Door de nasleep alsnog gecrepeerd

(voor Orli Wald (1914 - 1962))

Jij bent geboren op 1 juli 1914 als Aurelia Torgau in Bourell, nabij Maubeuge, in Noord-Frankrijk. In Maubeuge stond de Abdij van Maubeuge, in 661 gesticht door Sint-Aldegonde. De schilder Jan Gossaert werd daar waarschijnlijk opgeleid. Hij is in Maubeuge of in kasteel Duurstede geboren. Jouw ouders waren Maria en August Torgau. Jouw vader was een geschoolde arbeider, die in Frankrijk als locomotiefmonteur ging werken. Jij was het zesde kind van jouw Duitse ouders. Enkele weken na jouw geboorte begon de Eerste Wereldoorlog en werd jouw gezin geïnterneerd. Jouw vader zat tot 1919 gevangen en jouw moeder en de kinderen moesten Frankrijk verlaten. Jullie gingen eerst naar Luxemburg, waar jullie ook gedwongen werden om te vertrekken. In 1916 kwamen jullie in Trier terecht. Na zijn vrijlating kwam jouw vader weer bij jullie in Trier. Hij werd actief in de communistische beweging. Jij bent aan de school in Trier afgestudeerd en jij slaagde voor een opleiding tot verkoopmedewerkster.

In de jaren 1920 werd jij lid van de Jonge Communistische Liga van Duitsland (YCLG), net als jouw broers Fritz en Wilhelm (Willi). In 1933, toen de nazi's aan de macht kwamen, deed jij aan politiek verzet en smokkelde jij educatieve pamfletten Duitsland in. Hierdoor werd jij in 1934 gearresteerd, maar door gebrek aan bewijs werd jij vrijgelaten en hervatte jij jouw activiteiten. In 1934 trouwde jij met Friedrich-Wilhelm (Fritz) Reichert, een bouwvakker en YCLG-lid. Dit huwelijk duurde maar zes maanden. Fritz steunde de nazi's en hij werd lid van de Sturmabteilung. Hij heeft in 1936 de scheiding geregeld. In juni 1936 werd jouw verzetsgroep gearresteerd en beschuldigd van hoogverraad, wat een executie kon betekenen. Fritz had jou vermoedelijk met belastende verklaringen aangeklaagd. Op 21 december 1936 werd jij tot vier-en-een-half jaar dwangarbeid veroordeeld. Nog diezelfde dag werd jij naar de vrouwengevangenis van Ziegenhain (Schwalmstadt) gestuurd. De Poolse kunstschilder/graficus/dichter Stanislaw Kubicki is in Ziegenhain geboren en in 1933 heeft hij de anarchistische kunstgroep 'Die Kommune' opgericht. Hij is in 1942 in Berlijn door de Gestapo vermoord. Hij werd 52 of 53 jaar.

Jij zat 4 jaar in Ziegenhain gevangen, waarvan 3 jaar in eenzame opsluiting. Jouw moeder probeerde diverse keren gratie voor jou te krijgen, maar dat is niet gelukt. In 1939 is Fritz officieel van jou gescheiden, omdat hij bij de nazi's bekend was en SA-lid was. In 1940 was jij bekend als Orli Reichert. Ondanks dat jij jouw straf had uitgezeten, werd jij niet vrijgelaten. Jij werd naar het concentratiekamp Ravensbrück gestuurd, waar jij in 'beschermde hechtenis' werd gezet. Ze vonden jou een gevaar voor het Derde Rijk. Jij droeg de rode driehoek als teken van een politieke gevangene. Jij was er bevriend met de schrijfster Margarete Buber-Neumann, die ook met de schrijfster Milena Jesenská bevriend was. De situatie was extreem onmenselijk en veel vrouwen overleden door honger, ziekte en uitroeiing. In maart 1942 werd jij naar Auschwitz gestuurd en was jij gevangene nummer 502. Jij moest in de ziekenboeg werken en in de winter van 1943 werd jij zelf ook ziek. Jij deed een poging tot zelfdoding met slaappillen. Jij werd gered en jij herstelde. Jij werd Lagerälteste, waardoor jij de andere gevangenen beter kon helpen. In Auschwitz heb jij o.a. de psychiater/arts Adélaïde Hautval geholpen. Zij kreeg een slaappil en jij hebt haar samen met andere vrienden verborgen. Adélaïde weigerde te assisteren bij de hoogst sadistische, medische experimenten van Josef Mengele.

