De echo van de eeuwigheid.

Er bestaat een geluid dat geen begin kent en geen einde draagt. Het is geen geluid van golven die ruisend de rotsen beroeren, geen stroming van de wind die zachtjes blaast of buldert. Het is een trilling die ons allen doordringt, een weerklank die niet toebehoort aan één stem, maar aan de stilte zelf: De Echo van de Eeuwigheid.
De mens broos in zijn tijdelijkheid, luistert onophoudelijk naar dit onhoorbare refrein. Iedere ademtocht is een herinnering dat wij slechts gasten zijn in de woning van het zijn. Wij bouwden steden, verwoorden verhalen en beitelden namen in stenen alsof ze onuitwisbaar zouden zijn. Maar stenen verbrokkelen, verhalen vervagen en namen worden vergeten. Toch blijft er iets achter, een resonantie die ons overstijgt.
Misschien is de eeuwigheid geen lineaire tijd zonder einde, maar een ruimte waarin alles samenkomt, verleden, heden en toekomst als gelijke tonen in een akkoord. Wanneer wij liefhebben, lijden of even stilstaan bij de schoonheid van een bloem, raken we heel even die ruimte aan. We voelen een echo die ons niet alleen verbindt met wat was, maar ook met wat altijd zal zijn.
De echo van de eeuwigheid is geen belofte van onsterfelijkheid in een persoonlijk lichaam. Het is eerder de gewaarwording dat ieder gebaar, hoe klein ook, een spoor achterlaat in het grotere geheel van het leven, zich eigenlijk incorporeert in het weefsel van het bestaan. Een glimlach, een woord van troost, een enkel gebed, zij verdwijnen niet, maar keren terug als golven in de oceaan van het zijn.
Daarom is de echo van de eeuwigheid niet iets dat we moeten zoeken in verre hemelen, maar in het wezenlijk trillen van ons eigen hart. Het klinkt in de stilte tussen twee zinnen, in de leegte na een afscheid of in de verwondering bij een nieuwe geboorte. Het is de stille bevestiging dat wij meer zijn dan stof, dat wij dragers zijn van een onbegrensde melodie.
Wie zich openstelt voor deze echo, ontdekt dat sterfelijkheid geen eindpunt is maar een poort. De dood dempt geen klank, maar laat de resonantie vrij. Eeuwigheid leeft niet buiten ons, maar door ons heen. Wij zijn haar instrumenten, zij onze onzichtbare componist. En zo klinkt zij voort, overal waar ogen sluiten en harten zich openen, als de echo van de eeuwigheid.
De echo van de eeuwigheid is niet enkel een poëtische metafoor, maar raakt aan fundamentele vragen die filosofen en mystici door de eeuwen heen hebben gesteld. Wat is tijd, wat is eindigheid en hoe verhoudt de mens zich tot het oneindige?
