Als homoseksuele, vermeende nazi door de Nederlanders vermoord

(voor Walter Spies (1895 - 1942))

Jij bent geboren op 15 september 1895 in Moskou. Jouw vader was daar als Duitse diplomaat werkzaam. Jouw ouders waren Leon Spies (1858 - 1921) en Martha von Mohl (1863 - 1946). Zij kregen 6 kinderen. Jouw zus was de balletdanseres/actrice/choreografe Daisy Spies, geboren op 20 december 1905 in Moskou. Jouw jongere broer was Leo, gebopren op 4 juni 1899 in Moskou. Hij studeerde aan de Berlijnse Hochschule für Musik, bij de componisten Engelbert Humperdinck en Robert Kahn. Leo was componist/dirigent, balletdirigent van de Berlijnse Staatsopera en het Deutsche Opernhaus. Als kind ontmoette jij de componisten Sergej Rachmaninov en Alexander Skrjabin. Jij werd naar een interneringskamp in Sterliamak gestuurd, waar jij bij eenvoudige boeren en houthakkers werkte en waar jij ook kon schilderen. Hier ontstond jouw liefde voor het simpele, eenvoudige en volop creatieve bestaan.

Op jouw 15-de ging jij naar het Vitzthum Gymnasium in Dresden. In 1917 werkte jij in Dresden voor de beeldhouwster/schilderes Hedwig Jaenichen-Woermann, die in Worpswede Rainer Maria Rilke en Clara Westhoff had ontmoet. Jij begon te schilderen en jij studeerde muziek. Jij werd beïnvloed door Henri Rousseau en jij werkte als stijldansleraar (tango). In 1919 was jouw eerste schilderijenexpositie. In 1920 ging jij naar Grunewald, waar jij voor de homoseksuele filmregisseur Friedrich Wilhelm Murnau werkte. Friedrich en jij hadden enkele jaren een liefdesrelatie met elkaar. Jij woonde geregeld bij een echtpaar in Nederland en jij bezocht het Koloniaal Instituut, waar jij de kunstwerken uit Nederlands-Indië bewonderde. In oktober 1923 ging jij naar Java. Jij vond de Javanen 'ongelooflijk mooi, zo delicaat, bruin en aristocratisch'. De Nederlandse kolonisten vond jij maar 'flamboyant, dom en bekrompen'. In 1927 ging jij naar Bali, waar jij de vriend van de kunstenaar/antropoloog Miguel Covarrubias en zijn vrouw, de kunstenares/danseres Rosemonde Cowan (Rosa Rolando) werd. Miguel en Rosemonde waren van 1930 tot 1933 op huwelijksreis naar Bali.

Miguel schreef: 'Walter verzamelde graag fluweelzachte libellen, vreemde spinnen en zeeslakken, niet in een naturalistendoos, maar in minutieus nauwkeurige tekeningen. Dagenlang zat hij in zijn tent te tekenen, want eenmaal dood verdwenen hun prachtige kleuren. Hij was temperamentvol als hij in afzondering ging schilderen. Hij werkte maandenlang onophoudelijk aan één van zijn zeldzame doeken.'. Jij was de eerste, die Balinese muziek waardeerde en opnam, jij verzamelde elk patroon van Balinese kunst en jij werkte voor Nederlandse, wetenschappelijke tijdschriften. Jij kende elke fase van het Balinese leven en jij was de informatiebron voor elke archeoloog, antropoloog, muzikant en kunstenaar. Jij maakte het Bali Museum en een prachtig aquarium. Op 31 maart 1931 overleed Friedrich Murnau door een auto-ongeluk in Santa Barbara. Hij werd 42 jaar en hij is in het Südwestkirchhof in Stahnsdorf begraven, waar in juli 2015 zijn gebalsemd hoofd is gestolen. In de jaren 30 ontving jij veel westerlingen op Bali, o.a. acteurs, schrijvers en kunstenaars. Jij bepaalde voor hen het beeld van Bali. Jij was ook samen met de edelman Tjokorda Agung Sukawati mede-oprichter van de Pita Maha kunstenaarscoöperatie. Jij woonde negen jaar aan de vereniging van twee rivieren in Campuan/Ubud, waar jij schilder- en muziekles gaf en danste.

Samen met de Nederlandse schilders Willem Hofker en Johan Rudolf Bonnet vermaakte jij beroemdheden als Charlie Chaplin, de schrijfster Hedwig (Vicky) Baum, H.G. Wells, Barbara Hutton en de homoseksuele Sir Noël Coward. Hofker woonde samen met zijn vrouw, de kunstenares Maria Rueter, op Bali. In 1937 bouwde jij een 'berghut' in Iseh, Karangasem. Daar maakte jij enkele van jouw mooiste schilderijen, zoals 'Iseh im Morgenlicht' (1938). Jij ontving er de homoseksuele componist Colin McPee en zijn vrouw, de antropologe Jane Belo. In 1939 zijn zij gescheiden. Jij ontving de kunstenaar Theo Meier en jouw vriendin Vicky Baum, die in 1937 haar roman 'Liebe und Tod auf Bali' publiceerde, wat zich afspeelt tijdens de Nederlandse interventie in 1906 op Bali, waar jij haar veel bruikbare informatie over verschafte. Jaren na jouw overlijden huurden Mick Jagger en David Bowie jouw 'berghuisje'.

