Seksueel misbruik omgezet in literaire meesterwerken

(voor Herbjorg Margretha Wassmo)

Je bent geboren op 6 december 1942 in Oksnes, op het eiland Langoya, in Noorwegen. Er wonen zo'n 4486 mensen. De haven ligt nabij uitstekende visgebieden. Je studeerde aan het seminarie van leerkrachten in Nesna. Tijdens de Internationale Vrouwendag in 1973 schreef jij het klankgedicht 'Sol bakom skyan' (Zon achter de wolken) op een melodie van de volkszanger Jack Berntsen. Je werkte jarenlang als schoollerares, terwijl je daarnaast ook schreef. In 1976 debuteerde je met de dichtbundel 'Vingeslag' (Vleugelslag). Noord-Noorwegen speelt een grote rol in jouw schrijfwerk. In 1977 verscheen de dichtbundel 'Flotid'. Je schreef sommige gedichten in een dialect.

In 1981 verscheen jouw debuutroman 'Huis met de blinde serre', deel 1 van de Tora-trilogie. Tora is het kind van een Noorse vrouw en een Duitse militair. Tora wordt op haar twaalfde door haar stiefvader Henrik seksueel misbruikt. Beladen met schuldgevoelens verliest de zwijgzame Tora alle contact met haar omgeving. In 1983 verscheen 'De stille kamer' en in 1986 'Huidloze hemel'. De 15-jarige Tora wordt door Henrik achtervolgd en ze raakt ongewenst zwanger. Ze wordt gesteund door haar tante Rakel en ze confronteert Henrik met zijn gruweldaden. Vervolgens overlijdt de zo onmisbare Rakel.

Jij stopte met jouw werk als lerares en jij ging literatuur bestuderen en schrijven. Voor 'Huidloze hemel' ontving je de Nordic Council Literatuurprijs 1987. De Deense schrijver/dichter/criticus Poul Villiam Borum (1934 - 1996) noemde de jury 'seniel', omdat jouw boek volgens hem 50 jaar eerder gepubliceerd had kunnen worden. Poul was 17 jaar getrouwd met de schrijfster/dichteres Inger Christensen (1935 - 2009), met wie hij een zoon kreeg, Peter. Daarvoor woonde hij drie jaar samen met de schrijver/dichter Morti Vizki, het pseudoniem van Morten Boeslund Poulsen (1963 - 2004). Morten was homoseksueel, alcoholist en drugsverslaafde. Op zijn 41-ste pleegde hij zelfdoding in zijn appartement in Kopenhagen. De literatuurprofessor Willy Dahl weersprak Poul Borum, omdat de roman echt niet in 1936 geschreven kon zijn, omdat Tora het kind van een Duitse soldaat is en haar moeder werkt, terwijl haar Noorse stiefvader haar seksueel misbruikt. Verder kreeg jij door de Tora-trilogie veel lezers.

Voorts reageerde Jan Kjaerstad, de redacteur van het zeer belangrijke, literaire tijdschrift 'Vinduet' (Venster), opgericht in 1947 door de kunsthistoricus/schrijver Nicolay Milberg Stang, getrouwd met de historica Ragna Thiis, de dochter van de kunsthistoricus/museumdirecteur Jens Thiis en Ragna Vilhelmine Dons. Nicolay en Ragna kregen twee kinderen, Nina en Tove. Ragna en Nina overleden door een auto-ongeluk in Kenia. Harald Grieg was de uitgever van Gyldendal Norsk Forlag en bevriend met de schrijver Knut Hamsun, de grootste aandeelhouder van de uitgeverij. Jan Kjaerstad zag de verdediging van jou en jouw lezers als een aanval op de jonge, experimentele literatuur, waar 'Vinduet' vol mee stond.

In 1989 verscheen het eerste deel van de Dina-trilogie 'Dinas bok' (Het boek Dina). Deze roman is op een sublieme wijze verfilmd als 'I Am Dina' door Ole Bornedal, met Maria Bonnevie als Dina en Gérard Depardieu als Jacob Gronlev. In 1992 verscheen 'Het boek Benjamin' en in 1997 'Het boek Karna'. In 2019 verscheen er nog een vierde deel 'Dina's erfenis', over Dina's kleindochter Karna. In 2007 verscheen 'Een glas melk', een aanklacht tegen de internationale vrouwenhandel. In augustus 2012 verscheen 'Honderd jaar', waarin jij schrijft over jouw overgrootmoeder Sara Susanne, geboren in 1842, 100 jaar eerder dan jouw geboorte, over jouw oma Elida en over jouw moeder Hjordis. Je schrijft ook over jouw vader, die jou als kind seksueel misbruikt heeft. Daarom ben jij gaan schrijven en vandaar dat jij Tora zo levensecht hebt beschreven. Je kon bij niemand terecht om over jouw seksuele misbruik te vertellen en om opgevangen te worden. Je was zo diep beschadigd en angstig gemaakt en zo bang voor jouw vader. Je hebt jezelf al schrijvend van dat seksuele misbruik bevrijd. Je ging daarbij tot de bodem van jouw eerlijkheid.

In 2014 verscheen 'Enkele ogenblikken', waarin je over jouw leven en schrijfcarrière schrijft, over mannen en kinderen. In de zoektocht naar jezelf laat je jouw gevoeligheid, kwetsbaarheid en koppigheid zien. Je woont op het eiland Hinnya, met de plaatsen Harstad, Lodingen, Borkenes en Sigerfjord.