De adellijke schrijfster van Sabnie

(voor Helena Mniszkówna (1878 - 1943))

Jij bent geboren als Helena Rawicz op 24 mei 1878 in Kurczyce, Volhynië, Polen, nu Oekraïne. Jouw ouders waren Michal en Maria Rawicz. Jij was afkomstig uit de oudste, adellijke families in Podlachia, Polen. Jij kreeg thuis onderwijs en jij kon vier talen spreken. Jij was bedreven in de literatuur en tijdens jouw opleiding reisde jij, speelde jij piano en declameerde jij gedichten. Op jouw 19-de jaar trouwde jij met Wladyslaw Chyzynski en jullie gingen naar Platerów in Litouwen, waar jullie twee dochters kregen. In Platerów ontstond 'Tredowata'. Na Wladyslaw's overlijden in 1903 ging jij met jouw dochters naar het ouderlijk landgoed in Sabnie bij Sokolów Podlaski terug. Daar werd jij verliefd op Adolf Lortsch, die in 1912 een inspiratiebron voor jouw roman 'Panicz' vormde. Hij was een landeigenaar/zakenman, geboren in 1883 in Okuniew en overleden op 21 juni 1940 in Palmyry, door de nazi's vermoord. Hij had een landgoed in Grodzisk en hij trouwde met Maria Petrovna Bilik, de weduwe van Baron von Budberg. Zij erfde de stad Grozny en talrijke olievelden in Tsjetsjenië. Adolf woonde op het landgoed in Kupientyna en in het Vienna Hotel in Warschau, dat van zijn zus Ludwika-Wanda Lortsch was.

In 1909 verscheen jouw debuutroman 'Tredowata' (Melaatse), die erkenning van de lezers uit de middenklasse en hogere klassen kreeg. De romanschrijver Aleksander Glowacki, een jeugdvriend van jouw oom, recenseerde het manuscript van 'Tredowata'. Aleksander was met Oktawia Trembinska getrouwd. Hun kind was de geadopteerde Emil Trenmbinski, die zichzelf op 18 februari 1904 in de borst schoot vanwege een onbeantwoorde liefde. Hij werd 17 jaar. Aleksander overleed op 19 mei 1912 op de ulica Wilcza 12 in Warschau. Hij werd 64 jaar en hij is in de Powazki-begraafplaats begraven. Zijn neef Stanislaw Jackowski maakte een heel bijzonder grafmonument met een meisje, die het graf van Aleksander omarmt, vanwege zijn liefde voor kinderen. 'Tredowata' werd in 1909 in twee delen gepubliceerd en betaald door jouw vader. Jij stichtte weeshuizen en meisjesscholen.

'Tredowata' is door 5 filmregisseurs gedramatiseerd; Edward Puchalski (1874 - 1942), die het in 1926 verfilmde en wat verdwenen is, met Jadwiga Filipina Smosarska als Stefcia Rudecka in de hoofdrol, Juliusz Gardan (1901 - 1944), die het in 1936 verfilmde, met Elzbieta Barszczewska (1913 - 1987) in de hoofdrol, Jerzy Hoffman en Wojciech Rawecki (1951, Wschowa), samen met Krzysztof Lang (1950, Warschau). De Joodse Jerzy verfilmde het in 1976, met in de hoofdrol Elzbieta Starostecka (1943, Rogów). Jerzy is 92 jaar. Wojciech en Krzysztof maakten een tv-serie (1999-2000), met in de hoofdrol Anita Sokolowska (1976, Lublin). Juliusz Gardan overleed door tuberculose in Asjchabad, Sovjet-Unie. Jouw pseudoniem was Mniszek-Tchorznicka. In 1910 hertrouwde jij met Antoni Rawicz Radomyski. Jullie gingen naar een landhuis in Rogale, bij Luków, waar jullie tweelingdochters kregen. In 1912 verschenen 'Panicz' (Meester), 'Prinsen van het bos' en 'Primitief'. In 1914 verscheen 'Gehenna', in 1918 'Satan Aanbidders', in 1919 verschenen 'Pluto en Persephone' en 'Heremiet', in 1921 verscheen 'Verte' en in 1922 verschenen 'Mensenrechten' en 'Sfinx'.

In 1920 verhuisde jij naar het landgoed Kuchary in Plock, nabij Drobin, waar jij tot 1939 woonde. Jullie woonden in een eclectisch herenhuis van 1 verdieping uit 1859. Daar zit sinds 1987 de Gompa Karma Kagyu van het Tibetaans boeddhisme. In 1925 verscheen 'Koningin Gizella', in 1927 verschenen 'Erfgoed' en 'Uit het land van tranen en bloed', in 1928 verscheen 'Magnoliabloem', in 1929 'Naoorlogs' en in 1930 'Magneten van harten'. In 1931 werd jij opnieuw weduwe. De nazi's hebben jouw dochters en jou verdreven. Jullie gingen naar Sabnie, waar de operazangeres Emilia Kozieradzka (1828 - 1847) en de schrijfster/componiste Zofia Wrónska zijn geboren. In 1941 verscheen 'De smaak van de liefde'. Jij overleed op 18 maart 1943 in Sabnie. Jij werd 64 jaar en jij bent in het dorp Zembrów begraven, in de familiebegraafplaats van de families Mniszek-Tchorznicki en Moniuszko. Voor het kantoor van de gemeente Sabnie staat een monument voor jou en het schoolcomplex in Sabnie is naar jou vernoemd.

Helena Mniszkówna

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

Er is nog niet op deze inzending gestemd. 112