Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

Is de geschiedenis van het Oude Egypte doelbewust vervalst?

Pogingen tot geschiedvervalsing zijn er altijd al geweest. Recente voorbeelden kun je o.a. vinden in het stalinistische tijdperk, toen partijfunctionarissen die in ongenade waren gevallen, werden 'weggeretoucheerd' van oude foto's. Ook de nazi's deden aan geschiedvervalsing. Denk in dat verband maar eens aan Goebbels' "Ministerie van Propaganda". Dat is allemaal nog gemakkelijk voor te stellen. Maar hoe zat het met de oude culturen, zoals de Oud-Egyptische beschaving? Werden er toen ook al pogingen gedaan om historische gegevens te manipuleren, en zo ja, met welk doel gebeurde dat dan?

ECHNATON
Ook de oudste culturen van de aarde kenden milde vormen van geschiedvervalsing. Zo heeft men uit religieuze of politieke overwegingen al vaak geprobeerd om de namen van voorgangers van verdachte signatuur weg te laten beitelen uit tempels en annalen. Soms om een onrechtmatige troonswisseling te verdoezelen, soms ook omdat er een ware religieuze revolutie had plaatsgevonden, zoals in het geval van Echnaton, die de troon had bestegen als Amenhotep IV. Toch is het wel degelijk gelukt om de regeerperiode van hem nauwkeurig te reconstrueren. Zijn residentie El-Amarna heeft men volledig opgegraven. Daardoor weten we ook, dat zijn denkbeeld van de ene God Aton weliswaar nieuw was, maar toch ook in zekere zin nogal materiëel van aard: hij stelde zich die ene God voor als de concrete zonneschijf, die zijn zegenende stralen naar de aardbewoners deed uitgaan. De cultussen van de andere goden, waaronder de eredienst voor Amon, werden verboden of op een laag pitje gezet. De priesters van ‘foute’ goden werden gedood of gedwongen zich bij de verering van Aton aan te sluiten, wat natuurlijk veel vijandschap kweekte. Al vrij snel na zijn dood lieten de regenten van zijn zoon Tuth-anch-Amon daarom de naam van de ketterfarao wegbeitelen van alle officiële inscripties. Zijn hoofdstad El-Amarna werd zelfs gebruikt als bouwmateriaal voor de latere farao's.

DE BETROUWBAARHEID VAN DE OUD-EGYPTISCHE CHRONOLOGIE: ZIJN HISTORISCHE GEGEVENS GEMANIPULEERD?
Van de Egyptische geschiedenis heeft men een redelijk betrouwbaar beeld. Verschillende dateringsmethoden worden gebruikt om de ouderdom en leeftijd van iets vast te stellen. Zo gebruikt men bv. de geslachtsregisters en dynastielijnen van de farao's voor de datering, maar ook de koolstof C14-methode. Verder kan men iets dateren aan de hand van karakteristieke bouwstijlen, types gebruiksvoorwerpen, jaarringen van de bomen, veranderingen in de vegetatie, afzettingsgesteenten enz. Kortom: een heel scala aan dateringsmethoden wordt tegelijkertijd gebruikt voor een zo scherp mogelijke tijdsbepaling. Bovendien zijn er dan nog de dwarsverbindingen met de chronologie van andere beschavingen uit die tijd. Ik denk dat dit redelijk betrouwbaar is. Op welk punt laten deze dateringsmethoden het dan afweten, waardoor er een scheefgetrokken beeld ontstaat? Welke harde bewijzen bestaan er, waaruit zou moeten blijken dat de geschiedenis van de oude culturen bewust is vervalst? Met welk doel zou dat dan zijn gebeurd? En vooral: wie profiteert hier dan van en op welke manier?

