Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

Marat / De Sade

Ben ik net bekomen van de fascinerende uitvoering van die Zauberflöte jongstleden najaar, nam mijn dochter me onlangs mee naar het toneelstuk Marat/De Sade.

Leerlingen in de leeftijd van vijftien/zestien jaar van het Geert Groote College speelden daar de sterren van de hemel. Toen we de theaterzaal betraden stonden de 'krankzinnigen' allen in het wit gekleed in hun rol van gestoorden. Ik kon een associatie met 'one flew over the cuckoo's nest' dat zich eveneens afspeelt in een psychiatrische inrichting, niet onderdrukken. Lange jaeger onderbroeken van Jansen & Tilanus met laaghangend kruis en halfkwijlende openhangende monden. Het was inderdaad een gekkenhuis. Mijn lach ging van oor tot oor.

De vervolging van en de moord op Jean-Paul Marat (1793) is een opvoering met verschillende dimensies in de tijd. We kijken naar een stuk in een stuk. Historische figuren -zoals Voltaire- passeren de revue. Het verhaal vindt plaats in 1808, na de Franse revolutie. Hij wordt vermoord door Charlotte Corday, een meisje van adellijke afkomst.
De directeur van het gesticht houdt toezicht en de verpleging moet de orde bewaren.
De Franse aristocraat markies de Sade is opgenomen in het krankzinnigengesticht van Charenton wegens zijn pornografische geschriften en sociaal opruiend gedrag. In de wasruimte van het gesticht regisseert hij toneelstukken.

Hoewel ze elkaar nooit ontmoet hebben, gaat De Sade, zittend in een crapaud, in dialoog met de Franse revolutionair en fanaticus Marat, die vanwege zijn huidziekte aan ongelooflijke jeuk lijdt en ter verlichting daarvan in bad zit. Het is een imaginair gesprek, een intellectuele discussie, met filosofisch getinte teksten en een kritiek op de moraal.

Wat betekent vrijheid nu werkelijk.

Marat, een gedreven journalist en tegen de monarchie, is vriend van het volk omdat hij alle misstanden aan de kaak stelt. Hij verkondigt de maatschappelijke bevrijding maar is ook verantwoordelijk voor de dood van honderden Fransen tijdens de Franse revolutie. Wie niet voor mij is, is tegen mij. Als je in de ogen van Marat vijand van de revolutie was, werd je opgespoord en was de guillotine je eindstation.

De Sade heeft het over persoonlijke bevrijding los van eigen remmingen. Hij valt de hypocrisie aan. Maatschappelijke revolutie zal niet werken als je je niet kunt bevrijden uit je eigen ketenen, je persoonlijke gevangenis.
Vrijheid gelijkheid broederschap. Een fel contrast tussen de individualist De Sade en de socialist Marat. Ze spreken zichzelf ook tegen. Marat blijft zijn sociale ideologieën volgen, De Sade ziet niets in een revolutie en gelooft niet in de absolute waarheid.

Een uitbeelding van menselijke strijd en lijden waarbij de vraag gesteld wordt of ware revolutie komt uit het veranderen van de samenleving of het wijzigen van zichzelf.
Het is een stuk van tragi-komisch, sardonisch leed-vermaak.

Het meisje, dat De Sade speelt, vertolkt met heldere stem haar glansrol. Enige acteurs brengen met veel elan hun psychische aandoeningen over. Charlotte Corday wordt regelmatig benaderd en betast door een van de verliefde mannelijke patiënten.

Marat/ De Sade is een opvoering met muziek. De liederen geven commentaar op thema's en onderwerpen van het spel. Er wordt knap pianospel geleverd en de zangers en zangeressen laten zich -revolutionair- in volledige overgave gaan.
De verschillende belevingen in de tijd werken wat vervreemdend. Het is een voorstelling vol tegenstellingen, met een overdaad aan bewegingen en ingebouwde dramatische elementen, die een overweldigende indruk achterlaat. Ik heb buitengewoon genoten en spreek mijn waardering uit naar de regisseuse en alle spelers. Het is niet niets om zo'n moeilijk stuk op de planken te zetten.

De vervolging van en de moord op Jean-Paul Marat, opgevoerd door de verpleegden van het krankzinnigengesticht van Charenton, onder regie van de heer De Sade, opgevoerd in de theaterzaal van het Geert Groote College.

Schrijver: es, 8 maart 2009


Geplaatst in de categorie: toneel

3.6 met 5 stemmen 1.465



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)