Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

Twee Oliver Hardy's met gouden penselen

(voor David Oyens (1842 - 1902))

Jij bent geboren op 29 juli 1842 in Amsterdam. Jouw eeneiige tweelingbroer was Pieter Oyens. Jullie kwamen uit een welgestelde familie. Jullie ouders waren de bankier/effectenmakelaar Hendrik Gerard Oijens en Ursula Christina Magdalena Metzler. Zij kregen 10 kinderen. Jullie moeder tekende ook. Vanaf jullie 8-ste kregen jullie tekenlessen van de Amsterdamse schilder Johannes Hendrik Veldhuyzen (1831 - 1902). Jullie waren slechte leerlingen en in de bankwereld werken mislukte ook. Jullie besloten om kunstschilders te worden, met de zegen van jullie ouders. Op advies van de kunstschilder Jan Adam Kruseman stuurde jullie vader jullie naar Brussel. Ik noem even het schitterende 'Jacoba van Beieren in overpeinzing' uit 1847 van Kruseman. In Brussel kregen jullie vanaf 1862 overdag les in het atelier van de oriëntalist Jan Frans Portaels en 's avonds aan de Academie voor Kunsten in het Brusselse Academiënpaleis.

Daar ontmoetten jullie o.a. de realistische schilder Edouard Agneessens, die vanaf zijn 33-ste met een psychische stoornis te kampen kreeg. 5 jaar later stopte hij met schilderen en weer 5 jaar later overleed hij in een woonzorgcentrum in Ukkel als gevolg van zijn psychische stoornis. Hij werd 42 jaar. Ik noem zijn schilderijen 'Jonge vrouw', 'Portret de Madame d'Aoust', 'Jeune femme à l'ombrelle' en 'Vrouw in het blauw'. Jullie ontmoetten ook Emile Verhaeren en Isidore Verheyden, die door Edouard geschilderd is. Pieter en jij deelden een atelier in Sint-Joost-ten-Node en jullie stonden geregeld op elkanders schilderijen. Door een grote erfenis leefden jullie een rijkelijk bohemienbestaan. Jullie exposeerden met veel succes bij de kunstenaarsvereniging Cercle Artistique et Literaire, met de beroemde, Nederlandse schilders Willem Roelofs en Constant Gabriël in het bestuur. Bij Portaels waren er levende modellen aanwezig.

In 1866 trouwde jij met Catharina Elisabeth (Betsy) Voûte (1841 - 1916), die jij kende van thuis bij jouw ouders in Amsterdam. Pieter kon jouw huwelijk met Betsy eerst maar moeilijk verwerken en hij woonde weer een tijd bij jullie ouders. In 1868 overleed jouw moeder. In 1869 zat Pieter in Parijs, waar hij Adolphe Artz, Jacob Maris en Fritz Kaemmerer ontmoette. Op 7 september 1869 werd jullie dochter Ursula Christine Magdalena geboren, vernoemd naar jouw moeder, met als enige verschil de 'e' van Christine. Zij overleed op 29 november 1970, waarna Pieter naar Brussel terugkeerde. Pieter en jij gebruikten dezelfde schildertechnieken en jullie werk lijkt bijzonder veel op elkaar, met dezelfde stijl en onderwerpen. Het is nog steeds moeilijk jullie werk uit elkaar te houden, omdat jullie meestal alleen met de achternaam signeerden, maar jij schilderde wel sneller en impulsiever dan Pieter. Jullie gebruikten heldere kleuren met rode en helderblauwe elementen. Jullie werden beïnvloed door Johannes Vermeer, Rembrandt, Frans Hals, Alfred Stevens, Jean-Baptiste Siméon Chardin en Edgar Degas. Jullie deelden elkanders modellen en jullie schilderden veel portretten, maar ook stillevens, interieurs en in jouw geval landschappen. Jullie schilderden o.a. kunstliefhebbers, dienstmeiden en cafébezoekers.

