Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

Een pot met goud.

Tijdens een zondagmiddagwandeling kwam ik haar tegen in haar scootmobiel. De eeuwige bijstandsmoeder, inmiddels van middelbare leeftijd, met voorop haar ellenlange ellende reed mij vrolijk tegemoet. Ontwijken was onmogelijk. Als zij eenmaal aan het vertellen is, houdt ze niet op en het is moeilijk alles te volgen.
Zo kom ik ook wel eens aankuieren bij iemand die niet weet hoe snel hij van me af moet komen. Ik besloot te luisteren.

Dus vroeg ik door toen ze me vertelde dat ze is opgelicht door een vriend. Die vriend heeft jaren misbruik gemaakt van haar PGB. Vurig vertelde ze dat ze als puber met gebroken botten het ziekenhuis in geslagen is door haar vader; en hoe ze ‘die en die’ in haar huidige omstandigheden wel een klap kon verkopen. Ja dat had ik ook wel eens. Meestal bekroop me een geïrriteerd gevoel als ik zulk soort barbaars leed hoorde, maar sinds ik zelf financiële schade heb ervaren, door een naaste veroorzaakt, hoorde ik in haar verhaal mijn eigen ellenlange ellende steeds weer aan dovemansoren verteld.

Niet de gebroken botten, het bedrog, de schuldsanering, maar de psychische impact van haar leed probeert zij opnieuw en opnieuw uit te leggen. Ik hoorde wat zij niet kon uitspreken en mijn hart vulde zich met empathie voor haar en mijzelf. Over een lijfelijke klap kan men ‘ach en wee’ zeggen. Er is begrip, er is koffie, aandacht, er zijn pleisters die niet geschikt zijn voor psychisch leed. Empathie brengt je naar andere vreemde werelden die meer op je lijken dat je denkt, meer dan je wilt.

Frédériqeu de Swart is een van de eerste volwassen kinderen van narcistische ouders, die de moed had een persoonlijk boekje open te doen over haar leed met de titel ‘De zondebok’. Want niet alle ouders hebben hun kinderen vanzelfsprekend lief. Dit taboe is begraven in de graven van de vorige generaties om in de volgende zwijgzaam en manipulerend opnieuw toe te slaan, als de wederopstanding van het kwaad. Je mag niet onaardig over je ouders praten, zoiets is onvolwassen en getuigt van gebrek aan vergevensgezindheid. En zo zullen de zwijgende wonden opnieuw worden doorgeven aan de kinderen, generatie na generatie mensenlevens verwoesten, die op hun beurt de familiegeheimen meenemen in hun graf.

Elk pasgeboren mens heeft een psychisch immuunsysteem in de hersens om leed te overleven, schijnt wetenschappelijk bewezen las ik in ’De herontdekking van het ware zelf’ van de psychologe Ingeborg Bosch. De amygdala, het emotiecentrum van de hersenen, slaat de angst en doodsangst op van een weerloze baby en kind, dat overgeleverd is aan de handen en de wil, van de ouders bij wie het geboren is. Soms aan misdadige handen, soms aan misdadige gedachten. Het kind verdringt de angstige situaties die het lijfelijk en psychisch ervaart, want als het dat zou toelaten in vol bewustzijn, zou het sterven.
Maar wanneer het eenmaal volwassen is, kan door levensomstandigheden een herinnering in het bewustzijn komen aan het leed dat het kende als baby/kind, zonder dat te kunnen uitleggen, omdat men als baby die ervaringen niet heeft kunnen registreren, verwoorden en duiden. En dat verklaart waarom mensen soms kinderlijk reageren op situaties die een psychisch gezond volwassene aan moet kunnen.

Woorden doden efficiënter dan wapens, las ik eens van een terrorist, doelend op de pen van de verslaggever. Een van de dodelijkste psychologische wapens is een kind vanaf het eerste levenslicht herhaaldelijk te vertellen dat het niets kan, verkeert denkt, verkeert voelt, dom en lelijk is, niets te willen heeft.
En nog erger: dat het lijden heeft te volbrengen wat de ouder zichzelf nooit zou toewensen en zo een ‘goed kind’ is.

Hoogleraar ontwikkelingspsychopathologie Simon Baron-Cohen, beschrijft in zijn boek ‘Nul empathie’ [2012] over het belang van een gezonde opvoeding, vergelijkend met een innerlijke pot goud.

Op bladzijde 148: ‘[…] ‘het is een boodschap die ik niet vaak genoeg kan horen: wanneer we nalaten jonge kinderen te koesteren met ouderlijke liefde, beroven we hen van het kostbaarste geboorterecht dat we ze kunnen geven en beschadigen we hen op een manier die bijna onomkeerbaar is. […] Volgens mij moeten we iedere generatie ouders blijven herinneren aan het belang van de innerlijke pot goud. Onder meer omdat die een mogelijkheid tot interventie vormt, waarmee een individuele levensloop een andere wending kan nemen en iemand in plaats van nul-negatief [zonder empathie] een gezond, empathisch individu kan worden.’

Alice Miller met haar boek ‘Gij zult niet merken’, dringt diep door in het belang van de opvoeding door het taboe onaardig over je ouders te spreken te doorbreken. Het schijnt moeilijk te begrijpen dat dit níet betekent dat je je ouders de schuld geeft. Een ouder die zich op het vierde gebod beroept, moet zich ook aan alle andere geboden houden. Elke liefdevolle ouder doet dat, want die goddelijke wet ís ons hart, inclusief met herstel van oprecht erkende fouten.

Er zijn mensen die in hun jeugd zoveel leed te verwerken krijgen dat de innerlijke pot met goud leeg raakt. Ze worden binnen de sociale diensten en in de samenleving als ‘lozers’ die teren op andermans centen in de hoek gedrukt. En dat is nogmaals diefstal van hun levenskracht.

Leven van gemeenschapsgeld is niet het probleem, het probleem is ouders die hun kinderen psychisch zó verminken dat ze óf na een lange, lange weg óf helemaal niet meer in staat zijn tot bloei te komen in hun volwassen leven.

Schrijver: Qieneke Elzenhout, 3 november 2013


Geplaatst in de categorie: familie

4.5 met 6 stemmen 567



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)