Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

Het Strijkkwartet van Claude Debussy

Het Strijkkwartet is voor veel componisten een genre waarin een maximum aan muzikaal-essentiële waarde ligt besloten.

Voor beginnende componisten is het strijkkwartet een prima middel om tot stilistische eigenheid te komen, maar meer nog is het componeren van een strijkwartet een uitstekende oefening om met vier stemmen maximale discipline te tonen.
Beperking in het materiaal (vier stemmen) noopt tot het economisch leren omgaan met noten. Dat veredelt het compositietalent en is vaak een heilzaam recept tegen de baldadigheid van de beginner!
Mijn goede leermeester zei dat "wie een goed strijkkwartet kan schrijven, ook een symfonie aan kan".

Maar ook de oudere componist heeft iets met een strijkkwartet. Beethoven schrijft ze in zijn jonge jaren en wanneer hij oud is. Verdi verbaast de wereld aan het eind van zijn leven met een strijkkwartet, Janacek schrijft er twee tijdens zijn meest roerige componeerperiode, en voor Beethoven zijn diens late strijkwartetten niet alleen als een artistiek hoogtepunt op te vatten, maar ook wel als een confessie, als een overzicht over zijn gehele levenswerk.

Bij Haydn ligt het weer anders. Hij is de schepper van het genre en gebruikt het strijkkwartet als een experimenteertuin, waarin hij zich oefent in technieken en expressies. Daarom zijn alle kwartetten van Haydn regelrechte meesterwerken!

Zo'n meesterwerk is ook het Strijkkwartet van Claude Debussy, geschreven in 1893 wanneer de componist bijna 30 jaar oud is. Zijn "Quator a cordes" is gecomponeerd vanuit het zogenoemde "cyclisch" principe". Daaronder wordt een componeertrant verstaan die uitgaat van een muzikale kerngedachte, die zich als een "rode draad" door het gehele stuk voortzet en daarmee de onderdelen tot een min of meer hechte band samensmeedt.

Het principe had Debussy geleerd van Cesar Franck. Debussy's Strijkkwartet bevat een groot aantal rijk geschakeerde thema's, die in wezen alle zijn terug te voeren tot dezelfde muzikale kern. Dat is een phrygische melodie, die aan het begin van het stuk klinkt.
Hoewel Debussy's Strijkkwartet vierdelig is ontstaat door het toepassen van het "cyclisch principe" de indruk van een onverbrekelijke eenheid.

De eerste uitvoering van Debussy's Strijkkwartet wordt in 1893 gegeven door het vermaarde Isaye Kwartet. De ontvangst is er een van uiterste omzichtigheid: zowel het publiek als de toonaangevende musici in die tijd weten geen raad met Debussy's stuk. Twee maanden later, wanneer het stuk weer wordt uitgevoerd, is dat nog steeds het geval. Men schrijft en spreekt bizonder gereserveerd over Debussy's "Quator a cordes". Men wenst zich kennelijk meer tijd voor een definitief oordeel! Ik kan mij daar wel iets bij voorstellen. Een nieuw stuk direct en zonder voorbehoud onmiddelijk op zijn artistieke en technische merites te beoordelen is heel moeilijk. Geef het maar tijd om zich te ontplooien en zich in het repertoire te nestelen.

(wordt vervolgd)

Schrijver: Wim Brandse, 23 maart 2009


Geplaatst in de categorie: muziek

4.3 met 6 stemmen 1.284



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)