Jullie leken als twee druppels water op elkaar. Jouw vrouw Betsy vroeg eens aan Pieter, denkend dat ze tegen jou sprak, of jij Pieter wilde vragen wat minder vaak langs te komen. Misschien antwoordde Pieter 'Dat zul je David moeten vragen!' of 'Ik weet wel zeker dat Pieter daar geen zin in heeft!'. Komisch is het zeker, al kan Betsy zich ook rotgeschaamd hebben. Vanaf 1975 kregen jullie succes. De kunstcriticus Camille Lemonnier prees jullie werk en jullie werk werd door grote kunstkenners gekocht. In 1878 schilderde jij 'Est-ce que tu m'aimes?'. Het is zo heerlijk stoutmoedig en typisch als guitige versiertechniek van het stel. Helaas is het voor minstens 17.500 euro verkocht. In 1879 maakte jij een prachtig portret van Pieter, al ziet hij er niet erg gelukkig uit zo met die hangsnor en lodderige slaapogen, feestelijk opgedoft, maar met een intriest, verlopen gezicht. Zelfs de bloem in zijn knoopsgat lijkt verwelkt. Best wel een zielig en aandoenlijk heerschap. In 1880 won jij de Gentse Medaille en op de Brusselse Salon won jij een gouden medaille en wonnen jullie beiden meerdere prijzen. 'De verliefde schilder' uit 1880 is hoogst komisch en tragisch ineen, zoals jij Pieter naar de door hemzelf geschilderde, blote bovenrug van een schone dame laat staren. De lichtval op jouw 'Keukenmeid' uit 1880 is zo intens echt. Jullie exposeerden meestal samen, ook internationaal, zoals in 1889 op de Wereldtentoonstelling in Parijs.

Jullie atelier werd door een gordijn in tweeën verdeeld. In 'Portret van schilders vrouw' zien wij Betsy in een dikke Statenbijbel lezen, waarbij ze met haar rechterarm haar edele, in gedachten verzonken hoofd ondersteunt. Betsy is een nakomeling van jean Jacques Voûte, die zich in 1739 in Amsterdam vestigde en op 2 februari 1744 in de dorpskerk van Abcoude met Susanne Icard trouwde. Ene Robert Voûte (1810 - 1871) was makelaar in koffie van de firma Voûte & Co in koffie en thee. Robert stond model voor Batavus Droogstoppel in 'Max Havelaar' van Multatuli. Hij is in de begraafplaats Westerveld begraven, vlakbij de urn van Multatuli. De vrouw van de kinderboekenschrijver Toon Tellegen heet Molly Voûte en de man van de dichteres/schrijfster Gerry van der Linden is de beeldend kunstenaar Ubbo Voûte. 'De tekening' is treffend en uitmuntend gedaan, met een groot psychologisch inzicht, net als bijvoorbeeld 'Het gesprek' (1880) en 'Het dessert'(1882). 'De Spaanse dame' van Pieter is ronduit meesterlijk, net als zijn 'La servante', 'De huwelijksreis' en 'Het favoriete model'. In het Dordrechts Museum hangt 'Bezoek op het atelier' uit 1883. terwijl jij schildert, lijkt Pieter op de bank een bevallige bezoekster te versieren. In 1886 overleed jouw vader. In 1900 overleed de vader van Betsy, Hendrik Jan Voûte. Hij werd 62 of 63 jaar. Betsy's moeder was Isabella Susanna Berg (1844 - 1917).

Op 14 maart 1893 trouwde Pieter in Düsseldorf met de Duitse Auguste Krupp, geboren op 3 februari 1860. Hij was 51 jaar en zij was 33 jaar. Zij was een leerlinge van hem. Kort na zijn huwelijk kreeg Pieter een beroerte en hij overleed op 16 februari 1894 in Brussel, een ruime maand voor de geboorte van zijn dochter Magdalena Anna, die op 24 maart 1894 in Brussel werd geboren. Hij werd 51 jaar en hij is in de begraafplaats van Elsene (Ixelles) op de Chaussée de Boondael 428 begraven. Zijn overlijden was een enorme dreun voor jou. Jij ging minder schilderen en jij tobde met jouw gezondheid. Eind jaren 90 verhuisden Betsy en jij naar Arnhem, maar jij miste Brussel. Rond 1900 gingen jullie naar Brussel terug en leek jij op te knappen. Jij overleed op 11 februari 1902 in Brussel en jij werd 59 jaar. Jij bent naast Pieter begraven.

In 2008 was er in het Kunstmuseum Den Haag de expositie 'De gebroeders Oyens: Tweelingschilders' en in 2010 was er in het Charliermuseum op de Kunstlaan 16 in Brussel de retrospectieve expositie 'De gebroeders Oyens'.

Schrijver: Sir Joanan Rutgers
31 december 2021


Geplaatst in de categorie: idool

Er is nog niet op deze inzending gestemd. 46



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)