Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

Het Requiem van Johannes Brahms II

Toen Johannes Brahms besloot zijn "Deutsches Requiem" een omvangrijke lengte te geven was hij zich bewust van zijn muzikale voorgangers in dat genre: Palestrina, Bach, Händel, Mozart en Beethoven.
De muzikale vormen in Brahms' Requiem zijn traditioneel. De variatievorm, de fuga en het rondo zijn de belangrijkste bestanddelen in het stuk. In feite wordt de vormgeving bepaald door twee fundamentele zaken: de vorm van de muziek wordt bepaald door de tekst en de uitdrukking van de tekst is bepalend voor de muzikale vorm.

Een specifieke vorm is in dit opzicht voor Brahms van groot belang: de fuga. Als geen andere is deze struktuur in staat een stem de individuele uitdrukking te geven die zich met de andere stemmen tot een totaal verbinden kan.
Tegenover de complexiteit van de fuga staat de eenvoudige melodie als een wezenlijk contrast. Van beide aspekten zijn in "Ein Deutsches Requiem" treffende voorbeelden te vinden.
Daarbij dient Brahms' kundigheid in het uitbeelden van een tekst te worden gevoegd.

"Ein Deutsches Requiem" bestaat uit zes delen. Elk deel bevat een volstrekt eigen stemming en belevingssfeer.
In de eerste drie delen wordt de dode beklaagd.
In het eerste deel, "Selig sind die da Leid tragen", klinkt uitsluitend smart.
Deel 2, "Denn alle Fleisch ist wie Grass", schildert de verschrikking van de dood, gecontrasteerd door de hymne "Die Erlöseten des Hernn werden wieder kommen".
De hulpeloosheid van de mens wordt in het derde deel, "Herr, lehre doch mich, das ein Ende mit mir haben muss", tot uitdrukking gebracht. De magnifieke fuga "Der gerechten Seelen sind in Gottes Hand" waarmee dit deel sluit, geeft op deze gedachte een verwachtingsvol antwoord.

De hierop volgende delen 4, 5 en 6 spreken van vrede en troost. Het vertrouwen neemt de overhand en de beloften worden vervuld. "Wie lieblich sind deine Wohnungen" spreekt van het zachte visioen dat de gelovigen ten deel zal vallen.
In het vijfde deel staat het vertrouwen centraal wanneer de sopraansoliste haar prachtige aandeel doet horen in "Ihr habt nun Traurigkeit; aber ich will euch wieder sehen".
Deel 6 accentueert de overwinning van het leven op de dood. Na het waarschuwende "Denn es wird die Posaune schallen" klinkt het zegevierende "Tod, wo ist dein Stache".
Tenslotte overheerst de mildheid van de troost in het "Selig sind die Todten die in dem Herrn sterben", en de verwachting "van de vrede die alle verstand te boven gaat".

Met "Ein Deutsches Requiem" heeft Johannes Brahms een unieke
compositie in de muzikale dodenmisliteratuur geschapen. Het werk bevat een allesoverheersende troost en zingt over een lieflijke mildheid die er voor alle mensen en alle tijden zal zijn.

Schrijver: Wim Brandse, 6 maart 2009


Geplaatst in de categorie: muziek

3.0 met 4 stemmen 203



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)