De Joodse Vicky Baum is op 24 januari 1888 in wenen geboren. Als kind overleed haar psychisch gemankeerde moeder door borstkanker en in 1942 werd haar tirannieke, hypochondrische vader door Hingaarse soldaten vermoord. Zij was harpiste en journaliste geweest. Haar tweede man was de dirigent Richard Lert, met wie zij de zonen Wolfgang en Peter kreeg. Eind jaren 20 deed zij samen met Marlene Dietrich en de actrice/zangeres Carola Neher aan boksen. Carola en haar man Anatol Becker werden tijdens de Grote Zuivering in de Sovjet-Unie door de regisseur/acteur Gustav von Wangenheim als trotskisten veroordeeld. Anatol werd in 1937 vermoord. Carola overleed op 26 juni 1942 in de Zwarte Dolfijngevangenis in Sol-Iletsk door tyfus. Er is een schitterende foto van Angelica Schmitz Archipenko (Gela Forster) en jij, waarop jullie heel liefdevol bij elkaar zitten. De knappe, Duits-Amerikaanse beeldhouwster/professor Angelica (1893 - 1957, NYC) was getrouwd met de Oekraïense beeldhouwer Alexander Archipenko. Angelica en Alexander zijn in de Woodlawn Cemetery begraven. Gezien hun albumfoto's van 1925-1953 waren zij zeer gelukkig getrouwd. Samen met de balletdanseres/euritmiedanslerares Beryl Drusilla de Zoete, van Nederlandse afkomst, publiceerde jij 'Dance and Drama in Bali'.

In december 1938 werd jij door de Nederlanders hardhandig gearresteerd. Dit was onderdeel van een bruut optreden tegen de homoseksuelen. In het Westen was homofilie destijds illegaal vanwege de nazi's. En jawel, de sadistische nepchristenen van de Christelijke Staatskundige Partij eisten een hardere aanpak voor de homoseksuelen. In de gevangenis schilderde jij 'Palmendurchblick'. Door de aanhangers van de antropologe Margaret Mead, jouw vriendin, werd jij in september 1939 uit de gevangenis vrijgelaten, maar later werd jij weer door de Nederlandse, tirannieke, intolerante, discriminerende overheid hardhandig gearresteerd/mishandeld en volkomen onterecht als pedofiel veroordeeld. Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd jij door de Nederlandse autoriteiten als Duits staatsburger op laffe en bevooroordelende wijze geïnterneerd. Jij zat 20 maanden in interneringskampen op Java en Sumatra. De Nederlanders wilden 2300 Duitsers van Sibolga op Sumatra naar Bombay sturen, uit angst, dat de Duitsers zich bij het Japanse leger zouden aansluiten. Een belachelijke drogreden.

In januari 1942 werd jij samen met 477 andere gevangenen met het Nederlandse koopvaardijschip SS Van Imhoff van de rederij Koninklijke Paketvaart Maatschappij richting Ceylon gedeporteerd. Dit was het derde en laatste transport. De kapitein was Herman Hoeksema uit Usquert en er waren 48 bemanningsleden en 62 bewakers. Op 19 januari 1942 werd het schip ten westen van het eiland Nias in de Indische Oceaan door een bom van een Japans gevechtsvliegtuig getroffen. De bemanningsleden kregen het bevel om de Duitsers niet te evacueren, waardoor de meeste Duitsers in en op het schip verdronken. Ruim 411 Duitsers zijn verdronken en daarmee vermoord. De meesten waren Joodse en anti-nationaalsocialistische mensen, die veiligheid zochten. De bemanningsleden en de bewakers verlieten het schip met de reddingsboten. De overlevende Duitsers werden op Nias opnieuw door de Nederlandse autoriteiten gevangen gezet. Jij werd 46 jaar en Rudolf Bonnet maakte in Campuhan een monument voor jou.

In de 3-delige documentaire 'De Ondergang van de Van Imhoff' (2017) ontdekt de kleindochter van kapitein Hoeksema, Anouk Hoeksema, steeds meer over de doofpotzaak, wat werkelijk schokkend is. De Duitsers zaten onder dek gevangen in benauwde kooien, omringd door prikkeldraad. Om te voorkomen, dat ze door de haaien werden verscheurd, sneden sommigen hun polsen door. De Duitsers, die wel van boord wisten te springen, zwommen in hun ultieme wanhoop naar de reddingsboten, maar de Nederlandse bemanningsleden en bewakers hielden hen met gerichte pistoolschoten op afstand. Onder de verdronken Duitsers waren o.a. missiedominees, pastoors en kunstenaars. Anouk's opa koos voor vluchtgedrag en hij schoof de verantwoording van zich af. Hij distancieerde zich bewust van oorlogsacties, waardoor hij instemde met een menselijk drama. Overigens was die deportatie van onschuldige Duitsers een smerige misdaad an Sich. Anouk kende haar opa niet anders als een norse, gesloten kerel. Hij suste zijn geweten door te zwijgen en te vergeten. Hij overleed in 1998 en hij werd 99 jaar. Met hem zonk een deel van de waarheid, zou je denken, maar de documentaire is helder genoeg en weet alle uitgewiste sporen haarfijn af te stoffen.

Walter Spies

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

5.0 met 1 stemmen 51