Fanny Hill

(memoires van een meisje van plezier) van John Cleland (boekbespreking)

Op vijftienjarige leeftijd verliest het “provinciaaltje” Frances Hill kort na elkaar haar beide ouders. Ze gaat haar heil zoeken in Londen, maar de grote stad toont zich voor jonge meisjes buitengewoon onveilig. Dubieuze madammen proberen het kind met mooie praatjes te winnen voor hun gefortuneerde, mannelijke clientèle. Door haar eenvoudige komaf heeft Fanny nauwelijks enig verweer, maar gaandeweg beseft ze toch dat zij in feite bovenop haar eigen fortuin zit. En nu de wereld daar zo’n belangstelling voor toont, neemt ze het besluit om dat fortuin te gaan verzilveren en “haar charmes ter beurze te brengen”.

Het boek staat bekend als een pornografische klassieker uit 1750, maar blijkt tussen de regels door vooral een aanklacht tegen de dubbele moraal van die tijd. Het gemak en de vanzelfsprekendheid waarmee jonge meisjes konden worden gekocht komt bijna schokkend over, temeer omdat het boek in de Ik-vorm is geschreven en de wereld wordt bezien door de ogen van de nog puberende Fanny Hill. Onvermijdelijk zijn bij het lezen dan ook de beelden van moderne equivalenten als loverboys en vrouwenhandelaren.

Vanwege de expliciet erotische passages echter kwam het boek al snel op de zwarte lijst, totdat het met de sexuele revolutie begin jaren zeventig van de vorige eeuw weer werd vrijgegeven. Maar nooit schonk iemand aandacht aan de dubbele moraal die het boek juist aan de kaak stelde en die men liever onder de tafel hield. De maatschappijkritiek werd overschaduwd door de pornografie, die overigens als vuilschrijverij nog tot het betere genre mag worden gerekend. Want de stijl van het boek is van begin tot eind opvallend fijnzinnig.

John Cleland (1709-1789) was zelf al een kikker die regelmatig uit de wagen sprong. En in zijn boek pookt hij het vuurtje nog eens op, door Fanny Hill uit haar aanvankelijke rol van slachtoffer te halen en haar de regie te geven over haar belevenissen in de betaalde liefde. Bovendien laat hij het meisje ongeremd genieten van alle intieme avonturen, zolang deze maar plaatsvinden in een sfeer van klasse en finesse. Het “plezier” in de ondertitel van het boek komt uiteindelijk ook geheel aan haar kant te liggen en daarmee verkrijgt ze de volledige grip op haar eigen leven.

De lezer mag de gewraakte passages nemen voor wat zij waard zijn. Voor de moraalridders stonden ze indertijd gelijk aan het vloeken in de kerk en dus ging het boek in de ban. Dat was makkelijk. Maar inmiddels weten wij het wel. Als deze wereld ooit nog eens gaat verbeteren, dan zal dat toch echt niet gebeuren door toedoen van moraalridders.

Schrijver: Max R. Hubeek, 11 september 2010

max_hubeekyahoo.com

Fanny Hill boekbespr boekbespreking John Cleland

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

5.0 met 8 stemmen 820