Er lagen kaaimannen op de loer, vooral in jezelf

(voor Bart Verschaeren (1888 - 1946))

Je bent geboren op 18 november 1888 in Mechelen, als Bartholomeus Verschaeren. Je ouders waren Constantina Dirickx en Willem Verschaeren. Je was de jongste van acht kinderen. Je broers Karel en Theodoor werden ook kunstschilder. Je vader was schilder in het Spoorwegarsenaal in Mechelen. Op je negende overleed je vader. Na de lagere school ging je in de leer als decoratieschilder. Van 1902 tot 1908 volgde je de avondschool van de Mechelse kunstacademie, met als directeur de kunstschilder Jan-Willem Rosier. Na een zesjarige studie ontving je de zilveren staatsmedaille. Je studeerde kunstgeschiedenis en je hebt jezelf Engels, Frans en Duits geleerd.

Je had een hechte band met je avontuurlijke en reislustige broer Karel, die ook een gewilde kopiist en schilderijenrestaurateur was. Je reisde samen met hem door Nederland, Duitsland en Engeland. Dat waren museum-studiereizen, gedaan met weinig geld en lange wandeltochten. In 1913 schilderde je samen met Theodoor de praalwagen 'Besloten Hof' voor de Hanswijkcavalcade. In augustus 1914 vluchtte jouw familie naar Oostende. Karel en jij gingen naar Londen, met de zakken vol geld. Daar restaureerden jullie schilderijen en in o.a. Hampstead maakten jullie schetsen. Jullie hadden geen contact met andere, Belgische kunstenaars in ballingschap.

In februari 1915 ging jij via Nederland terug naar je moeder in Mechelen, om wie je je zorgen maakte. Je bleef er de rest van de oorlog. Je werd beroemd met je olieverfschilderijen, pastels, aquarellen en etsen. Je schilderde vooral arbeidsters. Je maakte portretten op bestelling en je schilderde de vrouwen, die in de blekerijen bij de Zandpoortvest werkten en de tapijtenherstelsters in de wandtapijtateliers. Verder schilderachtige plekken. Je exposeerde in Brussel, Antwerpen, Gent en Mechelen. In 1920 was je eerste solo-expositie in Brussel. Ondanks de positieve kritieken verkocht je erg weinig.

In oktober 1920 emigreerde je naar Amerika, wat Karel al eerder deed. Je reisde samen met Karel en zijn vrouw Bertha de Blezer naar New York City. Daar was je vooral restaurateur van schilderijen voor particulieren. Begin 1921 ging je terug naar Mechelen en trouwde je met Josephina van Damme, een kunstschilderes en leerlinge van jou. Met haar ging je terug naar Amerika. Je exposeerde in Chicago en New York, o.a. 'Tussendek', 'Vrouwen en kinderen' en 'De drie broers'. Karel zou blind worden en dus reisden jullie in april 1924 via Cherbourg-Octeville terug naar België, waar het expressionisme bij jou een enorme schok teweeg bracht. Je verruilde je postimpressionisme voor een Vlaams expressionisme. Hierbij werd je sterk beïnvloed door Eugène Laermans, die in 1924 blind werd en in 1927 baron werd.

Op de Veemarkt 78 in Mechelen hadden jullie een antiek- en restauratiezaak. In 1927 overleed je moeder. Op 24 oktober 1928 overleed Karel. In 1928 kocht je een landgoed op de grens van Walem en Sint-Katelijne-Waver. Op je fiets doorkruiste je de omliggende natuur en maakte je schetsen van o.a. dames, moeders met kinderen, baadsters, straatmuzikanten, zigeuners, kermissen en bedevaarten. Rond 21 juni 1937 is je broer Theodoor in de Leuvensevaart in Muizen/Mechelen verdronken.

Op 3 oktober 1940 werd je leraar aan de Kunstacademies in Mechelen en Leuven. Jouw sollicitatie voor directeur was afgewezen. Je nam deel aan de Duitse exposities in Darmstadt en Saarbrücken, wat na de oorlog als artistieke collaboratie werd beschouwd. Je had een depressie, omdat je dacht dat het oorlogsgeweld je schilderwerk zou vernietigen. Je kreeg zelfs een spraakverlamming, waardoor je een tijd geen les kon geven. In september 1944, na de bevrijding, werd je benoeming als academieleraar als onwettig vernietigd. Je werd een straatarme, depressieve geesteszieke, die amper nog schilderde. Je zat alleen nog op je nest met uitgebroede schilderijen. Op 26 december 1946 heb je jezelf op de zolder van je huis opgehangen. Je werd achtenvijftig jaar.