Het geestelijk lijden van een Finse Nobelprijswinnaar

(voor Frans Eemiel Sillanpää (1888 - 1964))

Jij bent geboren op 16 september 1888 in Hämeenkyrö, Finland. Jij bent in een boerenfamilie geboren. Jouw vader was Frans Henrik Koskinen (1851 - 1921) uit Kauvatka en jouw moeder was Loviisa Vilhelmina Mäkelä (1848 - 1927) uit Hämeenkyrö. Als kind woonde jij in het dorp Kierikkala, in een houten huis. Twee eerdere kinderen overleden jong. Van 1895 tot 1898 ging jij naar de Jumesniemi Kerkschool en daarna naar de Haukijärvi basisschool, waar jouw nicht Hilja Tättalä lerares was. In 1900 ging jij naar het Tampere Real Lyceum op Hallituskatu, naast de Aleksanterin kirkko, ook al waren jouw ouders arm. De dichter Lauri Arvi Viita is in Tampere geboren en overleden (1916 - 22 december 1965). Hij had een psychische aandoening en hij zat diverse tijden in een psychiatrisch ziekenhuis. Hij was drie keer getrouwd en zijn tweede vrouw van 1948 tot 1956 was de dichteres Aila Meriluoto, met wie hij 4 kinderen kreeg. Van 1939 tot 1948 was hij met Kerttu Solin getrouwd, met wie hij 2 kinderen kreeg. In 1962 trouwde hij met Anneli Kuurinmaa, met wie hij 1 zoon kreeg. Op 22 december 1965 werd de taxi, waarin Lauri zat, in Mäntsälä door een dronken vrachtwagenbestuurder aangereden. Hij overleed in het Töölo-ziekenhuis en hij werd werd 49 jaar.

Jouw schoolvrienden waren de dichter Lauri Henrik Pohjanpää, Brynolf Honkasalo, Arvo August Sotavalta en Bertel Evert Strömmer. Jij gaf les aan de zoon van Henrik Liljeroos en jij was huisleraar op de landhuizen 'Sotava' en 'Loppi' in Lempäälä. ''Sotava' was van Johan August Sotavalta en Emma Sofia Suomi, de ouders van Arvo August, die taalkundige was. Jij was een uitstekende student en dankzij jouw weldoener Henrik Liljeroos ging jij in de herfst van 1908 geneeskunde aan de Universiteit van Helsinki studeren. Henrik was een industrieel/meesterverver, die in 1871 het eiland Neulasaari kocht, waar hij een spinnerij en een garen- en textielverffabriek begon. Doordat hij in de Tammerkoski stroomversnellingen ijsvlokken wilde opruimen, werd hij ernstig verkouden. Hij overleed op 21 januari 1873. Hij werd 44 jaar en hij is in het Pyynikki Church Park begraven, bij de Aleksanterin kirkko uit 1881. Met zijn vrouw Maria Karolina Iso-Touru kreeg hij de zoon Johan Henrik, die zijn bedrijf overnam en uitbreidde. Jouw kennissen aan de universiteit waren de kunstschilders Erik Nikolaj Järnefelt en Pekka Halonen, de componist Johan Julius Christian Sibelius en de schrijver Johannes Brofeldt, getrouwd met de schilderes/houtbeeldhouwster/sieradenontwerpster/grafica Wendla Irene Soldan, met wie hij de zonen Heikki en Antti kreeg. Met Wendla's zus Mathilda kreeg Johannes de zoon Björn.

Erik Järnefelt was met de Finse theateractrice Saimi Swan getrouwd. Zie zijn schilderij 'Saimi in de weide' uit 1892 en haar portret uit 1889. Saimi's zus Anni Emilia schreef kinderboeken en was journaliste/vertaalster. Haar zus Kaino Ihanelma was met Christian Sibelius getrouwd. Pekka Halonen was met de muziekstudente Maija Mäkinen getrouwd, met wie hij 4 zonen en 4 dochters kreeg. Op de universiteit was Heikki Järnefelt jouw medestudent. Jij was veel in het Järnefelt-huis 'Suviranna' in Tuusula. Destijds werd jij een zware alcoholist, wat jouw studie belemmerde. In december 1913 verhuisde jij naar Hämeenkyrö terug en ging jij schrijven. Jij woonde nabij het huisje van jouw ouders in Töllinmäki. In 1914 schreef jij artikelen voor de krant 'Uusi Suometar'. In 1915 ontmoette jij het 17-jarige dienstmeisje Sigrid Maria Salomäki, geboren op 8 november 1898, met wie jij verkering kreeg. In september 1916 zijn Sigrid en jij met elkaar getrouwd. Jullie kregen samen 8 kinderen; in maart 1917 Saara, in 1919 Esko, in 1921 Helmi, in 1923 Paula, in 1924 Eero, in 1926 Juhani, in 1933 Heikki, die in 1934 overleed, en in 1938 Kristiina. Van 1920 tot 1925 en van 1927 tot 1928 woonden jullie in de door Bertel Strömmer ontworpen, neoklassieke villa 'Achievement' in Vanaja, Hämeenkyrö. Na de verhuizing in 1929 naar Helsinki woonden jullie er nog af en toe.