In de beruchte ziekenboeg, waar Josef Rudolf Mengele de leiding had, zag jij vele nazi-misdaden. Jij zag o.a. hoe de nazi-artsen pasgeboren baby's met fenol-injecties vermoordden, terwijl hun moeders in de gaskamer werden vermoord. Als Lagerälteste moest jij Mengele soms helpen bij het selecteren van zieke mensen, die vergast werden. Gelukkig heb jij vele andere gevangenen geholpen en gered. Jij werd de Engel van Auschwitz genoemd. In januari 1945 overleefde jij de dodenmars van Auschwitz naar Ravensbrück en het concentratiekamp Malchow, waaruit jij in april 1945 met andere vrouwen ontsnapte. Jij werd door Sovjetsoldaten gevonden, die jou hebben verkracht. Ook dat nog! De Israëlische journaliste Hannah Semer Haberfeld zat ook in Ravensbrück en Malchow gevangen. Van 1970 tot 1990 was zij de hoofdredactrice van het dagblad 'Davar'. Haar familie is in de Holocaust grotendeels vermoord. Vanwege jouw gevangenschap was jij niet in staat om jouw achternaam Reichert te wissen, wat nodig was om de Haftentschädigung te ontvangen én de latere overheidssteun voor de stijgende, medische kosten als gevolg van jouw gevangenschap.

Na de oorlog ontmoette jij de communistische politicus Eduard Wald in het Carl von Ossietzky Sanatorium, wat werd gerund door de Vereniging van Vervolgers van het Naziregime in Sützhayn, opgericht in maart 1947. Eduard had de verzetsgroep 'Komitee für Proletarische Einheit' opgericht en hij werd op 11 mei 1936 door de Gestapo gearresteerd. Hij kreeg 15 jaar dwangarbeid opgelegd. Hij werd in Emslandlager en de gevangenis van Brandenburg-Görden gevangengezet. In april 1945 kwam hij vrij. In november 1947 ben jij met Eduard getrouwd en gingen jullie in Hannover wonen. Eduard is in 1947 van zijn eerste vrouw gescheiden. Met haar kreeg hij de zoon Peter Wald, een journalist en schrijver. De vakbondsman/politicus Otto Brenner was de broer van zijn eerste vrouw. In 1948 werd Eduard de leider van de Confederatie van Duitse Vakbonden. In 1950 publiceerde hij 'Feinde der Demokratie' en werd hij lid van de Sociaal-Democratische Partij (SPD), net als jij. Jij schreef korte, biografische verhalen om jouw trauma's van de concentratiekampen te verwerken. Tot jouw overlijden leed jij geestelijk en lichamelijk onder de gevolgen van jouw gevangenschap. Jij kon niet meer naar muziek luisteren, want dat deed jou aan het orkest van Auschwitz denken, dat voor de gevangenen van nieuwe transporten speelde.

Jij bleef door jouw hoogst pijnlijke herinneringen achtervolgd, getergd en uitgeschakeld worden. Jij bezweek vaak door de depressies en jij probeerde talloze keren zelfdoding te plegen. In 1954 zat jij 9 maanden in een psychiatrisch ziekenhuis en daarna herhaaldelijk voor langere tijd. Jij kreeg elektroshocktherapie. Jij raakte uiteindelijk verslaafd aan de anti-depressiva. In 1960 werd jij door de Auschwitz-overlevende Hermann Langbein bezocht. Hij heeft jou overgehaald om als getuige voor het Auschwitz-proces in Frankfurt te getuigen. Jij nam toen een lijst met namen door, waarbij jouw handen trilden. Jij was van plan om bij de Auschwitz-processen in Frankfurt (20 december 1963 tot 19 augustus 1965) te getuigen, maar jij werd zo door jouw herinneringen overweldigd, dat jij een totale inzinking kreeg. Tijdens het begin van het Eichmann-proces kreeg jij die totale inzinking. Jij overleed op 1 januari 1962 in het Wahrendorff-gesticht op de Rudolf-Wahrendorff-Strasse 11, 17, 21 ect. in Ilten, Sehnde, nabij Hannover. De medisch directeur van deze psychiatrische kliniek was de psychiater/neuroloog Hans-Werner Janz. Jij werd 48 jaar en jij bent in de begraafplaats Engesohde in Hannover begraven, aan de Orli-Wald-Allee 2 in Südstadt.

Jouw vriendin, de concentratiekampoverlevende Jeanne Juda, verklaarde, dat jij zelfdoding hebt gepleegd. Zij zei: 'Zij leed altijd onder het feit dat zij niet meer voor de gevangenen had gedaan.' Volgens een andere bron had jij vanwege een grote onrust een hoge medicatie gekregen en ben jij mede daardoor bezweken.
Eduard overleed op 5 november 1978 en hij is bij jou en Susanne Wald (1878 - 1953) begraven.

Aurelia Torgau Orli Wald

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

Er is nog niet op deze inzending gestemd. 87