De Pianosonates van Mozart I
Ik zou willen dat ik ze beter kon spelen! Het is geen kwestie van het notenbeeld want op zich is dat zeker niet moeilijk. Het is voor mij een kwestie van motoriek; ik kan de lichtvoetigheid, de elegance en het toucher niet opbrengen dat vooral bij Mozart spelen zo'n grote rol speelt. Met andere componisten heb ik dat niet, maar bij Mozart durf ik haast de toetsen niet aan te raken!
Gelukkig kan ik er wel over schrijven en dat geeft ook veel voldoening.
Mozart schrijft in zijn korte leven 18 Pianosonates.
De eerste wordt door Köchel genummerd als 279, de laatste als 576, waaruit blijkt dat Mozart gedurende zijn hele leven Pianosonates gecomponeerd heeft. Veel minder dan bij Beethoven is in Mozarts Sonates een ontwikkelingslijn te ontdekken. Echte ontwikkelingen vind je bij Mozart in andere genre's, de Sonates lopen wat achter de feiten aan.
Later zal blijken waar de Sonates voor bedoeld waren.
Oorgetuigen uit Mozarts tijd spreken niet in eerste instantie over de virtuositeit in Mozarts Sonates, maar roemen veel meer zijn wijze van interpretatie en de uitdrukkingskracht in zijn spel.
Het is bekend dat Mozart steeds weer nieuwe instrumenten uitprobeerde. In zijn tijd moesten clavichord en clavecimbel het veld ruimen voor meer moderne klavierinstrumenten waarop veel beter nieuwe uitdrukkingsmogelijkheden tot hun recht konden komen.
Mozart speelde eigenlijk veel liever clavichord dan clavecimbel. Er is daarover een uitspraak van Mozart bekend: "hoewel het clavecimbel een sterkere toon heeft, heeft het clavichord een ziel".
Het clavichord had ook praktische voordelen: het kon gemakkelijker op reis worden meegenomen.
Later, in Wenen, heeft Mozart geen clavichord meer nodig. Hij bezoekt zijn leerlingen thuis, waar altijd een clavecimbel aanwezig is. Toch blijft hij een groot liefhebber van het clavichord, juist voor een lespraktijk.
Het instrumenten maakt in het onderwijs betere zelfcontrole en zelfkritiek mogelijk. Elke onjuistheid op het gebied van frasering en snelle passages worden ophet clavichord veel duidelijker en daardoor muzikaal aaschouwelijker gedemonstreerd.
Veel van Mozarts Pianosonates ontstonden als gevolg van zijn lespraktijk. In Engeland was het zelfs gewoonte Sonates (het woord betekent eenvoudig "klankstuk") onder de naam "lessons" te publiceren. Bij Mozart is de pedagogische bedoeling van zijn Sonates merkbaar aan de ondertitel van zijn KV 545, die hij als "Sonate facile" aanduidt. Zelden hebik zo'n moeilijk stuk gespeeld: hoe minder noten, des te moeilijker!
En dát bedoelde ik toen ik schreef over de stijlontwikkeling in Mozarts muziek: hij acht de leskamer minder geschikt voor dat doel dan wanneer hij thuis aan zijn werktafel aan zijn opera's werkte!
Natuurlijk werden de Sonates in het openbaar gespeeld, zelden door anderen, het meest door Mozart zelf. Het liefst droeg hij ze voor in intieme kring en dan bij voorkeur bij invloedrijke luisteraars aan huis. Mozart wilde zich op deze wijze bij de gastheer en zijn gasten aanbevelen.
Het systeem van intekening op een toekomstige uitgave was in die dagen een veel gebruikte procedure. Wanneer op die intekenlijsten namen van grote persoonlijkheden prijkten had de componist enige garantie dat de uitgave voor hem de nodige revenue zouden opleveren. Vandaar dat de salon een niet te verwaarlozen lokatie voor een componist was. Wanneer hij zich daar gunst en bewondering kon verwerven kon hij een flink honorarium voor het lesgeven aan de dochter(s) ten huize bedingen!
planet.nlGeplaatst in de categorie: muziek
mozart
164
Geef je reactie op deze inzending: