Waar gezond verstand ophoudt te werken

“Geloven is waar gezond verstand ophoud te werken”, sprak zij vol overtuiging. Haar gesprekspartner kijkt haar onderzoekend aan. Hoe langer hij haar onderzoekend aankijkt, des te meer groeit zij in haar overtuiging. Ja, ja, ze gelooft toch echt in haar bewering!
Haar gesprekspartner is een persoon die sinds zeven jaar actief in het geloof bezig is. Daarvoor was het slechts een verplicht nummer voor hem. Jammer dat hij het geloof niet afgezworen heeft. Het is anders toch zo’n intelligente jongeman. Cum laude geslaagd voor zijn universitaire examen en een prominente functie binnen het bedrijf. Kortom, een echte aanwinst. Ze schudt haar hoofd. “Ongelofelijk dat jij je zo kunt laten foppen. Uitgerekend jij!”, zegt ze haar collega onomwonden. “Neem het nu maar van mij aan; wat jij voor waar houdt, is nooit wetenschappelijk bewezen.”

Ze kan een triomfantelijke glimlach om haar lippen niet onderdrukken. Tja, zij mag dan niet cum laude afgestudeerd zijn, maar ze is niet voor de poes en dat zal ze hem laten weten ook. Ze kan zich als de dag van gisteren nog herinneren dat een arm gezin zijn zuur verdiende spaarcenten in het zakje moest deponeren, wilden ze niet afgaan voor de rest van de kerkleden. Schandalig! De rillingen lopen haar nog over de rug als ze daar weer aan denkt. Nee, voor haar staat het vast: 'geloven is voor de domme’.

Plots hoort ze achter zich: “Wat denk jij dan zeker te weten?” Ze draait zich om en bemerkt dat niemand achter haar zit of staat, van wie deze onsmakelijke opmerking zou kunnen komen. Verbaasd en ietwat geërgerd draait ze weer terug naar haar gesprekspartner, die haar na een kort, maar zorgvuldig onderzoek antwoordt:

“‘Geloven’ heeft een betekenis ‘de veronderstelling dat iets waar of niet waar is’. Men heeft een vertrouwen in de waarheid van iets, wat uit een inschatting is ontstaan. Een inschatting is een raming, beoordeling en is meestal niet tot in de puntjes onderzocht. ‘Geloven’ is ook iets voor waar houden op het gezag van een ander. Hierbij is het niet aannemelijk dat ‘de gelovige’ zelf een inschatting heeft gemaakt, laat staan het heeft onderzocht.
Er is echter nog een definitie van ‘geloven’. Dat is ‘een vast en innig vertrouwen in het bestaan van iemand of iets’. Hoewel er mensen zijn die ‘goed van vertrouwen’ zijn, is het toch niet aannemelijk dat een mens zomaar vanuit het niets zijn vertrouwen opbouwt en zeker wanneer we over een ‘vast en innig vertrouwen’ spreken.
‘Geloven’ heeft ook een paar synoniemen.
Te weten: ‘veronderstellen’ en ‘aannemen’. Tegen mij zeg je: “Neem het nu maar van mij aan; …”, maar daarmee heb je toch niet bedoeld dat ik in jou moet geloven? Nee, het gaat er om elk van de definities van ‘geloven’ op de juiste plaats te zetten.
‘Weten’ is een begrip dat in de betekenis van overtuiging naast het begrip ‘geloven’ staat. Vanzelfsprekend kunnen we niet zeggen dat het weten in de waarheid, zoals ‘de aarde is rond’, naast het geloven in een onwaarheid, zoals ‘de aarde is plat’ staat.

Overigens ben ik erg benieuwd naar je wetenschappelijk weten. Ik ben altijd in voor een goed gesprek over het bestaan van het samenstel van dingen. We zullen immers ons bestaan moeten bouwen op een vaste ondergrond en niet op een fundament dat vandaag nog onder onze voeten begeeft, maar morgen ineens ergens anders staat en geheel anders van uiterlijk is!”

gezond verstand gelo verstand geloven

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

4.3 met 10 stemmen 349