Naar mijn overtuiging is nog nooit bewezen dat de geschiedenis van oude culturen bewust is vervalst om hedendaagse politieke doelen te verwezenlijken. Wél zou men misschien kunnen wijzen op gemanipuleer met historische gegevens om huidige gebiedsaanspraken hard te kunnen maken. Zo wordt binnen de Joodse staat door fanatiek-orthodoxe groeperingen gewezen op de vroegere omvang van het rijk van Salomo; dat wordt dan als legitimatie gebruikt om gebied van andere staten bezet te houden. Saddam Hoessein gebruikte oude territoriumclaims en landkaarten om zijn bezetting van Koeweit te rechtvaardigen. De nazi’s maakten het nog bonter door ook gebieden te claimen, waarin Duitse minderheden woonden, zoals bv. het Tsjechische “Sudetenland”.

Deze voorbeelden staan niet op zichzelf. Meestal is er slechts dán sprake van gemanipuleer met historische feiten, als dit gerelateerd is aan gebiedsaanspraken. Soms speelt ook persoonsverheerlijking een rol, of is er sprake van mythevorming, waarbij men de huidige economische en politieke malaise probeert te vergeten door het verre verleden te idealiseren. Dat kan bewust door machthebbers worden uitgebuit. Desondanks worden historische feiten dan meestal niet verdraaid; er is eerder sprake van een zeer selectieve en willekeurige manier van het omgaan met historische gegevens.

DE OUDERDOM VAN DE PIRAMIDEN
Dat sommige piramiden tienduizenden jaren oud zijn, zoals wel in New Age-kringen wordt beweerd, geloof ik persoonlijk niet. Kijk maar eens naar de grote piramide van Gizeh: de grote schacht vanuit de koningskamer is gericht op Thuban, de poolster van ca. 2500 v. Chr. Er zijn nog wel meer bewijzen voor de stelling dat die datering redelijk klopt. Waarom zouden we er dan van uit moeten gaan dat de piramiden tienduizenden jaren oud zouden zijn? De bewijzen voor een datering van rond 2500 v. Chr. zijn vrij hard. Dat wordt nog geloofwaardiger als we kijken naar de ontwikkeling van de Oud-Egyptische architectuur en de logische reeks, die we in de bouw van de verschillende piramiden kunnen ontdekken.
Bij de stichting van het Oude Rijk was het nog de gewoonte om koninklijke personen te begraven in rechthoekige bouwwerken, de zgn. ‘mastaba’s’. Men gaat ervan uit dat de eerste piramiden zijn ontstaan doordat men een aantal mastaba's op elkaar ging stapelen. Zo werd onder het bewind van farao Djoser tijdens de 3e dynastie van het Oude Rijk de zgn. ‘trappenpiramide’ gebouwd. Deze lijkt op een aantal mastaba's, waarbij er telkens een kleiner exemplaar op de daaronder gelegen mastaba werd gestapeld. Onder de latere farao Snofroe, de eerste farao van de 4e dynastie, werd de zgn. ‘knik-piramide’ opgericht, die je nog als een min of meer mislukte poging tot piramidebouw kunt beschouwen. Pas onder Cheops, de tweede farao van de 4e dynastie, slaagde men erin een piramide te bouwen met een strakke, klassiek-geometrische vorm.

Het belangrijkste is echter, dat er een duidelijke, logische ontwikkeling zit in de piramidebouw. De ouderdomsdateringen van al deze gebouwen zijn toch vrij safe. Waarom zou men dan opeens moeten aannemen dat bv. de piramide van Cheops, die een veel hogere graad van architectonische ontwikkeling laat zien dan bv. de mastaba’s, toch véél ouder zou zijn?
Er bestaan daarom m.i. géén betrouwbare, doorslaggevende bewijzen dat de piramiden ouder zouden zijn dan de aangeduide periode van ca. 2500 v.Chr. Afgezien daarvan is het moeilijk voor te stellen waarom iemand er tegenwoordig nog belang bij zou kunnen hebben om de geschiedenis van de Oud-Egyptische cultuur bewust te verdraaien. Een dergelijke gedachtengang hoort eerder thuis in het schimmige domein van de conspiracy-theorieën dan in dat van de serieuze geschiedschrijving.

Schrijver: Hendrik Klaassens, 10 oktober 2008


Geplaatst in de categorie: politiek

3.3 met 6 stemmen 536



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)