In 1916 verscheen jouw debuutroman 'Elämä ja aurinko', in 1917 'Ihmislapsia elëmän saatossa' en in 1919 'Hurskas kurjuus' (Zachtmoedig erfgoed) en 'Rakas isänmaani'. 'Hurskas kurjuus' beschrijft de redenen van de Finse burgeroorlog en was destijds controversieel. De villa 'Achievement' was onaf en jouw schulden namen toe. Jouw uitgever kreeg de villa als onderpand van jouw schulden. In 1923 verscheen 'Hiltu ja Ragnar', over de liefdesrelatie tussen een rijke student en het dienstmeisje Hiltu, die vanwege het standsverschil zelfdoding pleegt. Jij vond dit jouw beste werk. Van 1925 tot 1927 woonden jullie in Porvoo en werkte jij voor uitgeverij WSOY. In de herfst van 1928 werd jullie elektriciteit afgesloten en tot 1929 woonden jullie in Tampere. Toen heeft uitgeverij Otava in Oslo jou overgenomen en jouw schulden bij WSOY afbetaald. Jij was principieel tegen alle vormen van geweld en jij geloofde in een wetenschappelijk optimisme. Jij portretteerde plattelandsmensen als levend verenigd met het land. Met jouw roman 'Nuorena nukkunut' (De dienstmaagd Silja) uit 1931 werd jij internationaal beroemd. In 1934 verscheen 'Ihmiset suviyössä' (Mensen in de zomernacht). In 1939 ontving jij de Nobelprijs voor de Literatuur 'voor jouw diepe begrip van de boerenstand van Finland en de prachtige kunst waarmee jij hun manier van leven en hun relatie met de natuur hebt geportretteerd'. Een paar dagen later begon de Winteroorlog en liet jij jouw medaille omsmelten voor de fondsen om de oorlogsinspanning te helpen. Jij schreef de tekst voor het patriottische lied 'Sillanpään marssilaulu', gecomponeerd door Aimo Mustonen. Dit lied stimuleerde de Finse troepen en met name jouw oudste zoon Esko, die met de militaire oefeningen op de Karelische Landengte meedeed.

Op 21 april 1939, in de ochtend, overleed jouw vrouw Sigrid door een longontsteking. Zij werd 40 jaar. Door haar overlijden had jij de wil om te leven bijna verloren. Eero zei later: 'Op het moment dat mama overleed, deed de schrijver Sillanpää dat ook!'. Een tijd later hertrouwde jij met jouw secretaresse Anna Armia von Hertzen (1900 - 1983). Vervolgens reisde jij naar Stockholm om de Nobelprijs in ontvangst te nemen. In 1941 ben jij van Anna gescheiden en in dat jaar verscheen 'Elokuu' (Oogstmaand). Jouw alcoholisme en andere kwalen werden in een ziekenhuis behandeld. In 1943 nam jij weer deel aan het openbare leven en droeg jij een baard. Jouw radio-optredens waren erg geliefd, vooral tijdens de kerstavonden van 1945 tot 1963. In 1945 verscheen 'Ihmiselon ihanuus ja kurhuus' (De lieflijkheid en ellende van het menselijk leven). Jij overleed op 3 juni 1964 in het Mehiläinen-ziekenhuis in Helsinki. Jij werd 75 jaar en bisschop Eelis Gideon Gulin heeft jouw ontzielde lichaam in de kathedraal van Helsinki gezegend. De lofrede werd door de literatuurprofessor Kaarlo Rafael Koskimies gedaan. Jij bent in de Oude Begraafplaats Hämeenkyrö begraven, bij Sigrid.

Frans Eemiel Sillanpää

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

Er is nog niet op deze inzending gestemd. 46