Een boek, dat mij met jou verbindt

(voor Paul Arntzenius (1883 - 1965))

Je bent geboren op 20 mei 1883 in Den Haag. Jouw ouders waren Constance Boddaert en Bram Arntzenius. Jouw ouders kregen samen zes kinderen. Jij was één van een drieling. Samen met Péronne en Constance. Jouw moeder heeft deze zware bevalling niet overleefd en zij overleed kort daarna. In 1879 was jouw oudere broer Robert geboren, in 1881 jouw oudere zus Liesbeth en in 1882 jouw oudere zus Dora. Jullie werden als gezin opgevangen door de kunstschilder Willem Bastiaan Tholen (1860 - 1931), opgegroeid in een artistiek milieu in Kampen. Willem ging naar de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam en zijn leermeesters waren Paul Joseph Constantin Gabriël en Adolf le Comte. Willem was tekenleraar in Gouda en Kampen. In 1886 trouwde hij met Jacoba Suzanna Muller, die in 1918 overleed. In 1919 hertrouwde hij met de adellijke poppenhuisverzamelaarster Lita de Ranitz, die o.a. met Louis Couperus en zijn vrouw/achternicht Elisabeth Baud bevriend was. Elisabeth vertaalde in 1893 'The Picture of Dorian Gray' van Oscar Wilde. Willem, Jan Toorop, Anton Mauve, J.B. Jongkind en Willem Roelofs maakten miniatuurschilderijtjes voor haar poppenhuizen. Willem en Lita Tholen woonden in de Kanaalvilla bij de Witte Brug/Wittebrug in Den Haag. Willem Tholen overleed op 5 december 1931 in Den Haag.

Jouw neef was de kunstschilder Floris Arntzenius (1864 - 1925), getrouwd met de schilderes Lide Doorman, met wie hij vier dochters kreeg, o.a. de kunstenares Elise Claudine Arntzenius. Willem Tholen schilderde jouw zussen en jou geregeld, bijvoorbeeld op een portret van Dora en jou van rond 1895 en op het beroemde, meesterlijke topschilderij 'De Gezusters', waarop hij in 1895 de 13-jarige Dora en de 14-jarige Liesbeth op een hoogst sublieme wijze heeft vereeuwigd. Dit hartverwarmende schilderij hangt in Museum Gouda, waar ik het al jarenlang graag van de muur wil halen om het bij mij thuis een ereplek te geven. Die stomme camera's en suppoosten ook! Rond 1896 maakte Willem een schilderij van Péronne en Constance (Stans). Jullie woonden als gezin in de onderverdieping van de Kanaalvilla. Jullie vader Bram was de griffier van de Tweede Kamer. In 1885 hertrouwde jouw vader met Cobi Witsen, de zus van de zeer belangrijke kunstenaar Willem Witsen en de hartsvriendin van Jacoba Tholen. Willem Witsen was een studiegenoot en vriend van Willem Tholen. De Tholen's en jullie gezin waren van 1885 tot 1890 vaak te gast op het buitenhuis Ewijckshoeve van de familie Witsen. Jouw neef Floris kwam daar ook geregeld. Hij was ook een studievriend van Willem Witsen. Willem Tholen had daar net als anderen een eigen atelier, waar hij jouw zussen, broers en jou vele malen portretteerde.

