voor zijn labiele en povere verwerkingsvermogen.
In 1924 verkocht jij '14 zonnebloemen in een vaas' aan de National Gallery in Londen. Met grote moeite, want je had er dertig jaar dagelijks naar gekeken en je had het nooit willen verkopen, het was een offer voor de glorieuze roem van Vincent en jouw overleden man Theo. In 1926 ging Vincent Willem met zijn gezin in het zomerhuis te Laren wonen en werd het tot een villa omgebouwd. Je kreeg tenslotte Parkinson en je overleed op 2 september 1925 in Laren. Je werd 62 jaar en je bent in Begraafplaats Zorgvlied in Amsterdam begraven.
In 1973 werd het Van Gogh Museum opgericht en geopend door Vincent Willem. Hij was getrouwd met Josina Wibaut, met wie hij drie zoons en één dochter kreeg. Zijn oudste zoon Theodoor werd als verzetsstrijder op 8 maart 1945 door de nazi's vermoord, op de Fusilladeplaats Rozenoord in Amsterdam. Hij werd 24 jaar. Zijn tweede zoon Johan was de vader van de cineast/columnist Theo van Gogh (1957 - 2004). Vincent Willem overleed op 28 januari 1978.
6 mei 2020
Geplaatst in de categorie: idool
Johanna
53
Geef je reactie op deze inzending: