Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

Een heroïsche socialist in hart en nieren

(voor Bjornstjerne Martinius Bjornson (1832 - 1910))

Je bent geboren op 8 december 1832 in Kvikne, Hedmark, Noorwegen. Je was een schrijver, dichter, journalist en politicus. Jouw vader was de plattelandspredikant Peter Bjornson, die van 1837 tot 1853 dominee in Nesset was, waar jij opgroeide. Je woonde in de Nesset Pastorie. Je studeerde in Molde en op jouw 17-de ging je naar de Heltberg Latin School in Christiana (nu Oslo), waar Henrik Ibsen, de dichter/novellist Jonas Lie en de dichter/journalist Aasmund Olavsson Vinje ook op hebben gezeten. Vanaf jouw elfde schreef je poëzie en je wilde daarmee verder. De natuur en de landelijke gemeenschap inspireerden jou.

In 1852 ging je aan de Universiteit van Oslo studeren, maar je koos al snel voor een carrière als journalist en met name als drama-criticus. In 1857 verschenen jouw eerste boek over het boerenbestaan en het drama 'Tussen de gevechten'. Van 1857 tot 1859 was je de directeur van het theater in Bergen. In 1859 verscheen 'Arne' en in 1960 'Een Gelukkige Jongen'. Van 1860 tot 1863 reisde je door Europa. In Parijs werd je door Victor Hugo en Georg Brandes beïnvloed. In 1862 verscheen jouw poëtische trilogie 'Sigurd de Slechte'. In 1863 verscheen 'Mary Stuart in Schotland'. In 1865 werd je de manager van van het Christiania theater. In 1868 verscheen 'De Visser Meisjes'. In Kopenhagen studeerde je bij Jens Immanuel Baggesen en Adam Gottlob Oehlenschläger, die jou hebben beïnvloed.

Je woonde op jouw landgoed Aulestad in Follebu. Je trouwde met de actrice Karoline Reimers en op 15 november 1859 is jullie zoon Bjorn geboren, die later met de operazangeres Gina Oselio trouwde. Jullie andere waren; Einar, geboren in 1864. Erling, geboren op 19 april 1868, een boer/politicus. Bergliot Ibsen, geboren op 10 juni 1869, een mezzo-sopraanzangeres, haar man was een Noorse premier. Dagny (1871 - 1872) en Dagny (1876 - 1974).

In 1870 publiceerde je gedichten en liederen. Jouw intellectuele krachten werden minder en naast politiek bedrijven, gaf je lezingen in heel Scandinavië. Van 1874 tot 1876 woonde je niet in Noorwegen en herstelde je jouw verbeeldingskracht. In 1875 verschenen de sociale drama's 'Een faillissement' en 'De uitgever'. In 1877 verscheen jouw toneelstuk 'De Koning', waarin je jouw republikeinse gevoelens etaleerde. Later schreef je het essay 'Intellectuele Vrijheid'. In 1879 verschenen het sociale drama 'Leonarda' en het satirische toneelstuk 'Het Nieuwe Systeem'. Je verdiende er weinig mee.

In 1883 verschenen het sociale drama 'De ijzeren handschoen' en het mystieke/symbolistische drama 'Voorbij menselijke krachten', wat handelde over de abnormale kenmerken van religieuze opwinding met buitengewone kracht. Dit laatste werkstuk werd in 1899 een groot succes. Je bewonderde de Noorse schrijver/dichter Henrik Wergeland, die ook de zoon van een dominee was. Henrik's jongere zus Jacobine Camilla Collett was de eerste, feministische schrijfster van Noorwegen. Henrik overleed op zijn 37-ste door tuberculose en/of longkanker.

Jij was een enthousiaste woordvoerder voor de Noorse linkerbewegingen en je steunde de filoloog/lexicograaf/toneelschrijver/dichter Ivar Aasen. Vanwege 'politiek hoogverraad' vluchtte je een tijd naar Duitsland. In 1884 verscheen jouw roman over erfelijkheid en opvoeding en in 1889 jouw roman 'In God's Weg' over hetzelfde onderwerp. In 1895 verscheen deel twee van 'Voorbij menselijke krachten'. Je werkte samen met Edvard Grieg, die o.a. de toneelmuziek voor 'Sigurd de Kruisvaarder' schreef. Je nam het vaak op voor de boeren, al heb je dat later gerelativeerd, wellicht na een belediging van een boer.

Je geloofde meteen in de onschuld van Alfred Dreyfus, waar je krante-artikelen over schreef. Je vocht voor de rechten van de kinderen in Slowakije om hun eigen moedertaal te leren. Je zei: 'Baby's trek je ook niet bij de moederborsten weg!'. In 1903 ontving jij de Nobelprijs voor Literatuur. Je vocht voor het algemeen kiesrecht in Noorwegen en je verzette je tegen de macht van de staatskerk. Je was een voorstander van het Pangermanisme. Samen met Henrik Ibsen, Jonas Lie en Alexander Kielland behoor je tot de Grote Vier van de 19e eeuwse, Noorse literatuur. Op 26 april 1910 overleed je in Parijs. Je werd 77 jaar.

Schrijver: Joanan Rutgers, 10 september 2017


Geplaatst in de categorie: idool

4.0 met 2 stemmen 46



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)