Een prachtige ziel zonder aansluiting

(voor Fanny Churberg (1845 - 1892))

Je bent geboren als Fanny Maria Churberg op 12 december 1845 in Vaasa, Finland. Jouw vader was de ziekenhuisarts Matias Christian Churberg en jouw moeder was Maria Ulrika Perander, de dochter van de Evangelisch Lutherse dominee uit Liperi Nils Johan Perander. Jij was de derde van zeven kinderen. Jouw broer Matthias Emil is op 16 juni 1844 overleden. Hij werd 5 maanden. Jouw broer Mathias Oscar is op 4 januari 1845 in Vaasa overleden. Hij werd 1 dag. Jouw zus Charlotte Sofia Emelia overleed op 23 maart 1851. Zij werd 1 jaar. Jouw zus Sofia Lovisa overleed op 14 augustus 1857. Zij werd 3 jaar. Jij groeide op met jouw jongere broers Kaarlo Waldemar en Torsten.

Kaarlo Waldemar is op 21 februari 1848 geboren en hij werd een schrijver, vertaler en uitgever, die van 1877 tot 1890 met Constance Björkman getrouwd was. Hij gaf de oude familievriend, de strafrechter Jaakko Forsman, de schuld van zijn echtscheiding. In 1889 schoot hij zes kogels op Jaakko, die door twee kogels werd geraakt, maar de aanslag overleefde. Kaarlo zat tot 1894 in een psychiatrisch ziekenhuis voor ongeneeslijke, criminele gevangenen in Käkisalmi.

Van 1857 tot 1859 ging jij naar een school in Porvoo, het Emma Christina Perander's meisjesinternaat. Van 1860 tot 1861 zat jij op de Vyborg Meisjes School. Jouw moeder overleed in 1858, toen jij 12 jaar was. Jouw vader overleed in 1865, toen jij 20 jaar was. Tijdens de laatste maanden van zijn leven heb jij hem dag en nacht verzorgd. Samen met jouw broers verhuisde jij naar een tante in Helsinki. Je was een tijd verloofd met de schilder Berndt Adolf Lindholm, die een grote invloed op jouw schilderwerk had. In Helsinki, München en Düsseldorf volgde je privélessen van Selma Schaeffer, Alexandra Frosterus-Saltin, Emma Gyldén en Berndt Lindholm. Selma (1836 - 1918) was een leerlinge van Charles Joshua Chaplin. De domineesdochter Alexandra kreeg les van Robert Wilhelm Ekman en Otto Mengelberg. Zij schilderde ten minste 68 altaarstukken. Emma (1835 - 1874) gaf jou les in het schilderen van landschappen. Ze was getrouwd met haar neef, de koopman Fabian von Schantz. Ze overleed door een longziekte en ze werd 39 jaar.

In 1867-1868 en van 1871 tot 1874 kreeg jij in Düsseldorf les van de landschapsschilder Carl Ludwig. Je studeerde ook aan de Kunstakademie Düsseldorf. Elke zomer schilderde jij in Finland, want je hield veel van de Finse natuur en vergezichten. In 1876 was jij in Parijs een privéleerlinge van Vilhelm von Gegerfelt. In Parijs had jij contact met Gustave Courbet, die jouw gewaagde en energieke stijl stimuleerde. Je raakte er ook door de stillevens van Jean-Baptiste Siméon Chardin geïnspireerd. Vanaf 1878 groeide jouw interesse in de volksambachten. Je was flink beïnvloed door de late, Duitse romantiek en de romantisch-realistische stijl van de Düsseldorfse school. Jij werkte volop met kleuren en borstels en je toonde een vurige expressie en krachtige penseelstreken, terwijl armoede en zoetheid voor vrouwen in de mode was. Jouw heldhaftige temperament werd niet begrepen, omdat jij jouw tijd ver vooruit was. In 1879 kreeg jij de prijs van de Finse Kunstvereniging, opgericht in 1846. In 1880 ben je voorgoed met de schilderkunst gestopt.

Je stopte, omdat jouw broer Torsten tuberculose had en omdat Carl Waldemar in 1877 was getrouwd, waardoor jij eenzaam en alleen achter bleef. Verder was je lichamelijk ziek en je kreeg in Finland met een genadeloos botte en ronduit negatieve kritiek te maken. Ze vonden jouw werk te extreem en over de top. Je moest van hen een andere koers gaan varen. Men was nog lang niet rijp voor jouw expressionisme. Vanaf 1880 was je drie jaar bestuurslid van de Vereniging Vrienden van Finse Ambachten, die sociaal minderbedeelde vrouwen steunde. Op 12 maart 1882 overleed Torsten in Keuhkotauti. Hij werd 29 jaar. Daarna was jij echt heel eenzaam. Jouw levenswil en levensenergie verminderde. Je was ook lid van de groep 'Fennomanien', die voor het behoud van de Finse taal en cultuur streed. Van 1887 tot 1889 schreef jij in het Finse dagblad. Je bleef wel betrokken bij de kunstenaarskringen en je leverde gedegen kunstkritiek. Jouw bijzondere talent werd pas door latere generaties gezien en gewaardeerd. De modernistische schilderes Helene Schjerfbeck werd door jou beïnvloed. Mogelijk heb jij haar vroege werk nog gezien, zoals 'Een jongen die zijn jongere zus voedt' uit 1881, 'Dansschoenen' uit 1882, 'Kinderportret' uit 1883, 'Het vissende meisje' uit 1884 en 'De herstellende' uit 1888.

Jij was rijk, modieus en koninklijk gekleed, uiterst fijngevoelig en diep melancholisch en verdrietig. Je maakte meer dan 300 schilderijen in tien jaar tijd. Jij overleed op 10 mei 1892 door tuberculose in Helsinki. Je werd 46 jaar en je bent in het Oude Gebied van de begraafplaats van Sandudd (Hietaniemen hautausmaa) in Helsinki begraven, net als Helene Schjerfbeck. Carl Waldemar overleed op 8 januari 1924 in Helsinki en hij werd 75 jaar.