Engelenvleugels maakten pianoklanken

(voor Fanny Hensel (1805 - 1847))

Je bent geboren als Fanny Cäcilie Zippora Mendelssohn Bartholdy op 14 november 1805 in Hamburg. Jouw vader was de rijke zakenman/bankier Abraham Mendelssohn en jouw moeder was de pianiste Lea Salomon. Je was de oudste van vier kinderen. Op 3 februari 1809 werd jouw broer Felix geboren en hij werd een beroemde componist. Jouw ene opa was de filosoof Mozes Mendelssohn, getrouwd met Fromet Guggenheim. Jij kreeg pianoles van jouw moeder, die les van de musicus/componist Johann Kirnberger had gehad, die les van Johann Sebastian Bach had gehad. Als 13-jarige speelde je al alle 24 preludes van Bach.

In Parijs was je korte tijd de pianoleerlinge van de pianolerares Marie Bigot, die ook aan Felix les gaf. Marie was bevriend met Antonio Salieri en Ludwig von Beethoven. Marie overleed op 16 september 1820 en ze werd 34 jaar. Daarna kreeg je les van de pianoleraar/componist Carl Ludwig Berger, die op 16 februari 1839 overleed. In 1820 ging je samen met Felix naar de Sing-Akademie zu Berlin, een koor onder leiding van de componist/muziekleraar Carl Friedrich Zelter, getrouwd met de operazangeres Julie Pappritz. De violist Daniel Hope is een directe afstammeling van Zelter en getrouwd met de kunstschilderes Silvana Kaiser. Zelter schreef aan Von Goethe dat jij als pianiste echt iets bijzonders was, vol vaardigheden en spelend als een mens.

In de vroege jaren twintig waren de bezoekers bij jullie thuis sterk onder de indruk van Felix en jou, incluis de piano-virtuoos/componist Ignaz Moscheles en de musicus Sir George Thomas Smart. Jouw groot-tantes waren Barones Fanny von Arnstein en Sara Itzig-Levy. Beiden waren gepassioneerde muziekliefhebbers en muzikaal begaafd. Fanny was de favoriete leerlinge van de componist Wilhelm Friedemann Bach en ze stimuleerde de muzikale opvoeding van Felix. Jouw vader schreef jou in 1920: 'Muziek wordt misschien het beroep van Felix, maar voor jou kan en moet het slechts een ornament zijn!'. Felix liet zijn familie geloven, dat hij vond dat jij niet kon componeren als vrouw, omdat het huishouden op de eerste plaats zou komen. In feite ondersteunde hij wel jouw componeerwerk en uitvoeringen.

Sommige van jouw liederen mocht je van Felix onder zijn naam publiceren, wat voor Felix in 1842 tot een verrassend ogenblik leidde, toen hij door koningin Victoria in Buckingham Palace mocht optreden en zij hem vroeg om haar favoriete lied te spelen, namelijk 'Italien', wat immers door jou is geschreven. Jij gaf Felix opbouwende kritiek op zijn muziekwerken, die hij altijd heel nauwkeurig overpeinsde. In 1829 trouwde jij met de kunstschilder Wilhelm Hensel (1794 - 1861), de zoon van een protestantse dominee. Hij woonde vanaf 1828 in Berlijn, waar hij hofschilder, hoogleraar en lid van de academische Senaat was. In 1829 maakte Wilhelm een prachtige tekening van jou, met magische trekken, want de bolling van de bloes over de linkerbovenarm doet een beeld van jouw honingzoete borstenpaar qua volume komisch verschieten.

Wilhelm was geheel niet muzikaal en zijn jongere zus was de godsdienstige dichteres Luise Hensel, die de romantische stijl van de dichter Clemens Brentano beïnvloedde. Clemens noemde haar 'De engel in de wildernis'. De componist Ludwig Berger was verliefd op Luise, maar zij wees hem af. De dichter Wilhelm Müller onderging hetzelfde noodlot. Wilhelm overleed op zijn 32-ste door een hartaanval. Luise werd rooms en ze deed de gelofte van maagdelijkheid. Een beroemd gedicht van haar is 'Müde bin ich', wat in het Nederlands tot het avondgebedje 'Ik ga slapen, ik ben moe' werd vertaald en wat alom door protestantse kinderen werd gezongen en wellicht nog steeds wordt gezongen.

In 1830 werd jullie zoon Sebastian Ludwig Felix geboren. Tijdens de zondagsconcerten in Berlijn speelde je samen met Felix jullie gemaakte muziekwerken. In 1942 maakte de schilder Moritz Daniel Oppenheim een liefdevol portret van jou, met opvallende pijpekrullen aan de zijkanten van jouw kapsel. Op 14 mei 1847 overleed jij in Berlijn door de complicaties van een beroerte, die je tijdens het repeteren van 'Die erste Walpurisnacht' van Felix kreeg. Je werd 41 jaar en je bent in het Dreifaltigkeitsfriedhof in Berlijn begraven. Je werkte tenslotte nog aan een muziekstuk bij het gedicht 'Bergelust' van Joseph von Eichendorff. Op jouw grafsteen staat dit citaat uit 'Bergelust': 'Gedanken und Lieder vergehen, bis sie das himmlische Königreich erreichen'. De muziek, die jij erbij maakte, staat er ook bij.

Felix kwam jouw overlijden nooit te boven. Op 4 november 1947 overleed hij door een hersenbloeding, zwaar overwerkt en totaal uitgeput. Hij werd 38 jaar.

Fanny Hensel Wilhelm Wilhelm Hensel Felix Mendelssohn

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

4.0 met 2 stemmen 37