De Zeer Oude Perst

=============
===================
Ik had weer eens verloren en reed in de koude auto door de nacht op een lege snelweg. In november. In de regen.
En de volgende dichtregels kwamen bij me op:

- Altijd november, altijd regen. Altijd dit lege hart, altijd. -

Het begin van het gedicht:

"Het regent en het is november:
weer keert het najaar en belaagt
het hart, dat droef, maar steeds gewender,
zijn heimelijke pijnen draagt."

Ik ben erg beïnvloed door de zangerige, maar perfecte gedichten van J.C. Bloem, die niet de prins der dichters werd genoemd, maar dat hoefde ook niet.

Ik houd dus van zulke dichters. Ook spreekt het bekende gedicht - De Zeer Oude Zingt - van Lucebert, Lichtdrager, mij aan; hij weet het onbewuste te raken en toch is er een perfecte boodschap in te lezen, heel mooi verwoord. Zoiets maak je niet met je verstand, maar het komt vaak ineens, intuïtief.

Daarom houd ik niet al te veel van verstandelijk gecomponeerde gedichten zoals die van Rawie. De schrijver van - Kameraad Scheermes -, Rogi Wieg, had ook deze magische touch: tederheid met woorden. Een prachtige toon.

Ik zat op de site van DBNL - Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren - een heleboel dichters te lezen, en besprekingen. Het is altijd een genoegen onder gymnasium-invloed te douchen; het is ook voor een autodidact goed te volgen met behulp van Google.

Ik zat zelfs te graven in de techniek van de allereerste tragedies, zoals Oedipus die op het laatst zijn eigen ogen uitsteekt, omdat hij het met zijn moeder had gedaan. Dat is inderdaad een tragedie, want dan kun je nooit meer autorijden op de archipel, of jezelf op het dorpsplein laten zien.

Bekend nu met: het koor, persona, antifoon, etc. Ik leer mezelf het vak. Ik maak op mijn oude dag nog kennis met de Griekse beginselen, kuch. Nou, daar gaat de zeer oude wél van zingen.

Er was een tijd dat alle Nederlandse gedichten minimaal refereerden aan de Styx en allerlei Griekse godinnen en goden. Maar een gedicht is gewoon voor iedereen; het moet aanspreken bij iedereen. Het is een niche-kunstvorm, weinig gewaardeerd. Ik las onlangs de gedichten van Cees Nooteboom; ik was niet echt onder de indruk.
Daarentegen zijn er ook genoeg Nederlandse hedendaagse dichters voor wie ik mijn pet afneem en nederig achteruit de kamer uitloop.

Ikzelf ben beïnvloed door — jawel — de berijmde psalmen, Oudnederlandse Statenbijbels, Dylan, Leonard Cohen, maar ook de Vijftigers.

(- Namedropping -)

"Dare I say so, milord" — Shakespeare, toe maar. Ik wil toch dit stukje citeren, het begin en laatste deel ervan uit - As You Like It - , want het is zo grappig. Ik zit zelf in de zeste stage, met makkelijke kleding, en een brilletje en de 7e stage is ook niet ver meer:

All the world’s a stage,
And all the men and women merely players;
They have their exits and their entrances;
And one man in his time plays many parts,
His acts being seven ages. At first the infant,

- - - - - - -
The sixth age shifts
Into the lean and slipper’d pantaloon,
With spectacles on nose and pouch on side;
His youthful hose, well sav’d, a world too wide
For his shrunk shank; and his big manly voice,
Turning again toward childish treble, pipes
And whistles in his sound. Last scene of all,
That ends this strange eventful history,
Is second childishness and mere oblivion;

Sans teeth, sans eyes, sans taste, sans everything. "

Zelfs Bukowski en Sylvia Plath, een hyperintelligente woordkunstenares met vijf betekenissen in elk woord. Aan de andere kant heeft ze het dan weer terloops over het dichtgroeien van haar vagina na het baren, ook al zegt ze het in raadselen — zoals een echte dichter betaamt. Daarom zo goed in cryptogrammen?
Nou, een gedicht hoeft ook weer niet per se een cryptogram te zijn, maar ook weer niet een Sinterklaasgedicht.

Hoe ik mijn prachtgedichten maak? Er is een systeem in de waanzin, zei iemand eens op het toneel, wat het leven is. Ik heb een grondidee van een emotie, gedachte of observaties, herinneringen als een totaalbeeld, en dat schrijf ik in één — mag ik zeggen — ruk op.

Daarna ga ik schrappen en her rangschikken en lijmen en benen en uitbenen en mooier maken en beter maken en clichés jagen en stopwoordjes killen, en dan blijft er niks meer over wat ik zelf wel mooi vond.

Maar je moet ook aan de gezondheid van je publiek denken; niet iedereen heeft geduld met een losgeslagen gek die denkt dat hij een genie is. Daar hadden we vroeger gestichten op de Veluwe voor en tegenwoordig een uitkering en een time released pillenregime.

Maar je moet echter ook niet te lang doorgaan met polijsten, is mijn mening. Bovendien spreekt een gedicht niet alleen de logica aan, maar ook het onbewuste — een heel belangrijke ontdekking voor mij.

Een steen uit de rivier is wel gepolijst, maar nooit helemaal symmetrisch. Dat is juist het mooie ervan. Daarom moet je soms ook niet té lang doorgaan met editen aan je gedicht; schrijf gewoon een andere versie of een nieuw gedicht.

Heb ik een vlotte pen? Ja, dat wel. Het komt. Ik typ sneller dan God kan lezen, en die heeft niet eens een leesbril nodig, want Hij weet al wat er komt en hoe het afloopt en wat er uiteindelijk met de schepping gebeurt: totale entropie. Alles verwatert en groeit uit elkaar totdat het licht uitvalt. Dan gebeurt er niets meer. Heel saai.

Is alles dan toch voor niets geweest? Zijn we er toch weer ingetuind? Zoals Alan Watts zegt: het gaat niet om het doel; dansen heeft ook geen doel of eindpunt.
=====================
============