Jij bent erg beïnvloed door Willem Tholen, Willem Witsen en Herbert van der Poll. Op jouw 15-de behaalde jij jouw diploma aan de landbouwschool in Wageningen. Man 1901 tot 1903 ging jij naar de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag. Met Willem Tholen ging jij in zijn zeilboot op de Zuiderzee varen om te schilderen. In 1910 werd je lid van het schilderkunstig genootschap Pulchri Studio aan het Lange Voorhout te Den Haag, opgericht in 1847 door Lambertus Hardenberg, Willem Roelofs, Bart van Hove, Johan Hendrik Weissenbruch en Jan Weissenbruch. Uit de Pulchri Studio ontstond de Haagse School. Johan Hendrik Weissenbruch woonde in de Kazernestraat achter het Lange Voorhout. Jij was ook lid van Arti et Amicitiae aan het Rokin 112 in Amsterdam, opgericht in 1839. Rond 1911 woonde jij op de Haringkade 167 in Den Haag. Rond 1921 woonde jij op de Francois Valentijnstraat 207 in Den Haag. Jij schilderde vooral (rivier)landschappen, zeegezichten en stillevens. Je schilderde in Den Haag en omstreken, Veere, Domburg, Parijs en andere Franse plaatsen, zoals Centropez, het Belgische Canne en nabij Tiel. Op 3 maart 1945, tijdens het bombardement op het Bezuidenhout, is een deel van jouw schilderijenverzameling verbrand, inclusief jouw werken van Floris Arntzenius. Rond 1960 woonde je op de Danckertstraat 22 in Den Haag. In 1949 ontving jij de Jacob Marisprijs, net als Theo Bitter, die in het Artiestenhofje aan de Haagse Trompstraat woonde.

In 1963 verscheen jouw boek 'Overpeinzingen van een schilder' bij Boucher in Den Haag. Jij was ook een fanatieke kunstverzamelaar, vooral van de werken van de School van Barbizon en de Haagse School. Deze collectie van 150 schilderijen, inclusief 'De Gezusters', schonk je in 1964 aan het museum Het Catharina Gasthuis, nu Museum Gouda. Je was namelijk een aanhanger van de soefibeweging, die naar de volmaakte goedheid streeft. Bij deze collectiegift zat geen enkel schilderij van jouw neef Floris. Willem Witsen leerde jou met zijn etspers te drukken. Jouw vrouw was de dochter van Martinus Quirinus Buys Ballot, die van 1917 tot november 1929 de burgemeester van Veere was. Vandaar dat je veel in Zeeland schilderde. Enkele werken van jou zijn: 'Dorpje' (1914), 'Verdroogde hulst in beigegrijs potje op etspers' (1922), 'Stilleven met Oud-Duitsch Kruisbeeld' (1924), 'Polder bij Woubrugge', 'Korenschoven', 'Gezicht op de Waal', 'Aanlegsteiger op Vlieland', 'Schip in de haven van Den Helder', 'De Eerste Binnenhaven met loggers aan de kade', 'Strand Walcheren', 'Paalhoofd - Zeegezicht', 'Sous bois', 'Stilleven met schildersgerei' (1943) en 'Stilleven met vruchtenmand' (1955).

Jij overleed op 4 januari 1965 in het ziekenhuis Zuidwal in Den Haag. Je werd 81 jaar en je bent in de Algemene Begraafplaats aan de Kerkhoflaan 12 in Den Haag begraven. In 2016 werd het schilderij 'Strand bij Scheveningen' van Floris Arntzenius aan de Goudse collectie toegevoegd. In 2018 werd een deel van jouw collectie in het Groninger Museum tentoongesteld, samen met werken van o.a. Gustave Courbet, Isaac Israëls, Odilon Redon, W.B. Tholen en Charles-François Daubigny. Jouw werken bevinden zich in o.a. Museum Gouda, Kunstmuseum Den Haag, het Singer Museum in Laren en in de Rijkscollectie. Ik bezit het kunstboek 'Degas' par Paul Jamot, in 1924 verschenen bij Éditions de La Gazette des Beaux-Arts te 106, Boulevard Saint-Germain, Paris. Voorin staat jouw naam met het adres Francois Valentijnstraat 207, Den Haag. Het ruikt naar een bestofte bibliotheek in een oud herenhuis, waar de zware gordijnen veelal gesloten waren om de boeken tegen het zonlicht te beschermen. Natuurlijk heb jij erin gebladerd, maar wieweet jouw vrouw en jouw zussen en broers ook wel.