Ommuurd vereenzaamd

(voor Lili Ország (1926 - 1973))

Jij bent geboren op 8 augustus 1926 in Oezjhorod, Oekraïne. Deze stad ligt aan weerszijden aan de rivier de Oezj, pal aan de grens met Slowakije. Je bent een belangrijke schilderes van de moderne, Hongaarse schilderkunst. Je vormde overeenkomsten met de schilders Endre Bálint, Lajos Vajda, Paul Delvaux, Giorgio de Chirico, Vieira da Silva, Toyen en Zoltan Kemeny. Je zei: 'De muzen zitten in mij!'. Jouw eerste verzamelaars waren István Rácz en Ernö Kolozsváry.

Tijdens heel jouw carrière schilderde jij jouw altijd weer opduikende, innerlijke muren. Dat deed je met het geduld en de toewijding van een vlijtige non. In het voorjaar van 1944 ontsnapte je uit een trein, die naar Auschwitz ging. Daarmee werd jouw angst en ongerustheid voor een concentratiekampvermoording voorgoed herhaald. Je studeerde aan de Academie voor Schone Kunsten in Boedapest, waar je al geregeld muren schilderde, die later de muren van jouw innerlijke labyrint werden. Je was een leerlinge van Miklós Róbert, Endre Bálint en János Pilinszky.

Daarna zocht je instinctief naar 'jouw eigen pad' en werden de muren jouw favoriete thema. Je werd niet geëvenaard door andere, Hongaarse kunstenaars en je gloreerde in het klassieke surrealisme. In het midden van de jaren vijftig maakte je inderdaad de grootste meesterwerken van het Hongaarse surrealisme. Je schilderde de muren in een getto en de Klaagmuur, een verbrokkelde gatenkaas, in Jeruzalem. Je was beïnvloed door de westerse klassiekers in de schilderkunst, maar door jouw unieke inkleuring van jouw visioenen wist je jezelf fantastisch te onderscheiden.

Doordat jij de helse diepten van jouw getormenteerde ziel had overleefd, zocht je de vrijheid in het transcendentale. Je reisde naar kloosters, waar je de wonderbaarlijke schoonheid van de Slavische iconen ontdekte. Daarna begon jouw 'iconische periode', waarin je sacrale symbolen schilderde. Rond 1960 ging je steden schilderen, steden, waarin je ooit had gewoond en steden, die lang in jou hadden gewoond. In deze tijd ontwikkelde je jouw eigen, unieke expressiemiddel. Tussen 1966 en 1969 werkte je aan jouw 'Script'-kunstwerk, gekenmerkt door de kleuren grijs en bruin, met opschriften, zoals raadselachtige, Hebreeuws-achtige letters en cijfers, tegen de achtergrond van muurfragmenten.

In jouw laatste schilderperiode verschenen er labyrinten van elektrische circuits. Je schreef: 'Deze labyrintserie, die ik aan het schilderen ben, is mijn labyrint. Ik moet er een weg door vinden en ik doe dit door het te schilderen. Het is vreselijk pijnlijk, maar er is geen andere manier. Ik moet er een weg door vinden.'. Je kreeg het basisidee voor de Labyrint-serie van ruim vijftig werken door de beschilderde plafondpanelen van de kerk in Ádámos uit 1526. Jouw vriend, de dichter János Pilinszky, schreef het gedicht 'Apocrypha' over jouw Labyrint-serie.

Tot jouw overlijden bleef jij aan deze serie werken. Jouw laatste schilderij, in het zwart, sloot de deur naar jouw labyrint. Je overleed op 1 oktober 1978 in Boedapest en je werd 52 jaar.