Moet kunnen (I)
"...onze volgende gast hebt u natuurlijk al herkend. Voor degenen die ons niet via de webcam volgen zeg ik welkom in de studio, Kees Booman. En waar ga je het vandaag níet over hebben?"
"Nou, even niet over de brexit in Londen, de gelehesjesrevolutie in Parijs, de G20 in Buenos Aires, de klimaattop in Katowiche of zwarte piet in Urk.
Nee, vandaag is het op de kop af vijf eeuwen en acht jaren geleden dat Erasmus' Lof der Zotheid is verschenen. Nou wil ik daar niet al te lang bij stil blijven staan, maar het werk zelf zegt veel over onze volksaard. En daarom wil ik het even memoreren."
"Die 500e dies van de Lof is alweer zo'n acht jaar geleden, Kees..."
"...maar die heeft aan actualiteit niets ingeboet, Peter.
Want wat Erasmus zegt mag dan wel een parodie zijn, vol spot en zotternij, maar als je tussen de regels door leest is hij belangwekkend genoeg. Je hoeft maar even je radio, tv of smartphone aan te zetten of het i-woord komt weer voorbij. En dan heb ik het over onze identiteit. Onze gemeenschappelijke identiteit...van wie is die, van iedereen? Wat voor een volk zijn wij geworden, waar liggen onze wortels, waaruit zijn wij geboren?
We leven in een land waar alles mag. En waar alles mag is ieder vogelvrij. Ik denk dat dit de kern van beschaving is waar Erasmus het al over sprak: dat je je bewust bent van je vrijheid en dat je weet dat je die vrijheid kunr nemen, maar dat je dat niet altijd doet.
Nederland staat bekend als het meest vrije land ter wereld, we staan voorop in allerlei ontwikkelingen. We zijn tolerant, beweert men. Ik denk alleen dat we zó vrij zijn geworden dat we niet meer beseffen wat vrij zijn betekent. Het is als de lucht geworden die we ademen..."
"Ja ja, tot je stikt..."
"...dan besef je de waarde van adem, inderdaad. Als je alles mag zeggen, dan kom je in een situatie terecht waar alles mag en alles kan. Als er geen regels zijn, als alle regels ertoe dienen om overtreden te worden, dan heeft niets van wat wij zeggen op den duur nog waarde. Dan is alles egaal, dan is er geen voorbehoud meer, geen mogelijkheid om eens een keer iets níet te zeggen. Daarmee hef je alle grondslagen van beschaving op..."
Inzender: MdL, 3 december 2018
Geplaatst in de categorie: actualiteit