Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

Zomernachten

van Dostojewski (boekbespreking)

Al jaren ligt het op de plank. Een heel klein en onooglijk boekje, met harde kaft, grauw van kleur, dapper, maar nog nimmer aangeroerd. Elke boekenkast kent wel zo’n lelijk eendje en alleen al vanwege de titel trek je je hand terug. De extra informatie geeft uitsluitend nog de naam van de uitgever en waar het ooit vandaan kwam? Ongetwijfeld gevonden op een vrijmarkt voor een kwartje.

Papier is geduldig en misschien moest dat maar eens beloond worden. Per slot van rekening is het wel een Fjodor Michajlovitsj Dostojewski (1821-1881) en het gekke tussendoortje werd toch nog een verrassing in meerdere opzichten; met excuses voor dat germanisme.

Een notoire dagdromer ontmoet op een nacht het meisje Nastenka in een park in St. Petersburg. Allebei komen ze uit een sterk sociaal isolement en gedurende vier nachten vertellen ze elkaar hun kwetsbaarheden en tekortkomingen, alsook hun wensen en verlangens. Hun gesprekken zijn opvallend openhartig. Voor het eerst durven ze iemand in vertrouwen te nemen en ze barsten dan ook los in een echte woordendiarree waar het drama van afdruipt. Het taalgebruik is onvoorstelbaar bombastisch, de vertaling waarschijnlijk nog 19e eeuws en het verhaal al helemaal niet meer van deze tijd.

Maar juist in dat verhaal zit wel de crux. Je moet even door die hartstochtelijke en gezwollen dialogen heen kijken om de charme te zien van wederzijds respect. Dat ook niet aflaat, wanneer Nastenka uiteindelijk zijn hart moet breken omdat het leven het zo voor haar bedoeld had. En het is de vanzelfsprekendheid waarmee dat respect gepaard gaat, die zo frappeert. Want je leest het boekje in een tijd, waarin wij zelf naarstig op zoek zijn naar de laatste restjes omgangsvormen, normen en waarden. Begrippen waar wij nu een spellingcontrole voor nodig hebben en een overheid om ons de weg te wijzen naar de vindplaatsen.

Op het internet zocht ik naar het jaar van verschijnen en voelde mij even op het verkeerde been gezet. "Zomernachten" komt nergens voor in de bibliografieën van Dostojewski, maar wel de roman "Witte Nachten" uit 1848 met precies hetzelfde verhaal. Dat boek heeft overigens de meer dan toepasselijke ondertitel van "Sentimentele roman. Uit de gedenkschriften van een dromer". En de Witte Nachten van St. Petersburg blijken de midzomernachten in het hoge noorden te zijn, wanneer het ‘s nachts niet donker wordt. Daarmee had ik ook meteen een verklaring voor de desoriëntatie in het verhaal, waarbij het licht was op momenten dat je duisternis verwachtte.

Had de uitgever zijn misdruk nou maar de titel van “Midzomernachten” of de juiste titel "Witte Nachten" gegeven, dan had ik het eerder gelezen. Dit collectors item is trouwens nog te krijgen voor wel drie euro, dus dat kwartje was indertijd geen verkeerde investering. En voor zulke lelijke eendjes heb ik nou een zwak; het boekje ligt weer keurig op zijn plaats in mijn boekenkast, maar oogt nu toch beduidend anders.

Schrijver: Max R. Hubeek, 16 september 2010


Geplaatst in de categorie: literatuur

4.7 met 6 stemmen 273



Er is 1 reactie op deze inzending:

Naam:
J. de Groot
Datum:
16 september 2010
Email:
joke190411telfort.nl
Ook lelijke eendjes, kunnen een surprise zijn.
In vier nachten elkaar alles vertellen,
knap heel knap.
Ja als het klikt kan dat.

Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)