Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

De "Lyrische Stücke" van Edvard Grieg

Het is geen kleinigheid als van een componist gezegd kan worden dat het kleine detail in zijn werk ondubbelzinnig vaststelt wie de auteur van de muziek is. Dat kan zonder voorbehoud gezegd worden van Griegs (1843-1907) "Lyrische Stücke".

Deze componist heeft een uitgesproken "herkenningsfactor" in zijn toontaal. Ik las onlangs een uitspraak van Bernard Zweers, een Nederlandse tijdgenoot-collega van Grieg, die tijdens zijn compositielessen placht te zeggen dat "Grieg niet persoonlijk is", of woorden van gelijke strekking. Nog bonter maakt Alphons Diepenbrock het door in zijn "Muzikale Ommegangen" te beweren dat Griegs muziek slechts schijnkunst is, en dat het publiek "zelf van al die muziek langzaam ge-dé-gou-teerd zou moeten worden". Ook de Aria uit de Holbergsuite moet als "on-aangenaam werk van deze modecomponist" worden ervaren.

Ook de strijkkwartetten van Grieg worden door Diepenbrock niet hoog geschat, en "er is geen enkele reden om die in het buitenland uit te voeren", aldus de hooggeleerde zuurpruim Diepenbrock. We zullen het hem maar vergeven, de mantel der liefde om hem heenslaan en genieten van zowel zijn als Griegs prachtige werk!

Het is natuurlijk niet waar, die opinies van Zweers en Diepenbrock.
Edvard Grieg is zeer persoonlijk in zijn stijl, schept een idiomatische eigen toontaal, die onvergelijkbaar is met die van anderen en daarom zo herkenbaar. Evenzo als de muziek van Zweers en Diepenbrock.
Die eigenschap maakt de muziek van Grieg zo aardig. Bovendien moeten we constateren dat Grieg een hoge mate van zelfbeperking kende. De kleine vormen overheersen in zijn oeuvre. Dat geldt vooral de korte pianostukken en de zelden gehoorde liederen.

De 66 "Lyrische Stücke" die Grieg componeerde zijn daar een overtuigend bewijs van. Griegs kracht ligt juist in het componeren van het miniatuur, en dat zegt iets over 's componisten grote dichterlijke zeggingskracht en over zijn zelfbeperking.

Grieg schreef zijn "Lyrische Stücke" gedurende bijna veertig jaar van zijn leven, de periode van 1867 tot 1901. Zijn uitgever vroeg hem steeds weer nieuwe bundeltjes te componeren omdat deze muziek graag gespeeld werd en geliefd was bij het publiek. In totaal 10 deeltjes, van opus 12 tot 71.

Aardig is in het bijzonder dat goed vaststelbaar is hoe het muzikale idioom van de componist zich gedurende die jaren zich ontwikkelt en gaandeweg tot een impressionistische uitdrukking komt, te verklaren uit de muziek van Debussy waarvan Grieg een groot bewonderaar was.
De harmonische verfijning groeit geleidelijk, de klankwaarde wordt heel bijzonder.

Vormgeving is Griegs sterke kant zeker niet: omdat Grieg zoveel sequensen gebruikt wordt zijn muziek wat steriel.
Maar wanneer het om een detail gaat stelt Grieg nooit teleur. In elk "Lyrisch Stück" ligt een microwereld besloten van goede smaak, vakmanschap en artisticiteit.

De "Lyrische Stücke" vertonen vaak contrast tussen licht en schaduw. Älle "Lyrische Stücke" zijn opgebouwd vanuit hetzelfde vormschema ABA. Die contrasterende delen scherpen zich aan elkaar, ze profileren zich als noodzakelijk en waardevol.

In het begin is de Schumanninvloed duidelijk, later verkleurt het harmonische klimaat zich meer naar Wagner en Liszt, om daarna de weg van Debussy in te slaan!
Ook de pianistiek wordt later interessanter, en dat is geen wonder voor een pianocomponist uit de 19e eeuw!

Wanneer Grieg in 1889 naar Parijs gaat en daar de muziek van de oude Fauré en de jonge Debussy hoort, is de Franse beinvloeding wel duidelijk.
Grieg is op het gebied van de harmoniek zeker een wegbereider geweest. In de geschiedenis van het harmonische koloriet is Grieg een zeer belangrijke schakel. Het loont steeds weer de moeite om een harmonisch detail uit zijn muziek te bestuderen, om te zien "hoe hij dat doet". Ik had
er vroeger met mijn studenten altijd veel plezier mee!

Schrijver: Wim Brandse, 26 mei 2009


Geplaatst in de categorie: muziek

4.2 met 4 stemmen 1.121



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)