Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

Heinrich Heine en de muziek

(voor Emilie Kassenaar)

De meest voor de hand liggende relatie tussen Heinrich Heine (1787-1856) is die van de dichter, op wiens verzen Schuberten Schumann veel liederen schreven.
Minder bekend is dat Heine zich in 1831 in Parijs vestigde als correspondent van de Augburger Zeitung en de Algemeine Theaterrevue. Dat waren behoorlijk gezaghebbende bladen in die tijd. Heine kreeg van zijn redactie de opdracht zich bezig te houden met het Parijse kunstleven, en dan vooral de muziek. Het was de tijd van de "salonkunst", waarin componisten als Liszt, Bellini, Paganini en Liszt en vele anderen een prominente rol speelden. Zij bepaalden in hoge mate het aanzien van het Parijse muziekleven in die tijd.
En degenen die voor deze concerten werden uitgenodigd moesten allereerst een dikke portemonnee hebben voor ze zich met zwier konden toevoegen aan het selecte gezelschap van luisteraars!

Een beschrijving van een concert gegeven door Liszt is exemplarisch voor de benadering en stijl van schrijven van Heine en dat zal ook wel tekenend zijn geweest van wat de lezers uit die tijd wilden lezen. Dat was vooral dikdoenerij en gezwollenheid, maar ook verbluffend helder taalgebruik
en Heines beleving van de situatie.

Hier is een fragment:
"Ja, hier is hij, de grote agitator, onze Franz Liszt, de dolende ridder in alle mogelijke orden, de doctor in de filosofie, de wonderdokter in de muziek, de wederopgestane rattenvanger van Hamelen, de nieuwe Faust, de geadelde en niettemin edele Franz Liszt. Hier is hij, de moderne Amphion, die met zijn snarenspel bij de bouw van de Dom van Keulen de stenen in beweging bracht, zodat deze zich samenvoegden als eens de muren van Thebe. Hier is hij, de moderne Homeros, die als zoon van Duitsland, Frankrijk en Hongarije werd opgeëist, de Atilla, de gesel Gods aller Erard piano's die al sidderend bericht kregen van zijn komst en weer onder zijn handen stuiptrekken, bloeden en kermen. Dat de Dierenbescherming zich hunner ontferme! Hij is hier,het dwaze, knappe, afschuwelijke raadselachtige, fatale en gelijk kinderlijke kind van zijn tijd. Hij is de gigantische dwerg, de razende Roland met zijn eresabel, de heden kerngezonde, morgen doodzieke Franz Liszt, wiens overkracht ons in zijn macht houdt, wiens genie ons verrukt. De geniale hansworst, wiens aanzien ons in verwarring brengt".

In een ander artikel beschrijft Heine Franz Liszt op de volgende manier:
"Sedert wij hem voor het laatst hoorden, heeft Liszt nog wonderbaarlijke vorderingen gemaakt. Hij straalt een rust uit zoals wij die niet eerder van hem kenden. Wanneer hij vroeger een onweer op de piano nabootste zagen wij de bliksemschichten over zijn gezicht schieten. Hij beefde over al zijn leden alsof hij een storm trotseerde en zijn lange haren dropen dan van een denkbeeldige regen. Wanneer hij nú het hevigste onweer nabootst dan is hij daarboven verheven als een reiziger die op een Alpentop staat
terwijl het onweert in het dal. De wolken legeren zich diep beneden hem, de bliksemstralen kronkelen als slangen aan zijn voet, en hij heft het hoofd glimlachend in de zuivere ether".

De niet minder beroemde salonvirtuoos Frederic Chopin kreeg het volgende portret van Liszt mee:
"Er is slechts één die ik de voorkeur geef, dat is Chopin, die veel meer componist dan virtuoos is. Bij Chopin vergeet ik totaal het meesterschap van zijn klavierspel, ik verzink in de zoete afgronden van zijn muziek, in de smartelijke lieflijkheid van zijn even diepe als tedere scheppingen.
Chopin is de grote, geniale toondichter, die men eigenlijk in gezelschap mag noemen van Mozart, Beethoven en Rossini".

Het schrijven over muziek van Heinrich Heine, zijn rake typeringskunst en vooral van het geschetste cultuurbeeld van het muzikale Parijs in zijn dagen, vormen waardevolle bladzijden die nog steeds door hun journalistieke plastiek boeien.
Ik las ze weer eens en had er schik in om ze aan u door te geven!

Schrijver: Wim Brandse, 3 november 2009


Geplaatst in de categorie: muziek

4.0 met 6 stemmen 378



Er is 1 reactie op deze inzending:

Naam:
Emilie Kassenaar
Datum:
5 november 2009
Email:
emiliekassenaargmail.com
Prachtig...u kon niet weten dat ik ook een groot Heine fan ben. Al kende ik hem nog niet in de hoedanigheid van muziekrecensent. Maar over Chopin heeft hij helemaal gelijk. En u heeft het prachtig opgeschreven, dankuwel!

Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)