Er zijn heel wat filosofen welke zich over de eeuwigheid hebben uitgesproken, elk vanuit een ander perspectief. Plato onderscheidde de veranderlijke wereld van de zintuigen en de eeuwige wereld van de ideeën of vormen. Voor hem is de ziel verwant aan het eeuwige, ze herinnert zich het tijdloze waaruit ze afkomstig is. Voor Aristoteles was de kosmos zelf eeuwig, zonder begin of einde. Hij sprak over de “onbewogen Beweger “ als eeuwige oorzaak van beweging. Augustinus zag een scherp onderscheid tussen tijd en eeuwigheid. Tijd bestaat alleen in de schepping en in de ziel ( het heden van herinnering, aanschouwing en verwachting). God bestaat buiten de tijd, waarbij eeuwigheid een “eeuwig nu “ is. Boëthius en later Thomas van Aquino beschreven eeuwigheid als “volmaakte en tijdloze aanwezigheid van het geheel tegelijk “(totum simul). God ervaart niet opeenvolging, maar eenheid van alles. Spinoza zag eeuwigheid niet als oneindige duur, maar als de tijdloze manier van bestaan van de substantie ( God of natuur = Deus sive Natura). Wie de wereld begrijpt onder het aspect van de eeuwigheid ( sub specie aeternitatis), overstijgt zijn beperkte tijdelijkheid. Spinoza definieert het eindige als volgt: iets wordt eindig genoemd wanneer het kan worden beperkt door iets van dezelfde aard. Als voorbeeld: een lichaam is eindig omdat er altijd andere lichamen zijn die het kunnen begrenzen of veranderen. Voor Spinoza is eeuwigheid de tijdloze orde van de werkelijkheid en wij kunnen die ervaren zodra we het heden aanschouwen vanuit inzicht in het geheel. Pascal dacht over de nietigheid van de mens tegenover de oneindigheid van ruimte en eeuwigheid. Voor hem was eeuwigheid verbonden met geloof en de sprong naar God. Volgens Kant is tijd een vorm van onze ervaring, geen eigenschap van de dingen op zichzelf. Daarmee blijft eeuwigheid, een moeilijk denkbaar concept, want dat valt buiten ons ervaringskader. Hegel ziet eeuwigheid niet als iets buiten de tijd, maar juist als aanwezig in de dialectische ontwikkeling van de geest. Eeuwigheid openbaart zich in de geschiedenis zelf. Nietzsche introduceerde het idee van de eeuwige wederkeer, waarbij alles zich oneindig vaak herhaalt. Voor Nietzsche is de uitdaging of men zijn leven kan bevestigen alsof men het eeuwig opnieuw zou moeten leven. Heidegger verving het klassieke idee van eeuwigheid door een analyse van tijdelijkheid. De mens ervaart zijn eigen eindigheid en juist daarin kan hij zich openstellen voor het “zijn “ dat zich aan tijd onttrekt.
De boeddhistische filosofie ziet de idee van een vaste eeuwigheid vaak als een illusie. Alles is vergankelijk (anicca). Maar door verlichting kan men het tijdloze nirvãna realiseren, een ultieme staat buiten geboorte en dood. Maar afhankelijk van welke boeddhistische stroming je volgt, wordt dat gezien als een absolute staat daarbuiten, óf als een andere manier van zien waarin geboorte en dood zelf hun greep verliezen. De Vedanta en Indiase tradities zien Brahman, het Absolute, als eeuwig en onveranderlijk. Tijd behoort tot de illusoire wereld (maya), terwijl het Zelf (Atman) één is met het eeuwige. De New Age filosofie heeft geen strak omlijnd dogma omtrent eeuwigheid, zoals religies als het christendom of de islam dat wel hebben, maar er zijn wel een aantal veelvoorkomende ideeën en thema’s die telkens terugkomen. In plaats van een lineaire eeuwigheid “na de dood “ wordt eeuwigheid vaak gezien als een staat van zijn buiten tijd en ruimte. Het gaat om het ervaren van een “eeuwig nu “, waarin verleden en toekomst samenvallen. Eeuwigheid wordt niet gezien als een eindeloze tijd na de dood, maar als een tijdloos, grenzeloos bestaan van bewustzijn, waarin de ziel leert, groeit en uiteindelijk terugkeert naar eenheid met het goddelijke.

De echo van de eeuwigheid is geen geluid dat werkelijk door de lucht trilt, maar een ervaring die ons eraan herinnert dat het tijdelijke en het tijdloze verweven zijn. Zij doet een appèl op ons om te luisteren naar de resonantie van ons eigen leven en te beseffen dat zelfs onze kleinste gebaren zich inschrijven in het oneindige patroon van het bestaan. In die zin is de echo van de eeuwigheid niet enkel een troostvolle gedachte, maar ook een oproep om bewust te leven, om onze beperkte tijd op aarde niet te verspillen en om te realiseren dat in ieder moment het oneindige doorklinkt.
Eeuwigheid is geen oneindige duur in de tijd. Het is oneindige diepte in het heden.