Systematisch vermoord door vrijheidssmorende ploerten

(voor Osip Mandelstam (1891 - 1938))

Je bent geboren als Osip Emiljevitsj Mandelstam op 15 januari 1891 in Warschau, wat destijds bij het Russische Rijk behoorde. Jouw vader was een handelaar in leerproducten en jouw moeder was een pianolerares. Jouw ouders waren Joods en rijk. Jij kreeg thuis les van gouvernantes en privé-onderwijzers. Van 1900 tot 1907 ging je naar de Tenisjev-school. In 1907 reisde je naar Parijs en later naar Duitsland. In april 1908 studeerde je literatuur en filosofie aan de Sorbonne. Van 1909 tot 1910 studeerde je Franse literatuur aan de Universiteit van Heidelberg. In 1911 werd je een aanhanger van het Methodisme. Van 1911 tot 1917 studeerde je filosofie aan de Universiteit van St. Petersburg. Je hebt geen formele graad behaald.

Na 1905 schreef je scherp populistische poëzie met een symbolistische beeldtaal. In 1907 verschenen jouw eerste gedichten in de schoolalmanak. In 1912 vormde jij samen met andere, jonge, Russische dichters het Dichtersgilde, het Acmeisme, geleid door Nikolay Gumilev en Sergei Gorodetsky. Nikolay trouwde in 1910 met Anna Akhmatova en in 1912 werd hun zoon Lev geboren. In 1918 zijn Nikolay en Anna gescheiden. Nikolay is op 26 augustus 1921 door de geheime Sovjet-politie in het beruchte Kovalevsky bos doodgeschoten. Hij werd 35 jaar. In 1914 portretteerde Ilya Repin Sergei Gorodetsky met zijn bevallige vrouw. De acmeistische dichters kwamen in het Stray Dog Café in St. Petersburg samen. Onder hen waren Anna Akhmatova, Vladimir Majakovsky, Marina Tsvetaeva, Boris Pasternak, Sergej Yesenin, Mikhail Kuzmin en Georgy Ivanov, getrouwd met de dichteres/schrijfster Irina Odoyevtseva. In de Tweede Wereldoorlog woonden Georgy en Irina tot 1943 in een villa in Biarritz. Wegens hun vermeende nazi-sympathieën werden ze na de oorlog door de literaire wereld buitengesloten. Ze waren arm en wanhopig. Georgy was moedeloos en alcoholistisch.

In de jaren 1910 - 1920 was jij hopeloos verliefd op de prinses/socialite Salomea Nikolayevna Andronikova, geboren in oktober 1888 in Tiflis (Tbilisi) in Georgië. Ze was getrouwd met de theehandelaar Pavel Andreyev, met wie ze de dochter Irene kreeg. Ze had na de scheiding met Pavel zeven jaar een relatie met de dichter Sergej Ravalovich en een relatie met de generaal/diplomaat Zinovy Peshkov. Ze steunde Marina Tsvetaeva. Ze trouwde nog met de advocaat Alexander Halpern. Jouw liefde liet zij onbeantwoord. Jij hebt jouw gedicht 'Solominka' uit 1916 aan haar opgedragen.

In 1913 verscheen jouw dichtbundeldebuut 'The Stone'. Je had een diepgaande vriendschap met Anna Akhmatova, die seksueel is geweest, ook al beweerde Anna van niet. Jouw vrouw Nadjezjda Yakovievna Chazina vergaf Anna. Nadjezjda was op 18 oktober 1899 in Saratov geboren. Zij was een Joodse schrijfster en pedagoge. Haar moeder Vera was arts en haar vader Yakov was advocaat. Na het gymnasium studeerde zij kunst. Jij ontmoette haar in 1919 in een nachtclub in Kiev. In 1921 zijn jullie getrouwd en jullie woonden in Oekraïne. In 1922 verhuisden jullie naar Petrograd. Later in 1922 woonden jullie in Moskou en Georgië. In 1934 werd jij vanwege jouw gedicht 'Stalin Epigram', in de herfst van 1933 geschreven, naar Cherdyn verbannen. Nadjezjda ging met jou mee. Daar deed jij een poging tot zelfdoding. Later mochten jullie naar Voronezh verhuizen, maar jullie mochten nog niet in de grootste steden komen.

Tijdens jouw huwelijk met Nadjezjda werd jij verliefd op andere vrouwen, o.a. op Olga Vaksel en de dichteres/vertaalster Maria Petrovykh (1908 - 1979), voor wie jij volgens Akhmatova het beste liefdesgedicht van de 20-ste eeuw schreef, 'De deskundige minnares van schuldige blikken'. Zij trouwde in 1936 met Vitaly Golovachev, met wie ze de dochter Arina kreeg. Vitaly overleed in een werkkamp van Stalin. In 1922 verscheen jouw tweede dichtbundel 'Tristia' in Berlijn. Jij vertaalde literatuur in het Russisch en jij was correspondent voor een krant. En je schreef kinderboeken om de armoede te bestrijden.

Op 5 mei 1938 werd jij opnieuw gearresteerd en naar het doorgangskamp Vtoraya Rech, nabij Vladivostok, gebracht. Jij was veroordeeld tot vijf jaar correctiekampen. Je behield jouw gevoel van eigenwaarde en eer. In een briefje vroeg je aan Nadjezjda om warme kleren, die je nooit ontving. Je zei: 'Alleen in Rusland wordt poëzie gerespecteerd, er worden mensen om gedood. Is er ergens een ander land waar de poëzie zo vaak een motief voor moord is?'. Op 27 december 1938 overleed je door de kou en de honger. Je werd 47 jaar.

Nadjezjda heeft jouw gedichten uit haar hoofd geleerd en het zo bewaard. In 1970 verscheen haar memoires 'Hope Against Hope' en in 1974 'Hope Abandoned'. Nadjezjda overleed op 29 december 1980 in Moskou. Zij werd 81 jaar en zij is in de Kuntsevo Cemetery begraven. In de Nadjezjda Mandelstamstraat in Amsterdam-Zuidoost staat het bronzen Monument voor De Liefde voor Nadjezjda en jou, in 2015 gemaakt door Hanneke de Munck en Chatsjatoer Bjely. Met het rake gedichtje:

Kinderboeken lezen, meer niet,
Slechts te denken in kindergedachten,
Het volwassen gedoe te verachten,
Op te staan uit een peilloos verdriet.

Osip Mandelstam

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

Er is nog niet op deze inzending gestemd. 50