Een zwaar karma kunstzinnig bestreden

(voor Slava Raskaj (1877 - 1906))

Jij bent geboren als Friderika Slavomira Olga Raskaj op 2 januari 1877 in Ozalj, Karlovac, Kroatië, wat destijds Oostenrijk-Hongarije was. Jij bent doofstom geboren. Jouw naam betekent 'glorie'. Jouw vader was de lokale notaris/administrateur Vjekoslav Raskaj en jouw moeder was Olga. Tot jouw zevende woonde jij bij jouw familie. Jouw moeder bestierde het lokale postkantoor van Ozalj. Zij schilderde graag en zij gaf haar liefde voor de kunst al heel vroeg aan jouw zus Paula en jou door. Van 1885 tot 1893 leefde jij in een instituut voor doofstomme kinderen in Wenen. Daar kreeg jij teken- en schilderles van een kunstleraar en jij leerde Duits en Frans. In 1895 ben jij door de lokale leraar in Ozalj Ivan Otoic-Muha overgehaald om naar het atelier van de kunstschilder Vlaho Bukavac (Biagio Faggioni) in Zagreb te gaan, een vriend van Ivana. Vlaho was getrouwd met Jelica Pitarevic, met wie hij één zoon en drie dochters kreeg. Ik noem zijn fantastische schilderijen 'Mrs Richard Le Doux', 'Gundulic's Droom', 'Velika Iza' en het bijna identieke 'Een bloem'. Vlaho weigerde jou les te geven.

Jij kwam in Ozalj bij de kunstschilder Bela Cikos-Sesija terecht, van wie jij vanaf 1896 jarenlang les kreeg. Bela was getrouwd met zijn nicht Justine. Ik noem zijn schilderijen 'Homerus leert Dante, Shakespeare en Goethe zingen', 'Half-Naakt Wijfje' en 'Triomf van Onschuld'. Jij woonde toen in het Staatsinstituut voor Doofstomme Kinderen in de Ilica Straat in Zagreb. Op nr. 85 van de Ilica Straat opende in juni 1907 de Academie voor Schone Kunsten, waarvan Bela Cikos-Sesija één van de eerste professoren was, net als Branko Senoa, de zoon van de schrijver Augustus Senoa. Marina Abramovic ging naar deze kunstacademie. In 1895 werd Ivan Otoic-Muha de directeur van het Staatsinstituut voor Doofstomme Kinderen in Zagreb. Mevrouw Otoic-Muha hielp jou bij het openen van jouw eigen atelier, een kleine, wit geschilderde kamer, wat ooit een mortuarium was. Daar maakte jij jouw eerste aquarel en in 1898 jouw beroemde zelfportret. Jij wandelde in de natuur bij Ozalj en jij schilderde de landschappen. Vanaf 1898 exposeerde jij in de kunstgalerieën in Zagreb, Moskou en Sint-Petersburg.

Jouw zus Paula werd lerares in Orahovica en Sisak. Zij bleef ook schilderen. Jouw broer Juraj was advocaat/notaris. In oktober 1885 schilderde jij 'Peren'. In 1890 schilderde jij 'Waterlilies'. Op 1 januari 1897 schilderde jij 'Hert' en later in 1897 'Kleine, doofstomme Vera Papic uit het Dorp'. In 1899 schilderde jij 'Water lilies in the Botanical Garden' en 'Sudjeluju', ook met waterlelies. In 1898 deed jij mee met een grote expositie van Kroatische kunstenaars in Zagreb. Jij werkte vooral met waterverf en pastelkrijt. Je had een bijzonder gevoel voor pigmentproporties. Je schilderde landschappen, interieurs, stillevens en zelfportretten. Je bent beïnvloed door het impressionisme. In 1900 maakte jij een boeiend en indringend zelfportret en deed jij mee met de Wereldtentoonstelling in Parijs. Kort daarna had jij een solo-expositie in Sint-Petersburg. In 1902 exposeerde jij 12 schilderijen bij het Genootschap van Kroatische Kunstenaars, waar jij ook lid van was. Jij leed aan eenzaamheid, vervreemding/krankzinnigheid en jij verlangde naar rust en natuur. Jij richtte jezelf op oude, verlaten molens, de diepte van het ravijn van de Kupa-rivier en de ruïnes.

In de herfst van 1901 was jij bij jouw zus Paula in Orahovica en daarna in Zagreb. Op 18 juni 1902 bracht jouw vader jou naar een psychiatrisch ziekenhuis in de stadswijk Stenjevec te Zagreb, het Royal Earth Institute for the Mental Hospital. Jij leed aan een chronische depressie, agressie en andere symptomen. In jouw laatste jaren stopte jij helemaal met schilderen. De depressie had jou te pakken. Op 29 maart 1906 ben jij in de psychiatrische inrichting in Stenjevec door tuberculose overleden, al kan dat ook in een ziekenhuis in Vrapce geweest zijn. Jij werd 29 jaar en jij bent eerst in het kerkhof van de parochiekerk in Stenjevec begraven. Later is jouw stoffelijk overschot op een mooie plek in de begraafplaats op de binnenplaats van de Sint-Vituskerk in Ozalj begraven. Sint-Vitus (Sv-Vid) is de patroonheilige van de stad. De Sint-Vituskerk heeft prachtige glas-in-loodramen en ligt tegenover de restanten van het kasteel uit de 12-de eeuw, wat in 1668 werd herbouwd. Jouw broer Juraj overleed in 1950 in Srijemski Karlovci. Paula overleed in 1953 in Boedapest. Op 47 Nazorova Straat in Zagreb staat een mooie buste van jou.

Slava Raskaj

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

Er is nog niet op deze inzending gestemd. 42